Zapalenie wymienia - jak je rozpoznać?
Zapalenie wymienia (łac. mastitis) to jedno z najczęstszych i kosztownych schorzeń występujących u krów mlecznych. Rozpoznanie tej choroby nie zawsze jest łatwe, jednak szybka identyfikacja oraz odpowiednie postępowanie są kluczowe dla zdrowia i wydajności stada, a co za tym idzie ma to wpływ na ekonomię gospodarstwa. Z Sylwią Mucharską, doradczynią somatyczną w Polskiej Federacji Hodowców Bydła i Producentów Mleka, porozmawialiśmy o tym, jak rozpoznać zapalenie wymienia.
Jak rozpoznać zapalenie wymienia?
Zapalenie wymienia, zwane również mastitis, może mieć przebieg kliniczny lub podkliniczny.
- Jeśli chodzi o formę kliniczną to rozpoznanie jej nie stwarza problemu, gdyż towarzyszy temu obrzęk ćwiartki, zaczerwienienie ćwiartki, zmiany organoleptyczne w mleku, wydzielina może być wodnista, z grudkami, mieć zmienioną barwę, w skrajnych przypadkach krowa ma gorączkę, obserwujemy duży wzrost komórek somatycznych. Jeśli chodzi o drugi rodzaj zapaleń - zapalenia podkliniczne to jest to postać „ukryta” I zwykle podczas codziennych czynności jest nierozpoznawalna przez hodowcę (dojarza) - mówi Sylwia Mucharska.
Rozpoznanie podklinicznych przypadków zapaleń polega na określeniu ilości komórek somatycznych w mleku krów.
- Krowy, u których liczba komórek somatycznych przekracza 200 tys/ml mleka, traktujemy jako krowy dotknięte podklinicznym zapaleniem. Hodowcy, którzy mają stada pod oceną użytkowości mlecznej, mają określoną LKS co miesiąc, dla każdej dojonej samicy i są w stanie je zidentyfikować i wdrożyć odpowiednie postępowanie - wyjaśnia Sylwia Mucharska.
ryc. 1 fragment z raportu Próba (RW2)
Jaka jest miara zdrowotności gruczołu mlekowego?
Miarą zdrowotności gruczołu mlekowego jest określanie w nim liczby komórek somatycznych (tyś /ml mleka).
- Przyjęte jest, że zdrowa krowa wieloródka to taka, u której liczba ta nie przekracza 200 tys LKS /ml mleka wydojonego z całego wymienia, krowa pierwiastków nie powinna mieć więcej niż 100 tyś LKS/ml mleka - tłumaczy Sylwia Mucharska.
Stan podkliniczny to jest taki stan, który usypia czujność hodowcy.
- Średnia liczba komórek somatycznych w stadzie wynosząca ok 400 tys. LKS w tanku to mleko zakwalifikowane przez większość mleczarni do klasy ekstra. Prawdą jest, że w takim stadzie co 4 ćwiartka objęta jest stanem podklinicznego mastitis. Każdy wzrost komórek somatycznych o 100 tys LKS/ml od normy ustalonej jako 200 tys LKS dla zdrowej krowy - to strata produkcji mleka o 2,5 %. Rozkład krów zdrowych do chorych powinien być taki: 80% stada powinny stanowić krowy do 200 tys. LKS/ml mleka -- mówi Sylwia Mucharska.
