Pasieka w konwersji na 1900 hektarach [VIDEO]

Źródło: M. Ermantowicz

Czy miód może być ekologiczny?

To pytanie zadawałam sobie wielokrotnie, powątpiewając, że odpowiedź może być aż tak jednoznaczna: tak.

Od dr Urszuli Sołtysiak – eksperta w dziedzinie rolnictwa ekologicznego usłyszałam: - Oczywiście, miód może być ekologiczny – w rozumieniu przepisów Unii Europejskiej o produkcji żywności ekologicznej. Cztery najważniejsze wymogi, które musi spełnić pasieka ekologiczna są bardzo precyzyjnie określone i niełatwe do zrealizowania. Owe cztery uwarunkowania publikujemy w ramce pod tekstem.

Jednostce certyfikującej muszą zostać zgłoszone wszystkie miejsca stacjonowania uli w ramach tzw. pasiek wędrownych, w celu sprawdzenia danego stanowiska pod kątem spełnienia warunków pasieki ekologicznej.

Gwarant ekologicznego pochodzenia

Jak upewnić się, że miód jest ekologiczny z certyfikatem? Przecież oglądając gołym okiem słoik miodu nie mamy szans na stwierdzenie jego pochodzenia. Tutaj potrzebna jest etykieta, choć i ta z miodem konwencjonalnym jest przeważnie malowniczo myląca. Często pisze na niej, że miód jest naturalny, z własnej pasieki bądź leśny, z bajecznym ulem, słomianym dachem czy słodką pszczółką. Jak oddzielić przysłowiowe ziarno od plew?

Odpowiedź jest prosta: na etykiecie musi być widoczny Euroliść. Euroliść, czyli oznakowanie ekologicznych produktów żywnościowych w ramach Unii Europejskiej.

W pszczelim raju

W Juchowo Farm pszczoły mają swój raj, gdyż jest to nie tylko gospodarstwo ekologiczne, lecz biodynamiczne, czyli niejako ekologiczne do kwadratu. Pszczoły są tam od dawna, ale aby miały status ekologicznych, muszą jeszcze kilka miesięcy poczekać. Przechodzą właśnie okres konwersji, czyli przejściowy, który w rolnictwie ekologicznym dla pasiek trwa 12 miesięcy. Jednym z celów juchowskiego gospodarstwa jest produkcja biodynamicznej żywności, a produkcja ekologicznego miodu wpisuje się doskonale w osiąganie tego celu.

Monika Liberacka, która w juchowskim gospodarstwie odpowiedzialna jest za zwierzęta, uświadamia mi: - Wiele osób się dziwi, że pszczoła to zwierzę. Tak, pszczoła zgodnie z definicją to jest zwierzę gospodarskie. Już wiele tysięcy lat temu udomowiliśmy inne zwierzęta i udomowiliśmy też pszczoły. Jak udomowiamy zwierzęta, to potem jesteśmy za nie odpowiedzialni - mówi z przekonaniem pani Monika. Rola pszczoły w gospodarstwie biodynamicznym jest szczególna, tak jak szczególna jest rola innych zwierząt np. bydła (w gospodarstwie jest ponad 600 sztuk, w tym 360 krów mlecznych), czy dżdżownic (tych nikt nie liczył) na rzecz żyznej gleby. Pszczoły mają swoje zadanie nie tylko w produkcji miodu, ale również jako zapylacze, szczególnie na polach gryki.

Sebastian Różański opiekuje się w juchowskim gospodarstwie 52 rodzinami pszczół. Fakt, że gospodarstwo ma 1900 hektarów w kawałku i otoczone jest jeziorem oraz lasami, gwarantuje, że w tym pszczelim raju zbierany jest wyłącznie miód wolny od jakichkolwiek chemicznych zanieczyszczeń. W zależności od warunków pogodowych w danym sezonie pozyskiwanych jest ok. 20-35 kg miodu z jednego ula, z czego ok. 10 kg pozostawiane jest w nim na okres zimowy. Czy jest jakiś miód, który pan Sebastian lubi najbardziej? Owszem – chabrowy. Chabry dają miodom specyficzny smak i intensywny pomarańczowy kolor, a poza tym kwitną w ulubionej porze roku pana Sebastiana, jaką jest wiosna.

Pracowity jak pszczoła

Mój zachwyt wypowiedzią Einsteina dzieli pani Renata Żelazna z Projektu Wiejskiego Juchowo, która uważa, że pszczoły i inne owady zapylające są najważniejsze w całym ekosystemie. Pszczoła powraca do łask, zwłaszcza na przestrzeni ostatnich lat, gdyż uświadamiamy sobie coraz bardziej, jak ogromną rolę odgrywa ona w bioróżnorodności i jak nieodzowna jest w zachowaniu łańcuchów pokarmowych.

Pani Renata opowiada mi o tym, że pszczoły doczekały się przeliczenia swojej pracy na konkretne sumy, a wykazały to badania, wypowiedzi analityków i ekspertów. - Wartość pracy, jaką świadczą pszczoły na rzecz człowieka wycenia się w bilionach dolarów. Natomiast w Europie mówi się, że jej wartość osiąga ponad 20 miliardów Euro rocznie, a człowiek nie jest w stanie tych usług sam wykonać, które pszczoły świadczą na jego rzecz – mówi z przekonaniem pani Renata. Cudowne sosy, cudowna wołowina Jednym z moich ulubionych miejsc w Juchowie jest... stołówka. W kuchni kierownikiem gastronomii jest Katarzyna Grzybowska. Ta zjawiskowa kobieta nie tylko jest utalentowanym kreatorem potraw, ale mistrzem w ich podawaniu. Nie zapomnę a nawet przeniosę na rodzinny stół dekoracje z kwiatów, które koją oczy i rozpieszczają podniebienie na juchowskich śniadaniach, obiadach i kolacjach. Twarogi, pieczenie, zapiekanki, surówki, a nawet sosy to potrawy, w których czuć nutkę miodu. Czy miód jest rzeczywiście wykorzystywany w kuchni? Pytam panią Kasię i słyszę jej arię pochwał: - Tak. Wykorzystujemy miód do sosów, które bardzo pięknie łączą się z cudownymi warzywami z naszego gospodarstwa, dodajemy do naszej cudownej wołowiny, która jest naszą chlubą i używamy miodu do potraw zamiast cukru - mówi pani Kasia i dodaje, że każdy miód ma zastosowanie w kuchni, choć jej ulubionym jest wielokwiatowy.

W sklepiku przy gospodarstwie zaopatrzyłam się w kilka słoików miodu od juchowskich pszczół, które już za kilka miesięcy zakończą okres konwersji i przestawią się na ekologiczne. Dla nich nie zmieni się nic, ale dla smakoszy ich miodu będzie to zupełnie nowe ogniwo w ekosystemie.

Warunki, jakie musi spełnić pasieka ekologiczna

1. W promieniu 3 kilometrów od lokalizacji pasieki powinny znajdować się uprawy ekologiczne, lasy, nieużytki, odłogi. Dopuszczalne są również ekstensywne uprawy konwencjonalne np. żyto ale na pewno nie kukurydza czy rzepak ze względu na stosowane w ich uprawie duże ilości środków ochrony roślin.
2. Po przystąpieniu do systemu produkcji ekologicznej, w stosownym terminie, powinna mieć miejsce wymiana wosku na ekologiczny, czyli z pasiek ekologicznych lub z okresu konwersji.
3. Postępowanie z warrozą – chorobą wywoływaną przez roztocze - wyklucza podawanie antybiotyków, czy leków syntetyzowanych, dopuszcza jedynie kwas mrówkowy, kwas szczawiowy, tymol. Austria produkuje dopuszczone w pszczelarstwie ekologicznym skuteczne paski lecznicze, niestety, są one kosztowne.
4. Podkarmianie w okresie zimowym wymaga pozostawienia odpowiedniej ilości miodu w ulu lub podania miodu ekologicznego z innej pasieki. Istnieje możliwość zrobienia syropu z cukru ekologicznego certyfikowanego, ale wymaga to wnioskowania o zgodę właściwego organu, w tym przypadku WIJHAR-S (formularz na www.ijhars.gov.pl)

Posłuchaj także:

Ekologiczna krowa versus metan - PODCAST