Ziemniaki na sadzeniaki. Jak przechować je bez strat? [VIDEO]

Źródło: M. Kula

Jak przebiega proces przechowywania ziemniaków z przeznaczeniem na sadzeniaki? Z ilu etapów się składa? Na co w ich trakcie zwraca się szczególną uwagę? 

Ziemniaki przeznaczone do posadzenia w kolejnym sezonie (ale nie tylko one!) powinny zachować wysoką jakość przez cały okres magazynowania. Jak to zrobić? - Hodowla Ziemniaka Zamarte przechowuje ziemniaki w skrzyniopaletach w przechowalni kontenerowej z wymuszonym obiegiem powietrza - mówi Anna Piotrzkowska, główny specjalista działu Handlu i Kontraktacji Hodowli Ziemniaka Zamarte. Proces przechowywania bulw składa się z trzech etapów. 

Osuszanie bulw 

Pierwszym ważnym etapem przechowywania ziemniaków jest ich osuszanie. - Polega ono na usunięciu wilgoci, jaka znajduje się na powierzchni bulw, odebraniu ciepła oraz dwutlenku węgla, który powstaje w wyniku intensywnego oddychania - tłumaczy nasza rozmówczyni. Zaznacza jednocześnie, że do osuszania bulw stosuje się powietrze suche - może być ono zaczerpnięte z zewnątrz. - Osuszanie jest procesem, który może trwać dzień, ale może trwać również tydzień. Jest to uzależnione: od pogody, od temperatury i wysycenia powietrza wilgocią - podkreśla Anna Piotrzykowska. Dodaje przy tym, że temperatura bulw na etapie osuszania powinna ustabilizować się na poziomie 12 stopni C. - Osuszanie należy monitorować, ponieważ niedosuszenie może skutkować rozwojem chorób przechowalniczych - uczula specjalistka. 

Gojenie i zabliźnianie ran 

Drugi etap przechowywania ziemniaków - to gojenie się i zabliźnianie ran oraz uszkodzeń powstałych podczas zbioru i przemieszczania. - Etap ten może trwać dwa tygodnie, ale może się też przedłużyć do trzech tygodni. Jest to czas, w którym skórka się wzmacnia, korkowacieje i od teraz będzie stanowić naturalną barierę przed utratą wilgoci oraz będzie stanowić barierę przed wnikaniem patogenów chorobotwórczych - tłumaczy Anna Piotrzkowska. Wyjaśnia jednocześnie, że do wentylacji stosuje się powietrze o temperaturze 12-18 stopni C i wilgotności względnej 98%. 

Schładzanie bulw ziemniaków

Trzeci etap to schładzanie bulw. - Odbywa się on stopniowo - bez wahań temperatury - od 0,2 do 0,5 stopnia C dziennie. Schładzanie wykonujemy powietrzem o 2-3 stopnie C chłodniejszym od temperatury bulw, a wilgotność względną utrzymujemy na poziomie 98% - tłumaczy specjalista. Unika się wówczas też długotrwałej wentylacji, która nadmiernie wysusza produkt. - Po obniżeniu temperatury oraz ustabilizowaniu jej na wymaganym poziomie (temperatura długotrwałego przechowywania sadzeniaków to 2 do 4 stopni C), należy zadbać o warunki klimatyczne w przechowali, żeby zminimalizować straty oraz nie dopuścić do zmian jakościowych produktu -  podkreśla nasza rozmówczyni.  Systematycznemu kontrolowaniu, na tym etapie przechowywania bulw, podlegają następujące parametry: temperatura powietrza, wilgotność względna, poziom dwutlenku węgla. - Stale kontrolujemy też: zapach produktu, obecność muszek, która dowodzi o postępujących procesach gnilnych; obecność wody w kanałach wentylacyjnych, ryzyko kondensacji pary wodnej  oraz zbyt wczesne kiełkowanie bulw - wymienia Anna Piotrzkowska.  - Hodowla Ziemniaków Zamarte nie stosuje preparatów hamujących kiełkowanie - dodaje i podkreśla: - Dokładamy wszelkich starań, aby sadzeniak, który opuszcza naszą przechowalnię, był jak najwyższej jakości, aby producent, który z niego korzysta, otrzymał zdrowy łan oraz zdrowy plon. 

KOMENTARZ EKSPERTA

Czy podczas hodowli nowych odmian bierze się pod uwagę ich cechy przechowalnicze? 

Piotr Kamiński, prezes Hodowli Ziemniaka Zamarte 

Hodowca w czasie selekcji hodowlanej bierze pod uwagę ok. 70 cech ziemniaka. Bardzo trudno jest wyhodować odmianę tak, żeby wszystkie cechy były na najwyższym poziomie. Zdolność odmiany do długotrwałego przechowywania, z minimalną masą ubytków, nazywamy trwałością przechowalniczą odmiany. Trwałość przechowalnicza jest zespołem cech determinowanych genetycznie, podlegających w dużej mierze wpływowi środowiska, głównie temperaturze i wilgotności. Cechami odmiany związanymi z trwałością przechowalniczą są: długość okresu spoczynku, odporność na choroby przechowalnicze, odporność na mechaniczne uszkodzenia. 
Bulwa jest organizmem żywym, w czasie przechowywania zachodzą w niej procesy życiowe. Oddychanie bulw powoduje wydzielanie pary wodnej i dwutlenku węgla. Bulwy porażone chorobami gniją. Masa ubytków świadczy o dobrym lub złym przechowywaniu. Zdrowe i suche bulwy najlepiej przechowują się w temperaturze 2-4 st. C. Okres ten nazywamy spoczynkiem. Długość tego okresu jest charakterystyczna dla odmiany. Na spoczynek bulw ma duży wpływ temperatura. Powyżej 6 st. C bulwy większości odmian zaczynają kiełkować. Ma to szczególne znaczenie dla producentów frytek i chipsów. W niskich temperaturach zachodzi konwersja skrobi na cukry proste, które są niepożądane w procesie smażenia. Bulwy na ten kierunek użytkowy muszą być przechowywane w temp. 8-10 st. C. W czasie selekcji materiałów hodowlanych, hodowca odrzuca klony przedwcześnie kiełkujące, a także wybiera te odporne na konwersję skrobi na cukier. 

W dobie wszechobecnej mechanizacji obróbki ziemniaka, odporność skórki bulw na mechaniczne uszkodzenia ma duże znaczenia. Uszkodzenia są swoistymi 'wrotami' dla patogenów, szczególnie bakterii i grzybów. Cechę tę można określić doświadczalnie. 

Kolejną cechą jest genetyczna odporność na choroby gnilne, które jeśli dotyczą okresu spoczynku, nazywane są chorobami przechowalniczymi. Dotyczą odporności na bakterie z rodzaju Pectobacterium, grzyby z rodzaju Fusarium, Alternaria i zarazę ziemniaka.

Czytaj także:

Bracia połączyli siły i zajęli się produkcją sadzeniaków [VIDEO]