ASF: Objawy i skutki choroby. Co muszą wiedzieć hodowcy?

Źródło: Adobe Stock

Afrykański pomór świń (ang. African swine fever, ASF) jest szybko rozprzestrzeniającą się, zakaźną chorobą wirusową, która dotyka wyłącznie świń domowych, świniodzików i dzików.

Afrykański pomór świń: W jaki sposób dochodzi do zakażenia ASF?

Choroba pochodzi z Afryki, gdzie powszechnie występuje w wielu państwach. Pierwszy jej opisany przypadek pochodzi z 1910 roku. Wystąpiła wówczas w Kenii. Natomiast pierwszy jej przypadek w Europie stwierdzono w 1957 roku w Portugalii. W kolejnych latach choroba dotarła do Hiszpanii, Francji i Włoch. W Polsce pierwszy przypadek ASF zanotowano w 2014 roku.

ASF nie rozprzestrzenia się jak wiele innych tego typu chorób drogą powietrzną. Zwierzęta zakażają się wyłącznie na skutek mechanicznego wprowadzenia czynnika chorobotwórczego.

Czytaj też:
Niemal 500 ognisk choroby. Tylko ten "korytarz" nie ma ograniczeń dla hodowców

Wirus ASF przedostaje się do kolejnych krajów najczęściej poprzez transport oraz – pochodzące od chorych świń i dzików – mięso, produkty mięsne, odpadki kuchenne i poubojowe. Świnie zakażają się najczęściej w wyniku bezpośredniego kontaktu z zakażonymi osobnikami lub zakażonymi odpadkami żywnościowymi. Wirus ASF może rozprzestrzeniać się także za pośrednictwem osób i pojazdów, które odwiedzają gospodarstwo. Źródłem zakażenia mogą też być skażone narzędzia i sprzęt, zwierzęta takie jak psy, koty czy gryzonie oraz skażona woda i pasza.

Czytaj też:
Pryszczyca. Co wywołuje tę groźną chorobę? Jakie ma objawy?

Wirus ASF. Czy ludzie mogą zachorować na afrykański pomór świń?

Afrykański pomór świń wywoływany jest przez wirus afrykańskiego pomoru świń (ASFV) Asfivirus, który należy do rodziny Asfarviridae.

Według Światowej Organizacji Zdrowia Zwierząt (OIE), okres inkubacji ASF wynosi 15 dni, przy czym uznaje się, że w środowisku naturalnym może to być od 4 do 19 dni, natomiast w przypadku ostrego przebiegu choroby – 3-4 dni. Wirus afrykańskiego pomoru świń jest niezwykle odporny na działanie niskich temperatur. Swoje właściwości zakaźne zachowuje przez okres nawet od 3 do 6 miesięcy we krwi, kale i tkankach. W przypadku tych ostatnich są to zwłaszcza surowe bądź niedogotowane produkty z mięsa wieprzowego lub dzików.

Inne gatunki zwierząt oraz ludzie nie są podatni na zarażenie wirusem ASF. Tym samym choroba nie stanowi zagrożenia dla ich zdrowia i życia.

Czytaj też: KRUS podał liczbę wypadków w rolnictwie w 2024. Jakich zdarzeń było najwięcej?

Jak zapobiegać ASF?

W celu ograniczenia ryzyka zakażenia świń wirusem ASF Główny Inspektorat Weterynarii (GIW) zaleca m.in.:

• zrezygnować z zakupu świń pochodzących z niewiadomego źródła;
• nie karmić zwierząt paszą niewiadomego pochodzenia;
• zabezpieczać budynki inwentarskie przed dostępem dzikich zwierząt;
• stosować maty dezynfekcyjne;
• ograniczać dostęp osób postronnych do zwierząt;
• zachowywać podstawowe zasady higieny.

Czytaj też: Trwa nabór wniosków o zwrot za paliwo rolnicze 2025. Kwota i limity

Objawy ASF

Według informacji Głównego Inspektoratu Weterynarii, objawy ASF u świń to przede wszystkim:

• wysoka gorączka (do 40,5-42 stopni Celsjusza), w czasie której często początkowo zwierzęta zachowują się normalnie i wykazują apetyt;
• sinica skóry uszu, brzucha i boków ciała, a jednocześnie drobne, ale licznie występujące wybroczyny w skórze;
• zaczerwienienie skóry występujące przede wszystkim na końcach uszu, ogona i kończynach;
• duszności;
• pienisty lub krwisty wypływ z nosa;
• wypływ z worka spojówkowego;
• niedowład zadu;
• biegunka, występująca często z domieszką krwi;
• wymioty;
• ronienia u prośnych macior;
• objawy nerwowe (podniecenie, drgawki mięśni i skurcze kloniczno-toniczne);
• częste i nagłe padnięcia świń niezależnie od ich wieku, bez objawów towarzyszących.

Czytaj też: Nawet 150 tys. zł dopłat na gospodarstwo. Nowy program ARiMR 

Afrykański pomór świń: Co robić, w przypadku podejrzenia wystąpienia choroby?

W przypadku wystąpienia ASF jedyną metodą zwalczania jest postępowanie administracyjne w stosunku do chorych i podejrzanych o zachorowanie świń w postaci ich zabicia i utylizacji.

W związku z tym w sytuacji zaobserwowania u świń wystąpienia objawów przypominających chorobę zakaźną, ich właściciel zobowiązany jest, o czym przypomina Główny Inspektorat Weterynarii, natychmiast zgłosić ten fakt. Może to zrobić:

• bezpośrednio do powiatowego lekarza weterynarii,
• za pośrednictwem lekarza weterynarii, który opiekuje się gospodarstwem,
• do właściwego miejscowo organu samorządu terytorialnego (wójta, burmistrza).

Obowiązek zgłoszenia podejrzenia choroby zakaźnej wynika z ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt. Niedopełnienie obowiązku stanowi wykroczenie.

Jak można przeczytać na stronie internetowej GIW, „Posiadaczowi zwierzęcia, który dopełnił obowiązku zgłoszenia podejrzenia wystąpienia choroby zakaźnej zwierząt, przysługuje ze środków budżetu państwa zapomoga za zwierzę, które padło, zanim powiatowy lekarz weterynarii otrzymał informację o zgłoszeniu, jeżeli stwierdził, że zwierzę padło z powodu zachorowania na chorobę zakaźną zwierząt podlegającą obowiązkowi zwalczania”.