Sprzedaż ziemi przed upływem 5 lat od nabycia. W tych wypadkach można to zrobić
Przypomnijmy: zgodnie z obecnymi przepisami ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego – każdy nabywca nieruchomości rolnej jest zobowiązany prowadzić gospodarstwo rolne, w skład którego weszła nabyta nieruchomość rolna, przez okres co najmniej 5 lat od dnia nabycia, a w przypadku osoby fizycznej prowadzić to gospodarstwo osobiście.
Sprzedaż ziemi rolnej. Jest ograniczenie
Mówiąc wprost: przez wspomniane 5 lat nabyta nieruchomość nie może być zbyta ani oddana w posiadanie innym podmiotom.
Wspomniane zapisy mają w założeniu ograniczyć spekulacje rynkowe (czyli np. sytuacje, gdy ktoś kupuje ziemię tylko po to, by ją za chwilę sprzedać po droższej cenie).
Tymczasem, jak pokazuje praktyka, zdarzają się sytuacje, gdy prawo ogranicza rolników, którzy np. znaleźli się w trudnej sytuacji życiowej.
Sprawę poruszyła w swojej interpelacji niedawno jedna z posłanek.
- W poprzedniej kadencji Sejmu RP wprowadzono przepisy, zgodnie z którymi osoba fizyczna nabywająca nieruchomość rolną zobowiązana jest do osobistego prowadzenia gospodarstwa rolnego przez okres co najmniej 5 lat od dnia nabycia. W tym czasie zakazane jest zbywanie, wydzierżawianie czy też wnoszenie takiej nieruchomości jako wkładu do spółki. Celem tych regulacji miała być ochrona polskiej ziemi przed spekulacją oraz wspieranie gospodarstw rodzinnych. Jednakże w praktyce przepisy te budzą szereg trudności, szczególnie w sytuacjach losowych, takich jak zmiana sytuacji życiowej, zdrowotnej lub finansowej rolnika. Ograniczenie swobody dysponowania własnością może również wpływać hamująco na rozwój gospodarstw i obrót ziemią rolną - opisuje posłanka Dorota Marek.
I wprost pyta, czy planowane jest złagodzenie regulacji prawnych - w związku z podobnymi przypadkami.
Kiedy można sprzedać ziemię rolną przed upływem 5 lat od nabycia?
Co na to ministerstwo? Jak przypomina resort, wspomniane przepisy mają chronić ziemię rolną w Polsce. Stąd, na razie, nie ma planów zmian.
- Ograniczenie to, zgodnie z przyjętym założeniem, powinno zniechęcić do nabywania nieruchomości rolnych w celach innych niż produkcja żywności (np. w celu późniejszej sprzedaży gruntu za wyższą cenę). Przeciwdziałanie nabywaniu nieruchomości w celach innych niż rolne, wpisuje się nie tylko w pierwotne (por. art. 1 ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego z 11 kwietnia 2003 r. (Dz.U. Nr 64, poz. 592)), ale też obecne (por. art. 1 ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego z 11 kwietnia 2003 r. (Dz.U. z 2024 r. poz. 423)) cele ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego. Stanowi też realizację konstytucyjnego obowiązku wspierania gospodarstw rodzinnych (por. art. 23 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej). Z tych względów pożądane jest, aby obecnie istniejące ograniczenie pozostawić - odpowiada wiceminister Jacek Czerniak.
Jak jednak dodaje, w przypadku takim, jaki opisuje posłanka - są pewne rozwiązania prawne.
Sprzedaż ziemi rolnej. Trzeba wystąpić do KOWR
Jak zaznacza wiceminister, osoby, które znalazły się w trudnej sytuacji życiowej, mają pewną szansę, na szybszą sprzedaż.
- Mogą one wystąpić do Dyrektora Generalnego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa o zgodę na wcześniejsze zbycie nieruchomości rolnej, powołując się na swój ważny interes. Trudna sytuacja życiowa, która implikuje konieczność zbycia gruntu przed upływem 5 lat od dnia jego nabycia, jest niewątpliwie okolicznością mającą znaczenie dla podejmowanych przez KOWR decyzji. Każda z takich sytuacji jest przy tym badana indywidualnie, co pozwala zachować równowagę między konstytucyjnymi wartościami, które w równym stopniu podlegają ochronie - odpowiada wiceminister rolnictwa.
Jak dodaje, obecne statystyki obrazują, że większość wnioskodawców w podobnych przypadkach - uzyskuje wspomniane zgody na szybszą sprzedaż ziemi rolnej.
- Przykładowo, ze sprawozdań z działalności KOWR za 2023 r. i 2024 r. wynika, że w 2023 r. spośród 4.342 wniosków o wyrażenie zgody na wcześniejsze zbycie bądź oddanie w posiadanie innym podmiotom nieruchomości rolnej - DG KOWR tylko 598 załatwił odmownie. Natomiast w 2024 r., spośród 3.903 takich wniosków - DG KOWR odmownie załatwił tylko 233 sprawy - odpowiada Jacek Czerniak.
Czy ministerstwo ma z kolei plany zmian legislacyjnych w tym zakresie w przyszłości?
- Obecnie w ministerstwie nie są prowadzone prace legislacyjne w tym zakresie, ale są prowadzone analizy dotyczące kierunków i celowości zmian art. 2b ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego. Trzeba też podkreślić, że w 2019 r. przepis ten został znacząco zliberalizowany, poprzez skrócenie okresu zakazu zbywania z 10 do 5 lat - przypomina na koniec wiceminister.
