Rolnictwo węglowe. Mało kto spełni te warunki
Uprawa zbóż i rzepaku na maksymalnie 65% pól? To co rolnik ma wysiewać na pozostałych 35% areału?
Ekoschemat Rolnictwo węglowe. Jakie warunki?
"Rolnictwo węglowe i i zarządzanie składnikami odżywczymi" - to jeden z ekoschematów, któr znalazł się w Krajowym Planie Strategicznym dla WPR na lata 2023 - 2027. Objemuje on 8 praktyk. W porównaniu z początkową wersją Krajowego Programu z niektórych praktyk zrezygnowano, a innie zmodyfikowano lub rozbudowano oraz wprowadzono nowe. Za każdą praktykę przyznawane są punkty. Suma punktów pomnożona przez wielkość działki decyduje o wysokości wsparcia. Ważna jest możliwość łączenia ekoschematów na jednej działce.
Wydawałoby się więc, że z tego ekoschematu skorzysta spora grupa rolników. Okazuje się jednak, że warunki otrzymania dotacji są na tyle zaostrzone, że wykluczą sporą grupę zainteresowanych.
Warunkiem realizacji ekoschematu jest uprawa co najmniej 3 różnych upraw na gruntach ornych w gospodarstwie, przy czym udział zbóż i rzepaku nie przekracza 65%. Według Krajowej Rady Izb Rolniczych to założenie należy zmienić.
- Samorząd rolniczy zdecydowanie sprzeciwia się temu zapisowi i wnioskuje do pana premiera o zmianę, która będzie możliwa do zaakceptowania przez rolników - czytamy w komunikacie KRIR.
Zdaniem KRIR, połączenie rzepaku i zbóż, jako jednego rodzaju upraw, jest niewłaściwe i nielogiczne.
- Rzepak nie jest zbożem, należy do rodziny krzyżowych, a nie traw. Jego udział w płodozmianie jest korzystny dla gleby. Wprowadzane ograniczenie uprawy rzepaku jest niezgodne z dobrą praktyką rolniczą - podaje KRIR.
Zdaniem samorządu rolniczego powyższy warunek powinien dotyczyć zbóż, których łączny udział w strukturze zasiewów wynosi około 80% i słusznym wydaje się zachęcanie do zmniejszenie ich udziału do 65%.
W sprawie tej zwrócił sie do ministra rolnictwa Henryka Kowalczyka.
Czytaj także: Nowy rekord Polski w plonie rzepaku
Ekoschemat Rolnictwo węglowe. 8 praktyk do realizacji przez rolników
Czym charakteryzuje się ekoschemat Rolnictwo węglowe?
W ramach interwencji Rolnictwo węglowe wsparciem objęte będą następujące praktyki:
- Ekstensywne użytkowanie TUZ z obsadą zwierząt
Celem praktyki jest ochrona bioróżnorodności poprzez właściwe gospodarowanie na TUZ o niskiej wartości produkcyjnej. Praktyka będzie zachęcała do prowadzenia racjonalnego wypasu zwierząt, a także przyczyni się do przeciwdziałania negatywnemu trendowi jakim jest zaprzestawanie utrzymywania zwierząt trawożernych w gospodarstwach posiadających TUZ. Dodatkowo, wymóg polegający na zakazie przeorywana TUZ w trakcie trwania zobowiązania, wzmocni znaczenie wspieranych TUZ w sekwestracji węgla.
Wymagania
- Obsada zwierząt trawożernych w gospodarstwie wynosi co najmniej 0,3 DJP/ha TUZ i
maksymalnie 2 DJP/ha TUZ w okresie wegetacyjnym roślin
- Zakaz przeorywania TUZ w okresie realizacji ekoschematu.
- Międzyplony ozime/wsiewki śródplonowe
Celem praktyki Międzyplony ozime / Wsiewki śródplonowe jest poprawa stanu i ochrona gleby. Międzyplony mają za zadanie pokrycie gleby roślinnością, szczególnie w okresach newralgicznych, w których gleby są narażone na erozję, dzięki czemu ograniczają wymywanie składników do wód podziemnych. Uprawa międzyplonów oraz wsiewek śródplonowych zwiększa pochłanianie CO2 w rolnictwie, poprzez wiązanie go w materii organicznej.
Wymagania
1) utrzymywanie roślin w postaci:
- wsiewek roślin bobowatych drobnonasiennych lub mieszanek z udziałem roślin
bobowatych drobnonasiennych w uprawę główną lub
- międzyplonów ozimych w formie mieszanek utworzonych z co najmniej 2 gatunków roślin
w terminie do 1 października i utrzymywanych, co najmniej do 15 lutego następnego roku.
W okresie utrzymania międzyplonu ozimego dopuszcza się jego mulczowanie, jednak nie wcześniej niż po 15 listopada.
2) Zakaz stosowania środków ochrony roślin:
- na międzyplonach ozimych - przez okres ich utrzymania,
- w przypadku wsiewek śródplonowych - od momentu zbioru uprawy głównej przez co najmniej 8 tygodni lub do momentu wysiewu kolejnej uprawy głównej.
- Opracowanie i przestrzeganie planu nawożenia – wariant podstawowy i wariant z wapnowaniem
Celem praktyki jest właściwe zarządzanie nawożeniem dostosowanym do zasobności gleb w azot, fosfor, potas, magnez, wapń (N, P, K, Mg i Ca) i potrzeb roślin z wykorzystaniem analizy gleby i systemów wspomagania decyzji w zakresie nawożenia. Analiza chemiczna gleby umożliwia zastosowanie optymalnych ilości nawozów, co pozwoli na uniknięcie wprowadzenia zbyt dużej ich ilości do gleby oraz ograniczenie ich wymywania i przenikania do wód gruntowych.
Wymagania
Praktyka składa się z dwóch wariantów: wariantu podstawowego (bez wapnowania, w przypadku, gdy wyniki próbek gleby nie wskazują na potrzebę zastosowania wapnowania):
- Opracowanie i przestrzeganie planu nawozowego do powierzchni gruntów ornych i trwałych użytków zielonych w gospodarstwie, opartego na bilansie azotu oraz chemicznej analizie gleby, określającego dawki składników pokarmowych (N, P, K i Mg oraz potrzeby wapnowania) oraz
- Wariantu z wapnowaniem, który obejmuje opisany wyżej zakres podstawowy rozszerzony o zastosowanie wapnowania, którego potrzeba wynika z przeprowadzonych w ramach wariantu podstawowego badań gleby, przy czym wsparcie do wapnowania przysługuje do powierzchni gruntów w gospodarstwie o pH poniżej lub równej 5,5, na których wykonywany jest zabieg wapnowania. Wsparcie w zakresie wapnowania do poszczególnych działek rolnych przysługuje nie częściej niż raz na 4 lata.
- Zróżnicowana struktura upraw
Celem praktyki jest poprawa jakości gleby i potrzeba odbudowy materii organicznej poprzez wzbogacenie struktury upraw o gatunki roślin, które wpływają zarówno na dodatni bilans materii organicznej, jak i na zwiększanie się różnorodności biologicznej. Wymóg udziału co najmniej trzech różnych upraw w gospodarstwie przyczyni się do ograniczania monokultur na gruntach ornych.
Wymagania
Uprawa co najmniej 3 różnych upraw na gruntach ornych w gospodarstwie, przy czym:
1) udział głównej uprawy w strukturze zasiewów nie przekracza 65% i udział najmniejszej uprawy, nie może być mniejszy niż 10%,
2) co najmniej 20% w strukturze zasiewów stanowią: uprawy gatunków roślin mających pozytywny wpływ na bilans glebowej materii organicznej (m.in. bobowate) oraz
3) udział łącznie zbóż i rzepaku w strukturze zasiewów nie przekracza 65%, oraz
4) udział upraw mających ujemny wpływ na bilans materii organicznej (m.in.: okopowe) nie przekracza 30%.
Za odrębną uprawę uznaje się uprawę zgodnie z definicją określoną w ramach normy DKR 7.
- Wymieszanie obornika na gruntach ornych w ciągu 12 godzin od aplikacji
Celem praktyki jest ograniczenie emisji amoniaku do atmosfery poprzez działanie polegające na wymieszaniu obornika w okresie maksymalnie 12 godzin od jego aplikacji na glebę. W znaczny sposób wpłynie to na ograniczenie emisji amoniaku. Dodatkowo praktyka pozwoli na ograniczenie emisji podtlenku azotu.
Wymagania
- Wymieszanie określonej ilości obornika z glebą maksymalnie w ciągu 12 godzin od aplikacji na gruncie ornym;
- Potwierdzenie realizacji tej praktyki za pomocą tzw. zdjęcia geotagowanego przy wykorzystaniu aplikacji udostępnionej przez ARiMR.
- Stosowanie płynnych nawozów naturalnych innymi metodami niż rozbryzgowo
Celem jest ograniczenie emisji amoniaku ze stosowanych na gruntach, płynnych nawozów naturalnych. Aplikacja doglebowa przyczynia się do lepszego wykorzystania składników pokarmowych dostępnych w nawozach naturalnych przy jednoczesnym ograniczeniu emisji amoniaku i podtlenku azotu i ogranicza emisję amoniaku na poziomie do ok. 90%.
Wymagania
- Stosowanie określonej ilości płynnych nawozów naturalnych innymi metodami niż rozbryzgowo na gruntach ornych i trwałych użytkach zielonych.
- Uproszczone systemy uprawy
Głównym celem jest zachowanie naturalnych zasobów przyrody przy równoczesnym osiąganiu zadowalających plonów. Uprawa ta bazuje na wspieraniu naturalnych procesów biologicznych w glebie a wszelkiego rodzaju zabiegi uprawowe są zredukowane do niezbędnego minimum. W ramach praktyki systemu uprawy konserwującej wyróżnia się:
- uprawę bezorkową - bezpłużną, gdzie pług zastępowany jest innymi narzędziami uprawowymi, np. przez bronę talerzową, kultywator ścierniskowy, spulchniacz obrotowy.
- pasową uprawę roli (strip-till), która polega na spulchnieniu pasa gleby wzdłuż rzędów rośliny uprawnej.
Ograniczenie zabiegów uprawowych zmniejsza ilość spalin trafiających do atmosfery.
Uprawa traw na gruntach ornych z uwagi na jej charakter (prowadzenie w cyklu wieloletnim, standardowo stosowana technika uprawy) nie może zostać objęta wsparciem w ramach praktyki
Wymagania
Na gruntach ornych uprawa roślin prowadzona jest w formie uprawy konserwującej bezorkowej lub uprawy pasowej (strip – till), przy czym:
- zabiegi uprawowe wykonywane są z odstąpieniem od uprawy płużnej w zespole uprawek
pożniwnych i przedsiewnych,
- po zbiorze uprawy pozostawia się na polu całość resztek pożniwnych w formie mulczu.
Praktyka nie obejmuje uprawy zerowej.
- Wymieszanie słomy z glebą
Wykorzystanie słomy do utrzymywania lub zwiększania poziomu zawartości materii organicznej oraz składników pokarmowych w glebach jest najskuteczniejszym działaniem zapewniającym utrzymanie żyzności gleby. Przyorana słoma wzbogaca glebę w próchnicę, co poprawia właściwości chemiczne, fizyczne i biologiczne gleby. Zapewnia powrót do gleby składników mineralnych niezbędnych dla rozwoju roślin. Słoma jest również ważnym źródłem węgla powracającego do gleby.
Wzrost zawartości próchnicy o 1% zwiększa o 30% retencję wodną gleb.
Zgodnie ze stosowanymi w Polsce współczynnikami reprodukcji i degradacji materii organicznej, współczynnik odnowy materii organicznej dla 1 tony masy słomy wynosi średnio +0,175–0,210. Dla porównania – dla 1 tony obornika wynosi +0,070, a dla 1 m3 gnojowicy +0,014–0,028.
Wymagania
- Rozdrobnienie i wymieszanie całej słomy z glebą lub jej przyoranie po zbiorze plonu głównego na gruntach ornych.
