Unijne dopłaty dla rolników. Filary systemu mogą ulec likwidacji? "Ogromne obawy"
Copa i Cogeca, czyli środowiska reprezentujące europejskich rolników i spółdzielnie rolnicze, wystosowały niedawno list otwarty do przewodniczącej Komisji Europejskiej, Ursuli von der Leyen.
List Copa Cogeca do Ursuli von der Leyen
Wszystko w związku z toczącymi się cały czas dyskusjami wokół nowych ram finansowych Unii Europejskiej.
Przypomnijmy: już kilka miesięcy temu pisaliśmy o tym, że Komisja Europejska zapowiedziała swoją nową wizję dla rolnictwa. Zmiany mają dotyczyć w przyszłości m.in. dopłat dla rolników. W teorii przestaną być tak jednolite - mają być bardziej "ukierunkowane". Możliwe również, że wprowadzone zostaną limity na gospodarstwo.
Już wówczas środowiska rolnicze zaczęły głośno wyrażać ogromne obawy - bo zapowiadana nowa wizja praktycznie nie wspomina o budżecie WPR. Stąd ogromne obawy - odnośnie przyszłości wspólnej polityki rolnej, systemu dopłat oraz generalnie - unijnego rolnictwa.
Sytuacja jest wielowymiarowa i dość nagląca - ponieważ obecne Wieloletnie Ramy Finansowe (WRF) unijnego budżetu obowiązują jeszcze tylko do końca 2027 r.
Tymczasem propozycje Komisji Europejskiej dotyczące przyszłej perspektywy finansowej na lata 2028-2035 - są wciąż niejasne.
Tym samym narastają obawy - zwłaszcza w kontekście rolnictwa. Nowe założenia zakładają bowiem położenie większego nacisku na to, by przyszłe wydatki skupione były bardziej na obronności i innowacjach. Tymczasem, jak wiadomo, by w budżecie zwiększyć wydatki w jednym sektorze - trzeba ująć w innym... Pisaliśmy o tym także w innym artykule:
Nowy komisarz unijny ds. rolnictwa starał się już wcześniej tonować emocje podkreślając, że sam WPR ma nie tylko pozostać, ale być nawet "wzmacniany".
Szczegółów i konkretów na razie jednak brakuje. Tymczasem kolejne "przecieki" z Brukseli powodują, że obawy rolników tylko rosną.
Stąd m.in. wspomniany wyżej list.
Copa Cogeca o "ogromnych obawach"
We wspomnianym piśmie Copa Cogeca wprost wyraża głębokie zaniepokojenie proponowanymi zmianami finansowania UE, w szczególności likwidacją funduszy stanowiących filary Wspólnej Polityki Rolnej (WPR).
Jak podkreślają w liście otwartym przedstawiciele środowisk rolniczych, osłabienie WPR stanowi historyczny błąd, zagrażający bezpieczeństwu żywnościowemu i strategicznej niezależności UE.
- (...) Nasze ogromne obawy wzbudzają pojawiające się od niedawna dyskusje dot. reformy unijnego finansowania poprzez utworzenie jednolitego funduszu, co oznaczałoby de facto likwidację funduszy EFRG i EFRROW, które stanowią filary Wspólnej Polityki Rolnej (WPR). Reforma ta wprowadziłaby fundamentalne zmiany w obrębie zarządzania kolejnymi Wieloletnimi Ramami Finansowymi (WRF) oraz poważnie osłabiłaby WPR, która wciąż stanowi filar unijnej konkurencyjności oraz suwerenności żywieniowej - ostrzegają przedstawiciele Copa Cogeca.
Copa Cogeca o utrzymaniu WPR. "To strategiczna inwestycja w odporność i bezpieczeństwo UE"
Tymczasem, jak ostrzegają, ewentualne odejście od dwufilarowej struktury WPR, opartej na EFRG i EFRROW, oraz utworzenie pojedynczego programu dla każdego państwa członkowskiego może doprowadzić do dalszej utraty wspólnotowości w unijnej polityce.
- Decyzja ta nie tylko jeszcze bardziej osłabi to jednolity rynek, ale także będzie miała daleko idące konsekwencje dla produkcji żywności, bezpieczeństwa oraz utrzymania żywotności i zaludnienia obszarów wiejskich w UE. Sposób wydatkowania w UE, w ramach takich polityk jak WPR, przynosi oczywistą wartość dodaną, której wagę należy uznać i ochronić. Nie tylko my tak uważamy. Wraz z 28 innymi kluczowymi europejskimi organizacjami rolno-spożywczymi przekazaliśmy już unijnym decydentom nasze jasne i proste stanowisko: dedykowany, zwiększony budżet WPR jest nie tyle kwestią zapewnienia wsparcia finansowego, co strategiczną inwestycją w odporność i bezpieczeństwo UE - podkreślają stanowczo przedstawiciele Copa Cogeca.
Jak zaznaczają dobitnie, stabilny i odpowiednio finansowany sektor rolny jest po prostu kluczowy dla odporności i bezpieczeństwa całej Unii, zwłaszcza w obliczu niestabilnej sytuacji geopolitycznej i wyzwań ekonomicznych.
Copa Cogeca apeluje do Ursuli von der Leyen. "Wzywamy Szanowną Panią..."
Na koniec padają konkretne apele do Ursuli von der Leyen.
- Jako że Komisja Europejska pracuje obecnie nad wnioskiem dot. WRF, którego publikacja spodziewana jest w lipcu 2025 r., wzywamy Szanowną Panią Przewodniczącą do nadania rzeczywistego priorytetu rolnictwu, jako niezbędnemu filarowi przyszłości UE oraz do przekucia Pani słów w czyny. Wzywamy także Komisję do uwzględnienia automatycznego, elastycznego mechanizmu szybkiego reagowania w WRF, by móc dostosowywać przyznawane kwoty wsparcia finansowego w czasie rzeczywistym na podstawie faktycznie występującej inflacji, a nie inflacji prognozowanej. Zawsze wierni ideom ojców założycieli, a więc pomysłodawców pierwszej wspólnej polityki UE, wzywamy dziś do zachowania jedności i siły, która spaja nasze rolnicze społeczności, a przez to także całą Unię Europejską - zaznaczają przedstawiciele Copa Cogeca.
Jak dodają na koniec - rolnicze środowiska potrzebują czegoś więcej niż obietnic.
- Niezbędne są stabilność, przewidywalność, zaufanie i pewność prawna. Dlatego też zwracamy się z uprzejmą prośbą o zorganizowanie spotkania z Panią w celu kontynuowana dialogu, który zrodził się z protestów rolników, jakie odbywały się w 2024 r. Choć okno możliwości się zmniejsza, wciąż ufamy, że obecnie czas na dialog, a nie na zaniechanie - dodają na koniec listu otwartego przedstawiciele Copa Cogeca.
Trwają konsultacje w sprawie przyszłych ram finansowych Unii Europejskiej
Na koniec warto ponadto dodać, że cały czas trwają konsultacje społeczne dotyczące przyszłej perspektywy finansowej na lata 2028-2035 (WRF).
Jak przypominają przedstawiciele Komisji Europejskiej - uwagi i opinie można zgłaszać do 6 maja 2025 r. przez stronę Komisji Europejskiej.
Przypomnijmy: są to konsultacje publiczne, w których wszyscy zainteresowani, obywatele i organizacje, mogą wyrazić swoje zdanie na temat przyszłego budżetu UE i obszarów polityki, które powinien wspierać.
W lipcu 2025 r. Komisja przedstawi formalny wniosek dotyczący kolejnych WRF.
