Wieści Rolnicze
  • Strona główna
  • Ceny Rolnicze
      • Żywiec wieprzowy
      • Żywiec wołowy
      • Zboża
      • Pasze
      • Owoce
      • Warzywa
      • Mleko i przetwory
      • Drób i jaja
      • Analizy rynkowe
      Ile kosztuje dzierżawa gruntów rolnych w 2025 roku? Sprawdzamy
      Jak wyglądają ceny świń w Polsce na tle innych krajów? Możesz się zdziwić
      Ceny zbóż nawet o 70 zł w górę!
      Ile kosztuje ziemia rolna w 2025 roku w obrocie prywatnym? Najnowsze dane
  • Newsy
  • Hodowla
      • BYDŁO I MLEKO
      • TRZODA CHLEWNA
      • DRÓB
      • INNE HODOWLE
      • ŻYWIENIE
      • WYPOSAŻENIE BUDYNKÓW INWENTARSKICH
      • ZDROWIE I DOBROSTAN
      Znów wykryto ognisko groźnej choroby
      Pierwszy Kongres Produkcji Świń - Żnin 2025
      Za kilka dni złóż wniosek. Możesz dostać zwrot aż 70% kosztów
      5 tys. zł do jednego zwierzęcia. ARiMR zachęca do składania wniosków
  • Uprawy
      • ZBOŻA
      • INNE UPRAWY
      • NAWOŻENIE
      • CHOROBY I SZKODNIKI
      • UPRAWA GLEBY
      • PRZECHOWALNICTWO
      • Owoce i warzywa
      Można przetrzeć oczy ze zdumienia - wyniki plonowania pszenicy 2025
      Złe wieści dla producentów kukurydzy. Tego szkodnika nie można teraz zwalczyć
      To powinieneś wiedzieć, zanim zasiejesz pszenicę. Ekspert wskazuje na 7 rzeczy
      NGT pomoże rolnikom? KOMENTARZ
  • Technika
      • CIĄGNIKI
      • MASZYNY
      • URZĄDZENIA
      Artykuł promocyjny Kubota M7004 z systemem TIM: Nowa era automatyzacji w rolnictwie
      Materiał partnera Czy słońce zasili gospodarstwa rolne? Finansowa analiza agroPV w rolnictwie
      Ten rolnik ma jeden z największych kombajnów w Polsce. Skosił 10 ha w godzinę
      Kiedy można używać drona do oprysków? Co mówią przepisy?
  • Prawo i finanse
      • VAT
      • EKONOMIKA
      • POMOC UNIJNA
      • PRZEPISY
      • WNIOSKI DO POBRANIA
      • KRUS
      • GIEŁDOWY RYNEK ROLNY
      Rolnicy zyskają więcej czasu na wyjście z tarapatów finansowych?
      Polska szuka chętnych do zablokowania umowy Mercosur. Z kim rozmawia?
      Egzekucja ciągnika rolniczego, gdy dłużnikiem jest jeden ze współwłaścicieli
      Prezydent zawetował nowelizację ustawy o środkach ochrony roślin
  • Sylwetki
  • Video
  • Dla domu
      • Kulinaria
      • Hotblog
      • Koła gospodyń wiejskich
      • Zdrowie
      Wykonaj te zabiegi we wrześniu. Róże będą kwitły bujnie aż do października
      Zebrałeś porzeczki i agrest? Teraz czas na ważny zabieg przy krzewach
      Rozsyp wokół tui i iglaków. Będą zielone przez cały rok i lepiej zniosą zimę
      Łatwiejszy w uprawie niż hortensja. Kwitnie nawet do pierwszych przymrozków
  • iEKO iLOGICZNIE
      • Ekologia z certyfikatem
      • Dobre praktyki w uprawie roślin
      • Zrównoważony chów zwierząt
      • Odnawialne źródła energii
      • Zdrowa żywność
      • Środki pomocowe
      Artykuł sponsorowany Fotowoltaika dla rolnika. Jak skorzystać z pomocy ekspertów PGE?
      Trzy duże nabory ARiMR jeszcze w tym roku. Wsparcie od 200 tys. do 1,5 mln zł
      Od tego zależy, ile można zarobić na biogazowni rolniczej
      Czy agrowoltaika może zagwarantować plony i przychody rolnika?
  • Wieści Rolnicze
  • Mastitis - bardzo droga choroba bydła

Mastitis - bardzo droga choroba bydła

Hodowla - Bydło i mleko 31 lipca 2021 07:00 Robert Szulc, Anna Wodzińska
Mastitis - bardzo droga choroba bydła
Źródło: D.Jańczak
Do mastitis dochodzi głównie, gdy drobnoustroje przedostaną się do strzyku przez kanał strzykowy. Najczęstszą przyczyną choroby jest zakażenie, w szczególności przez bakterie, ale także grzyby, wirusy i glony.
Spis treści:

    Do mastitis dochodzi głównie, gdy drobnoustroje przedostaną się do strzyku przez kanał strzykowy. Najczęstszą przyczyną choroby jest zakażenie, w szczególności przez bakterie, ale także grzyby, wirusy i glony. 

    Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

    Rolnik, zarówno w produkcji roślinnej jak i zwierzęcej często zmaga się z różnymi  chorobami, które negatywnie wpływają na wyniki ekonomiczne osiągane przez gospodarstwa. W poniższym artykule postaramy się przybliżyć problem choroby, która określana jest jako najdroższa choroba krów, a mianowicie mastitis.

    Mastitis jest bardzo powszechną chorobą w stadach krów mlecznych i  oznacza zapalenie gruczołu mlekowego, czyli zapalenie wymienia. Jest schorzeniem  bardzo bolesnym i upośledzającym, mogącym doprowadzić do znacznego pogorszenia dobrostanu krowy, a w ostateczności nawet do śmierci. W konsekwencji schorzenie to przynosi ogromne straty w przemyśle mleczarskim, ponieważ powoduje obniżenie wydajności krów, wpływa na pogorszenie składu, a także wartości cytologicznej mleka, a to uniemożliwia  jego dalsze spożycie i przetwórstwo. Ponadto chore zwierzęta wymagają natychmiastowego leczenia, które w wielu przypadkach nie przynosi spodziewanych efektów, a to zmusza hodowców do brakowania takich  krów ze stada.  Mimo że  w ostatnich latach możemy zaobserwować spadek liczby przypadków mastitis, to jednak występuje ono ciągle u ok. 25-45% zwierząt. 

    Przyczyny i objawy mastitis 

    Do choroby tej dochodzi głównie, gdy drobnoustroje przedostaną się do strzyku przez kanał strzykowy. Najczęstszą przyczyną mastitis jest zakażenie przez drobnoustroje, w szczególności bakterie, ale także grzyby, wirusy i glony. Do zapalenia wymienia dochodzi również po urazie mechanicznym, podrażnieniu wymienia, ale także przez różnego rodzaju substancje chemiczne. Istnieją dwa główne typy mastitis: pochodzenia środowiskowego i zakaźne.

    Mastitis pochodzenia środowiskowego

    Przyczyną występowania mastitis pochodzenia środowiskowego jest całe otoczenie  zwierząt, tj. legowisko, ściółka, odchody, woda czy pastwisko. Głównymi patogenami odpowiedzialnymi za środowiskowe zapalenie wymienia są: Streptococcus uberis, Streptococcus dysgalactiae, Escherichia coli, Klebsiella spp., Enterobacter spp., Pseudomonas spp. Do zakażenia dochodzi najczęściej, gdy nie są przestrzegane zalecane normy higieniczno-sanitarne w hali udojowej, kiedy krowa przebywa na legowisku, w korytarzu spacerowym, a nawet na pastwisku.

    Bez względu na warunki środowiskowe, w jakich przebywa bydło, możemy  wyodrębnić dwa główne czynniki prowadzące do wzrostu ryzyka stanów zapalnych wymienia. Pierwszym z nich jest duże zagęszczenie krów, które prowadzi do bliskich kontaktów między zwierzętami. Kontakty te niosą  groźbę zanieczyszczenia wymienia odchodami. Drugim czynnikiem jest nadmierne uwilgotnienie, które  sprzyja zabrudzeniom skóry strzyków i wymienia, co stwarza  idealne warunki do rozwoju drobnoustrojów. Należy pamiętać, że po udoju strzyki zostają otwarte przez około 30 minut. Stają się wówczas łatwą bramą wejściową dla bakterii powodujących zapalnie, dlatego by ograniczyć możliwość zakażenia wymienia, krowa po udoju  nie powinna leżeć. Aby zachęcić krowę do pozostania w pozycji stojącej, można po udoju podać jej  paszę. 

    Mastitis pochodzenia zakaźnego

    Z kolei do mastitis pochodzenia zakaźnego, dochodzi podczas kontaktu zdrowej krowy z już zarażoną krową, a infekcja przenosi się najczęściej podczas doju. Źródłem zarażenia patogenami zakaźnymi jest mleko chorych zwierząt, które w bardzo łatwy sposób  może być przenoszone za pomocą sprzętu dojącego  lub rąk osoby obsługującej. Drobnoustroje łatwo przywierają do strzyku, kolonizują jego nabłonek i przedostają się do wnętrza gruczołu mlekowego. 

    Objawy mastitis

    Objawy są różne w zależności od postaci choroby. Wyróżniamy mastitis w postać klinicznej i podklinicznej.  Postać kliniczna objawia się nagłym i gwałtownym przebiegiem choroby. Wiąże się ogólnoustrojowymi objawami takimi jak gorączka, brak apetytu i odwodnienie, a także ogólne osłabienie organizmu. Zauważalne są zmiany w wymieniu polegające na zaczerwienieniu, obrzęku i bóleu podczas badania palpacyjnego. Z kolei w mleku możemy dostrzec ślady ropy lub krwi, co powoduje zmiany w jego kolorze. Jego smak staje się słonawy, a w konsystencji pojawiają się zmiany w postaci kłaczków i grudek.

    Postać podkliniczna mastitis występuje znacznie częściej niż postać kliniczna. Jest formą ukrytą i najczęściej podczas codziennych zabiegów niezauważalną przez hodowcę. Rozpoznanie choroby następuje po badaniach laboratoryjnych. Testy biologiczne wskażą rodzaj bakterii i ustalą najbardziej skuteczny lek i dawkę zwalczający patogen wywołujący chorobę. 

    Leczenie mastitis

    Niestety, leczenie mastitis jest niezwykle trudne, a spowodowane  jest to dużą ilością czynników, które mogą wywołać chorobę. W przypadku wystąpienia któregokolwiek z objawów zapalenia wymienia, należy jak najszybciej  postawić diagnozę, by podjąć odpowiednie kroki i uniknąć komplikacji zdrowotnych, a co za tym idzie strat ekonomicznych. Ponieważ większą część przypadków stanowią te spowodowane bakterią, konieczne jest podanie antybiotyku. Mimo że antybiotyki w leczeniu tego typu choroby są nieuniknione, to zauważa się, że taka terapia  powoduje jednak uodpornianie się patogenów na preparaty lecznicze, co prowadzi do coraz mniejszej skuteczności antybiotykoterapii. W związku z tym warto podejmować próby leczenia gruczołu mlekowego innymi metodami.  Leczenie mastitis bez udziału antybiotyków jest możliwe w przypadku, gdy mamy do czynienia tylko z niektórymi objawami choroby. Zaliczamy do nich obecność tylko kłaczków w pierwszych strugach mleka,  lekki obrzęk wymienia, oraz potwierdzone mikrobiologicznie (E. coli, Klebsiella spp.) kliniczne zapalenie wymienia, któremu nie towarzyszą objawy gorączki czy zalegania. W małych gospodarstwach ekologicznych  często stosowane są sposoby naszych babć, czyli okładanie wymion liśćmi kapusty. Należy również często zdajać chore krowy, aby jak najczęściej usuwać toksyny produkowane przez patogeny. Spowoduje to znaczne zmniejszenie obrzmienia wymienia, co będzie skutkowało obniżeniem jego bolesności.

    Wykrywanie mastitis

    Do najpopularniejszych metod wykrywania stanów zapalnych mastitis zalicza się w szczególności:

    • płyn diagnostyczny Mastirapid
    • badanie zawartości chlorków
    • próba Whiteside’a
    • metoda pomiaru oporności

    Prowadzenie weryfikacji jakości mleka z użyciem płynu diagnostycznego Mastirapid polega na tym, że obecny w płynie detergent - laurylosiarczan sodowy reaguje z DNA leukocytów, co powoduje pojawienie się skłaczenia (przy niższej liczbie leukocytów) lub zgęstnienie i ześluzowacenie próbki (przy wysokim poziomie leukocytów). Drugi składnik płynu – purpura bromokrezolowa zmienia swe zabarwienie w zależności od pH mleka. Następną metodą jest badanie zawartości chlorków – czyli miareczkowanie odbiałczonej próbki mleka roztworem azotanu srebra wobec chromianu potasowego jako wskaźnika. Natomiast stosując próbę Whiteside’a stwierdza się, czy mleko ma podwyższoną liczbę komórek somatycznych, a jeśli tak, to w środowisku silnie zasadowym ulega ścięciu wywołanemu przez jądra leukocytów, białko leukocytów i fibrynogen.  Kolejna metodą jest  metoda pomiaru oporności, która uważana jest za najpewniejszy test. Polega na pomiarze oporu elektrycznego w mleku. Ponieważ zmianom zapalnym towarzyszy wzrost ilości soli w mleku,  powoduje to zmianę jego oporności. 

    Profilaktyka - zapobiegaj mastitis

    Lepie zapobiegać, niż leczyć. Dlatego w celu ograniczenia wystąpienia zapalenia gruczołu mlecznego u krów konieczne jest przestrzeganie kilku podstawowych zasad. Przede wszystkim należy zapewnić czyste i komfortowe środowisko oraz utrzymywać czystość w okolicach wymienia. Kolejną zasadą jest zastosowanie reżimu sanitarnego w czasie doju, przez stosowanie dezynfekcji strzyków zarówno przed, jak i po doju. Należy pamiętać, iż bardzo częstą przyczyną zapalenia wymienia jest zakładanie kubków udojowych na mokre strzyki, a także używanie brudnych gąbek do  mycia wymienia. Skutecznym sposobem na ograniczenie zabrudzenia strzyków jest używanie  jednorazowych ręczników papierowych, oraz stosowanie  dezynfekcji strzyków preparatami w postaci piany. Niezbędnym elementem profilaktyki jest dbanie o wysoki poziom bezpieczeństwa stosowanych urządzeń dojących. By mieć 100% pewność, że urządzenia te nie zranią krowy, należy dokonywać okresowych przeglądów sprzętu udojowego, a także na bieżąco dokonywać usuwania usterek systemu udojowego. Bardzo ważnym czynnikiem mającym wpływ na odporność krów na mastitis jest żywienie. Witaminy i pierwiastki śladowe, a  szczególnie selen i witamina E są czynnikiem wpływającym na system odpornościowy krów mlecznych. Nie można nie wspomnieć, że sprzęt udojowy - dojarka mechaniczna, hale udojowe czy też robot udojowy mają także wpływ na zdrowotność wymienia i strzyków. Przede wszystkim trzeba zwrócić uwagę na podciśnienie panujące w instalacji udojowej - powinno wynosić ok 38-40kPa. Zbyt duże podciśnienie - wpływa destrukcyjnie na nabłonek wyścielające wewnątrz kanału strzykowego. Ponadto brak odpowiedniej higieny i dokładnego mycia instalacji może również być przyczyną tej nieprzyjemnej choroby.

    W hodowli bydła mlecznego doświadczenie i wiedza jest szczególnie ważna, gdyż tylko u około 2-5% z krów dotkniętych mastitis notuje się postać kliniczną, natomiast u pozostałej  części choroba przebiega  bezobjawowo. Chore krowy tracą około 20% swojej wydajności mlecznej, dlatego hodowca powinien dołożyć wszelkich starań, by przestrzegać wszystkich czynników mogących wywołać tę chorobę, która powoduje straty większe niż wszystkie inne choroby razem wzięte. 

    ZOBACZ TAKŻE: Jak uchronić bydło przed stresem cieplnym?

    • Tagi:
    • mastitis
    • krowy mleczne
    • bydło
    Robert Szulc, Anna Wodzińska
    Podobne artykuły
    Ceny rolnicze

    Rekordowe ceny bydła! Ile płacą w skupach?

    24 sierpnia 2025
    Ceny rolnicze

    Brakuje bydła na rynku. Co z cenami?

    9 sierpnia 2025
    Hodowla

    Fala ataków wilków na bydło. Rolnicy znaleźli na to niesamowity sposób

    6 sierpnia 2025
    Bydło i mleko

    Wydajność, zdrowie i niskie brakowanie. Tak wygląda nowoczesna obora w praktyce

    5 sierpnia 2025
    Ceny rolnicze

    Dziennie odstawialiśmy 350 sztuk bydła. Teraz tylko 200

    8 lipca 2025
    Ceny rolnicze

    Nowe ceny bydła [lipiec 2025]

    4 lipca 2025
    Ceny rolnicze

    Ceny bydła. Nadal wysokie?

    26 czerwca 2025
    Analizy rynkowe

    Ceny mleka wciąż w trendzie wzrostowym. Gdzie rolnicy dostają najwięcej?

    18 czerwca 2025
    Warto wiedzieć
    Ceny rolnicze
    Ile kosztuje dzierżawa gruntów rolnych w 2025 roku? Sprawdzamy
    1 września 2025
    Newsy
    Ta odmiana daje 12 ton z hektara. Rolnicy na Dniu Kukurydzy mówią o sezonie 2025
    1 września 2025
    Przepisy
    Mięso z Niemiec i Dani było sprzedawane jako „polskie”
    1 września 2025
    Najnowsze
    Hodowla
    Znów wykryto ognisko groźnej choroby
    28 sierpnia 2025
    Hodowla
    Pierwszy Kongres Produkcji Świń - Żnin 2025
    28 sierpnia 2025
    Bydło i mleko
    Jaka przyszłość czeka branżę mleczarską?
    26 sierpnia 2025
    Bydło i mleko
    Wysokie ceny i niska podaż napędzają ukraiński eksport bydła
    24 sierpnia 2025
    Hodowla
    Za kilka dni złóż wniosek. Możesz dostać zwrot aż 70% kosztów
    21 sierpnia 2025
    Wieści Rolnicze
    Wieści Rolnicze
    Dane kontaktowe
    Wieści Rolnicze
    RP Digital Sp. z o.o.
    NIP: 5273128894
    REGON: 529596954
    tel. +48 627 47 15 31
    ul. Prosta 51
    00-838 Warszawa
    [email protected]
    Numer dyżurny -- 501 267 226
    Kategorie
    • Ceny Rolnicze
    • Newsy
    • Hodowla
    • Uprawy
    • Owoce i warzywa
    • Technika
    • Prawo i finanse
    • Sylwetki
    • Video
    • Dla Domu
    © 2025 WieściRolnicze
    • Redakcja
    • Reklama
    • Kontakt
    • Regulamin
    • Polityka prywatności
    • Prenumerata
    • Konkursy
    • Deklaracja dostępności