W 2025 zaatakują wyjątkowo wcześnie? Specjaliści ostrzegają przed chowaczami
Krótka, łagodna zima i zapowiedzi wiosny mogą oznaczać nie tylko wczesny start sezonu wegetacyjnego. Wraz z roślinnością do życia budzą się także wybrane gatunki szkodników. Jednym z najwcześniejszych zagrożeń mogą okazać się chrząszcze kilku gatunków chowaczy – w tym m.in. chowacz brukwiaczek. Przed tegoroczną - wyjątkowo wczesną - aktywnością tego owada przestrzega m.in. Wielkopolska Izba Rolnicza oraz Platforma Sygnalizacji Agrofagów. 31 stycznia na portalu Platformy pojawił się komunikat zalecający wczesne monitorowanie plantacji rzepaków ozimych:
Przełom lat 2024/2025, to już kolejna zima z rekordowo wysokimi temperaturami powietrza. Brak okrywy śnieżnej, lub jej niewielkie ilości na terenie kraju mogą nieść za sobą negatywne konsekwencje (...). Jednak największym problemem jest możliwość wystąpienia, wcześniej niż zwykle szkodników, głównie chowacza brukwiaczka (...). Z uwagi na przebieg warunków meteorologicznych na początku roku 2025, zalecamy wcześniejszy monitoring plantacji, systematyczne obserwacje oraz wystawienie żółtych naczyń w celu identyfikacji potencjalnych zagrożeń.
Czytaj też: Coraz więcej szkodników w rzepaku. Na które już trzeba uważać?
Czym cechuje się chowacz brukwiaczek?
Ten mały chrząszcz jest uważany za jednego z najbardziej uciążliwych szkodników m.in. rzepaku i kapusty. Dorosłe osobniki chowacza brukwiaczka (Ceutorhynchus napi) to owady o wielkości ok. 3 mm, posiadające ciemnoszary pancerz. Chrząszcze zimują pod ściółką, a wiosną rozpoczynają żerowanie przy temperaturach powyżej ok. 9 stopni Celsjusza. Samica chrząszcza wgryza się w tkankę młodych roślin i składa w niej pojedyncze jaja (jedna samica może złożyć do ok. 60 jaj). Larwy chrząszcza rozwijają się przez ok. 30-40 dni żerując na roślinach m.in. na rzepaku, kapuście, brokułach, kalafiorze i brukselce. Dorosłe chrząszcze uszkadzają również młode liście roślin. Uszkodzeniu ulegają także tkanki roślinne, w których samice owada składają jaja. Inwazja chrząszcza wiąże się m.in. z większym ryzykiem wystąpienia chorób grzybowych roślin.
Czytaj też: Skuteczny sposób na mszyce. Te zabiegi musisz wykonać już w lutym
Czym wyróżnia się chowacz czterozębny?
Chowacz czterozębny (Ceutorhynchus quadridens) to kolejny gatunek chowacza, który może zaszkodzić uprawom. Dorosły osobnik chrząszcza ma ok. 2-3 mm długości i jest ubarwiony na szarozielono. Największe szkody może spowodować żerując na rzepaku. Zjada także różne odmiany kapusty, gorczycy, rzodkwi i chrzanu. Samice owada mogą składać jaja (od ponad 100 do 300) już w marcu wygryzając jamki w łodygach lub ogonkach liściowych rośliny. Larwy żerują w łodydze lub ogonku liściowym, ale nie doprowadzają do deformacji łodygi. Chowacze czterozębne pojawiają się na polach rzepakowych kilka dni po chowaczu brukwiaczku. Wykrycie szkód spowodowanych przez tego szkodnika jest dość wymagające, a straty w plonach mogą wynieść ponad 20 proc.
Na czym żeruje chowacz podobnik?
Chowacz podobnik (Ceutorhynchus assimilis) przelatuje na pola rzepakowe przy temperaturze osiągającej ok. 13 stopni Celsjusza. Po okresie żeru samica chrząszcza wygryza otwór w łuszczynie rzepaku i składa w nim jaja. Po ok. 9 dniach powstaje larwa, która zaczyna żerować na zalążkach nasion. Łuszczyna zniszczona przez larwę zaczyna żółknąć i ulega deformacji. Otwór pozostawiony przez larwę może zostać wykorzystany przez kolejnego szkodnika – pryszczarka kapustnika (Dasyneura brassicae) – do składania jaj. Dorosłe chrząszcze chowacza podobnika mają czarne ubarwienie, są owłosione i posiadają paski na pokrywach skrzydeł. Szkodnik żeruje głównie na rzepaku, ale może uszkodzić także gorczycę, warzywa kapustne, rzepik i rzodkiewkę.
Czytaj też: Kto może przejść z ZUS na KRUS? Wyjaśniamy procedurę krok po kroku
Progi ekonomicznej szkodliwości. Kiedy stosować środki ochrony roślin?
Chowacz brukwiaczek (ochrona upraw rzepaku): wdrożenie zabiegów ochronnych jest zalecane przy przekroczeniu tzw. progu szkodliwości, ustalanego po obserwacji i ocenie stopnia uszkodzeń roślin. Ten występuje, gdy zaobserwowano średnio 2-4 owady na 25 roślinach (faza kwitnienia rzepaku) lub w ciągu 3 dni odłowiono w żółtym naczyniu 10 osobników.
Chowacz czterozębny (ochrona upraw rzepaku): wykonanie zabiegu ochrony roślin jest zalecane, gdy stwierdzono obecność średnio 6 chrząszczy na 25 roślin (metoda czerpakowania) lub w ciągu kolejnych 3 dni średnia liczba chrząszczy w żółtym naczyniu wyniosła ok. 20 osobników.
Chowacz podobnik (ochrona upraw rzepaku): próg szkodliwości wynosi średnio 1 chrząszcz na 1 roślinę (przed kwitnieniem rzepaku i w trakcie kwitnienia – w rejonach słabego występowania pryszczarka kapustnika) lub średnio 1 chrząszcz na 2 rośliny (podczas kwitnienia rzepaku, w rejonie, w którym licznie występuje pryszczarek kapustnik). Opryskiwanie zalecane: gdy na 25 roślinach znajdują się średnio 4 chrząszcze lub w ciągu kolejnych 6 dni w żółtym naczyniu odłowi się 100 osobników.
Czytaj też: Co zrobić, gdy anturium nie kwitnie? Wypróbuj te trzy sposoby
