Sytuacja gospodarstw rolnych wg raportu „Polska Wieś i Rolnictwo”

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi we współpracy z Kasą Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz Krajowym Ośrodkiem Wsparcia Rolnictwa wzorem lat ubiegłych zrealizowała badanie „Polska Wieś i Rolnictwo”.

- Głównym celem badania jest ocena postaw i opinii wobec dokonujących się przemian społeczno-gospodarczych w rolnictwie i na obszarach wiejskich, jak również poznanie opinii respondentów na temat działań państwa wobec rolnictwa i obszarów wiejskich oraz instytucji pracujących na ich rzecz – informuje na swoich stronach KRUS.

Dodatkowe użytkowanie gruntów

Ponad połowa (53,3%) badanych rolników dodatkowo użytkuje grunty rolne na podstawie dzierżawy (31,7%), użyczenia (14,1%) bądź innego tytułu (7,5%). Trzech na czterech rolników (77,0%) deklarowało, że nie użycza ani nie oddaje w dzierżawę swoich gruntów, a odsetek takich wskazań zarówno wśród kobiet, jak i mężczyzn był podobny i wynosił około 77%.

Czy rolnik potrafi utrzymać się z gospodarstwa?

Większość rolników uważa, że jest w stanie wraz z rodziną utrzymać się wyłącznie z prowadzenia działalności rolniczej (70,5% – suma odpowiedzi „raczej tak” i „zdecydowanie tak”).

Jakie przeszkody w rozwoju zauważają rolnicy?

Co drugi badany rolnik przyznał, że największą barierę w rozwoju jego gospodarstwa stanowi niedostateczne wyposażenie techniczne (53,0%), przy czym taką odpowiedź w 2022 roku wskazywano częściej niż w 2021 roku (o 21,4 p.p.). Dla rozwoju gospodarstw rolników jedną z istotniejszych barier stanowi także niska opłacalność produkcji (45,8%) i niedostatecznie rozwinięta infrastruktura gospodarstwa rolnego w zakresie budynków/budowli rolniczych (44,6% ogółu badanych).

Czy gospodarstwa rolne potrzebują inwestycji?

Zdaniem 43,4% rolników w ich gospodarstwie rolnym w najbliższych 5 latach konieczne byłyby inwestycje w nowe maszyny rolnicze (co jest wynikiem o 15 p.p. niższym niż w 2021 roku), 39,4% rolników dostrzega potrzebę remontu posiadanych maszyn rolniczych, a 36,9% uważa, że należałoby wybudować budynki gospodarcze (w 2021 roku była to najczęściej wskazywana potrzeba). Inwestycje w nowe maszyny rolnicze wskazywane były najczęściej bez względu na wiek rolników. Rolnicy w wieku od 35 do 54 lat częściej od pozostałych wskazywali na wybudowanie budynków gospodarczych (42,0%) i zatrudnienie osób do pracy w gospodarstwie (30,7%). Z kolei wśród respondentów w wieku co najmniej 55 lat wyraźnie wyższy odsetek wskazań dotyczył remontu posiadanych maszyn rolniczych (40,3%) i remontu budynków gospodarczych (34,7%), zaś niższy zakupu ziemi rolniczej – 24,3%.

Czy rolnicy bardziej cenią polskie maszyny i urządzenia?

Mając potrzebę zakupu nowej maszyny bądź nowego urządzenia rolniczego, ponad połowa badanych rolników (50,8%) zwróciłaby uwagę na to, czy maszyna/urządzenie jest polskiej produkcji (odnotowano znaczny wzrost znaczenia tego czynnika względem 2021 roku – o 27,4 p.p.). Rolnicy w wieku 18-34 lat braliby ten aspekt pod uwagę znacznie częściej (62,5%) niż starsi respondenci. Dla ankietowanych rolników ważne byłoby również, aby części zamienne były produkowane w Polsce (48,6%), na co wskazywały przede wszystkim osoby w wieku co najmniej 55 lat oraz od 35 do 54 lat (odpowiednio 50,0% i 49,5%).

Jakie usługi cyfrowe są rolnikom potrzebne?

W sytuacji, gdyby ze środków UE było przydzielane wsparcie na zakupy rozwiązań cyfrowych do rolnictwa, 37,7% rolników chciałoby uzyskać wsparcie na zakup usługi polegającej na precyzyjnym nawadnianiu upraw. Co trzeci ankietowany (32,0%) byłby zainteresowany zakupem komputera, tabletu lub smartfona z oprogramowaniem do zarządzania gospodarstwem rolnym, a 28,3% - zakupem, montażem lub wynajmem urządzeń i oprogramowania do oceny stanu zdrowia zwierząt hodowlanych.

Dla kogo praca pozarolnicza?

Większość badanych rolników nie podejmuje się pracy pozarolniczej (72,3%), gdyż praca w gospodarstwie rolnym nie pozostawia im czasu na jakiekolwiek dodatkowe zajęcia zarobkowe (40,3%; spadek względem 2021 roku o 6,8 p.p.). Pracy pozarolniczej wyraźnie częściej podejmują się rolnicy w wieku od 18 do 34 lat (42,9%), zaś najrzadziej – osoby w wieku 55 lat i więcej (21,5%). Na podjęcie pracy pozarolniczej częściej decydują się kobiety (32,8%), z kolei mężczyźni, którzy nie podejmują się takiej pracy (74,3%), najczęściej deklarowali, że praca w gospodarstwie nie pozostawia im czasu na dodatkowe zajęcia (41,2%).

Jak zachęcić młodych rolników do prowadzenia gospodarstwa rolnego?

Aby zachęcić młode osoby do zajęcia się profesjonalnie produkcją rolną – zdaniem rolników - należy przede wszystkim ułatwić im kontakt z osobami, które chciałyby przekazać gospodarstwo (57,3%). Taką opinię podzielają przede wszystkim rolnicy w wieku od 35 do 54 lat (58,5%) oraz w wieku co najmniej 55 lat (61,1%).

Pracownicy w gospodarstwie rolnym

Blisko 13,6% rolników spodziewa się kłopotów z zapewnieniem sobie pracowników do pracy w gospodarstwie rolnym w związku z wojną w Ukrainie. Czterech na dziesięciu respondentów (41,3%) nie poszukuje pracowników, a trzech na dziesięciu (29,1%) nie przewiduje takich trudności, mimo iż potrzebuje pracowników do pracy w gospodarstwie rolnym. W celu poprawy warunków bezpieczeństwa pracy 61,0% rolników w ostatnich 5 latach wprowadziło zmiany na terenie gospodarstwa rolnego.

Jakie kryteria warunkują wybór środków ochrony roślin?

Podejmując decyzję o stosowaniu środków ochrony roślin co trzeci rolnik uwzględniał progi ekonomicznej szkodliwości organizmów szkodliwych (34,1%) oraz poziom szkodliwości środków ochrony roślin dla ludzi, pszczół i środowiska naturalnego (33,2%). Takie praktyki stosują najczęściej osoby w wieku od 35 do 54 lat (odpowiednio 33,0% i 28,3%). Blisko co czwarty rolnik brał pod uwagę wyniki prowadzonego przez siebie monitoringu organizmów szkodliwych (23,9%) oraz korzystał z systemów wspomagania podejmowania decyzji w ochronie roślin (22,7%) – najczęściej osoby w wieku od 18 do 34 lat (odpowiednio 27,1% i 21,4%).

Czy rolnicy informują o stosowaniu środków ochrony roślin?

Rolnicy stosujący środki ochrony roślin czytają etykiety dotyczące ich stosowania, najczęściej podczas zakupu (40,9%) lub przed każdym zabiegiem (37,5%). Rolnicy przed wykonywaniem zabiegów wykorzystujących środki ochrony roślin w swoim gospodarstwie rolnym, często informują o tym fakcie inne osoby, przy czym takie informacje najczęściej przekazują sąsiadom użytkującym działki w sąsiedztwie miejsc stosowania środków ochrony roślin (48,9%). Nieco niższy odsetek badanych przekazuje takie informacje właścicielom pasiek (29,3%). Co trzeci rolnik (30,7%) stosujący środki ochrony roślin nie informuje o tym fakcie innych osób.

Masz pytania lub wątpliwości dotyczące tego artykułu?

Napisz wiadomość: m.bartczak@wiescirolnicze.pl

Czekamy na kontakt z Tobą, Twój głos jest dla nas ważny.

Jakie są najczęstsze błędy podatkowe rolników? O tym przeczytasz tutaj.