Jeśli rolnik chce, by prawo do gospodarstwa miał tylko syn - powinien to zrobić
Rolnik chce przepisać gospodarstwo na syna. Czy majątek będzie także synowej? Czy do majątku będzie miała prawo także córka? Okazuje się, że ze wszystkich form przekazania gospodarstwa, najkorzystniejsze jest zawarcie umowy dożywocia.
Zwrócił się do nas rolnik z następującym pytaniem:
„Chciałbym, żeby syn przejął po mnie gospodarstwo. Zastanawiam się, w jaki sposób przekazać mu majątek. Zależy mi na tym, żeby moja córka nie mogła domagać się od syna spłaty po mojej śmierci. Syn ma żonę. Czy ona będzie uprawniona do majątku, jeżeli za życia przepiszę gospodarstwo na syna?”
Testament spisany przez notariusza - zalety
Rolnik posiada szereg możliwości, jeśli chodzi o rozporządzenie majątkiem na wypadek śmierci. Sporządzenie testamentu jest jedną z nich. Testament może być spisany własnoręcznie, a także przez notariusza. To właśnie testament notarialny jest określany jako najkorzystniejszy. O wiele trudniej unieważnić testament notarialny, niż własnoręczny. Ta cecha stanowi jedną z wielu zalet wyrażenia ostatniej woli przed notariuszem.
Córka ma prawo do majątku, nawet w przypadku, gdy to synowi ojciec w testamencie przepisał gospodarstwo
Jednak rolnik ustanawiając w testamencie jednego tylko spadkobiercę - syna - powinien liczyć się z tym, że po jego śmierci, syn może ponieść z tego tytułu pewne konsekwencje finansowe. Pozostałe rodzeństwo, w tym konkretnym przypadku siostra, może domagać się od brata zapłaty zachowku na drodze postępowania sądowego.
Dobra wola siostry spadkobiercy rolnika
Córka rolnika ma prawo domagać się od spadkobiercy zachowku w wysokości ½ udziału, który przysługiwałby jej w drodze dziedziczenia ustawowego, a nawet ⅔ udziału, jeżeli jest trwale niezdolna do pracy albo małoletnia. Możliwe jest zrzeczenie się przez córkę uprawnienia dochodzenia zapłaty zachowku jeszcze za życia spadkodawcy, jednak musi wykazać się dobrą wolą. Zrzeczenie się prawa do zachowku polega na zawarciu umowy sporządzonej w formie aktu notarialnego, pomiędzy spadkodawcą a osobą, której przysługiwać będzie to prawo.
Czy warto przepisać gospodarstwo w darowiźnie?
Niestety, sytuacji nie zmieni uczynienie przez rolnika darowizny gospodarstwa na rzecz syna. Wówczas wartość darowizny będzie wliczona do wartości spadku, na podstawie której obliczany jest zachowek.
Umowa dożywocia - dlaczego rolnik powinien ją rozważyć?
Jeżeli córka odmawia zrzeczenia się prawa do zachowku, to w opisywanym przypadku optymalnym sposobem przekazania gruntów będzie zawarcie umowy dożywocia. Jest to rozwiązanie, które zabezpiecza los rolnika-seniora, a także chroni syna przed roszczeniami pieniężnymi ze strony rodzeństwa.
Umowa dożywocia sporządzana jest w formie aktu notarialnego i polega na tym, iż w zamian za przeniesienie własności nieruchomości, osoba, która nabywa własność, zobowiązuje się zagwarantować temu, kto własność zbywa, dożywotnie utrzymanie. Jeżeli strony nie określą w umowie własnych warunków, obowiązkiem nabywcy jest przyjęcie zbywcy jako domownika, zapewnienie mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału. Zobowiązanie to ma polegać także na pomocy i pielęgnowaniu zbywcy w chorobie, a także zorganizowanie mu na koszt nabywcy pogrzebu odpowiadającego zwyczajom miejscowym. Wymaga dodania, że umową dożywocia nie jest możliwe przeniesienie własności ruchomości. Do skuteczności takiej czynności potrzebne jest zawarcie innej umowy.
Prawo do majątku - gospodarstwa ma także współmałżonek
Warto pamiętać, iż rolnik, który zawiera umowę dożywocia z synem pozostającym w związku małżeńskim, w którym panuje ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej, przenosi własność nieruchomości do majątku wspólnego małżonków, a więc prawo własności ma także synowa.
