Co z tym wilkiem? Europa zmienia przepisy. A Polska?

Źródło: Adobe Stock

Decyzja Parlamentu Europejskiego umożliwi dostosowanie prawa Unii Europejskiej do postanowień konwencji berneńskiej, czyli Konwencji o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk. Jest ona dokumentem Rady Europy, organizacji międzynarodowej z siedzibą w Strasburgu. Podpisana została 19 września 1979 roku w Bernie w Szwajcarii, a obowiązuje od 1 czerwca 1982 roku. Polska ratyfikowała konwencję 13 września 1995 roku, a obowiązuje ona w naszym kraju od 1 stycznia 1996 roku.

Czytaj też: Idą zmiany w polityce rolnej UE. Będzie bardziej po myśli rolników?

Zmiana statusu ochrony wilków w Unii Europejskiej ze "ściśle chronionego" na "chroniony"

3 grudnia 2024 roku Stały Komitet Konwencji Berneńskiej przy Radzie Europy przegłosował zmianę statusu wilka – ze „ściśle chroniony” na „chroniony”. Decyzja przyjęta została większością głosów i weszła w życie 7 marca 2025 roku. Zmiana statusu została zaproponowana w grudniu 2023 roku przez Komisję Europejską.

16 kwietnia Komitet Stałych Przedstawicieli Rządów Państw Członkowskich przy Unii Europejskiej (COREPER) działający przy Radzie UE zatwierdził stanowisko Rady dotyczące zmiany statusu ochrony wilka. Za poparciem zmiany 9 maja zagłosował Parlament Europejski. Głosowanie było ostatnim etapem procesu legislacyjnego umożliwiającego zmianę statusu ochrony wilka w Unii Europejskiej.

Dzięki niemu możliwa jest zmiana dyrektywy siedliskowej, czyli unijnego aktu prawnego wdrażającego konwencję berneńską. Tym samym wilk zostanie przeniesiony z załącznika IV tej dyrektywy do załącznika V – zmieni się jego status ze „ściśle chronionego” na „chroniony”.

Nowe prawo wejdzie w życie po 20 dniach od jego publikacji w Dzienniku Urzędowym UE. Od tego czasu państwa członkowskie na wprowadzenie odpowiednich zmian w swoich przepisach będą miały 18 miesięcy.

Czytaj też: Zakaz spalania drewna dla gospodarstw domowych? Jest specjalny komunikat 

Zmiana statusu ochrony wilków: W czym ma pomóc?

Rada Unii Europejskiej w komunikacie z 16 kwietnia zamieszczonym na swojej stronie internetowej odniosła się do tematu zmiany statusu ochrony wilka. Podkreśliła, że działanie to ma „[…] poprawić współistnienie i zminimalizować skutki wzrostu populacji wilków, w tym złagodzić związane z nim wyzwania społeczno-gospodarcze”. Zaznaczyła jednocześnie, że każde państwo członkowskie może zastosować bardziej restrykcyjne stopnie ochrony tych zwierząt. Dalej w komunikacie przeczytać można: „Chociaż wilk nie będzie już gatunkiem ściśle chronionym, państwa członkowskie powinny nadal zapewnić właściwy poziom jego ochrony i monitorować sytuację, aby w razie potrzeby tymczasowo lub lokalnie zakazać polowań. Ponadto UE będzie nadal finansować i wspierać środki w zakresie współistnienia i środki zapobiegawcze. Dalej obowiązywać może też pomoc państwa na rekompensaty dla poszkodowanych rolników”.

Czytaj też:
Naukowcy biją na alarm w związku z narastającą suszą. Także w Polsce

Status ochrony wilków powodem konfliktu między rolnikami a obrońcami praw zwierząt 

Zdaniem zwolenników zmian przepisów populacja wilków w krajach unijnych w ciągu ostatnich 20 lat znacznie wzrosła. Zwierzęta te pojawiły się nawet w tych państwach, w których nie były obserwowane do tej pory. Zjawisko to przyczyniło się w niektórych rejonach do nasilenia konfliktu na linii zwierzę-człowiek. Z tego powodu obniżenie statusu ochrony wilków popiera wielu unijnych rolników, w tym przede wszystkim ci hodujący zwierzęta gospodarskie. Te ostatnie coraz częściej padają bowiem ofiarą wilków.

Zmiany w unijnej dyrektywie umożliwią, zdaniem ich zwolenników, państwom członkowskim bardziej elastyczne zarządzanie populacją wilków na swoim terenie. Państwa te będą mogły przeprowadzać kontrolowane odstrzały tych zwierząt.

Zmiany w przepisach mają jednak wielu przeciwników. Ich zdaniem, aby chronić zwierzęta gospodarskie, nie trzeba osłabiać statusu ochrony wilka. Ponadto według ekologów, obniżenie statusu ochrony wilka może prowadzić do nadużyć i niekontrolowanego odstrzału. To natomiast zagrażać może stabilności europejskiej populacji wilka, która – ich zdaniem – nadal się nie odbudowała.

Czytaj też: Wiadomo, kiedy wreszcie przyjdą deszcz i ciepło. Najnowsza prognoza pogody

KRIR apeluje o zmianę statusu ochrony wilków w Polsce

Do sprawy zmiany statusu ochrony wilków odniósł się Zarząd Krajowej Rady Izb Rolniczych (KRIR) w piśmie z 7 maja skierowanym do minister klimatu i środowiska Pauliny Hennig-Kloski. Zwrócił się w nim o obniżenie stopnia ochrony wilka ze „ściśle chronionego” na „chroniony”.

Zarząd KRIR przypomniał, że w czasie głosowania z 16 kwietnia w COREPER nad wnioskiem Komisji Europejskiej, Polska wstrzymała się od głosu. Ponadto zaznaczył, powołując się na informacje z Ministerstwa Klimatu i Środowiska, w Polsce aktualnie nie jest planowana zmiana w statusie ochrony wilka. Nadal więc jest on objęty ścisłą ochroną.

W piśmie Zarząd KRIR wnioskuje o rozpoczęcie prac mających na celu dostosowanie polskiego systemu ochrony wilka do statusu na poziomie Unii Europejskiej. Konieczność zmian argumentuje coraz częstszymi szkodami wywoływanymi przez rosnącą populację wilka. Jednocześnie wierzy, że uda się znaleźć rozwiązania, które umożliwi „[…] zrównoważone zarządzanie zasobami przyrody, przy jednoczesnym zapewnieniu bezpieczeństwa i stabilności produkcji rolnej”.

Czytaj też: Rolnicy alarmują: wilki atakują zwierzęta hodowlane. Straty są ogromne [WIDEO]

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi popiera zmianę statusu ochrony wilków w Europie

Decyzję krajów Unii Europejskiej dotyczącą zmiany statusu ochrony wilka popiera Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi (MRiRW). Swoje stanowisko przedstawiło w komunikacie z 17 kwietnia zamieszczonym na stronie internetowej. Można w nim przeczytać,  „[…] iż z uwagi na znaczący wzrost populacji wilka w Polsce jak również w Europie, a w ślad za tym wzrastającą co roku liczbą szkód wyrządzanych przez te zwierzęta, konieczna jest zmiana statusu jego ochrony w UE ze ściśle chronionego na chroniony, aby umożliwić zarządzanie populacją wilka w sposób zrównoważony - dopasowany do lokalnych uwarunkowań”. MRIR argumentuje swoje stanowisko faktem wyrządzania przez rosnącą populację wilków wielu szkód w gospodarstwach rolnych, co potwierdzają dane m.in. Głównego Urzędu Statystycznego.