Będą zmiany w dopłatach od 2026. Za te działania rolnik dostanie nawet 627 zł/ha
Przypomnijmy: norma GAEC 2, którą muszą spełniać rolnicy, obowiązuje od tegorocznej kampanii dopłat - w życie weszła 15 marca.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Norma GAEC 2. Czym jest?
Jej głównym celem jest ochrona torfowisk. Nowym przepisom podlegają tereny podmokłe użytkowane rolniczo z jednoczesnym uwzględnieniem prowadzenia działalności rolniczej, pozwalającej zakwalifikować te grunty jako użytki rolne. Zaliczają się do nich grunty orne oraz trwałe użytki zielone o zawartości materii organicznej wynoszącej co najmniej 40 proc. suchej masy gleby w warstwie o miąższości wynoszącej co najmniej 40 cm.
W całej Polsce obostrzenia dotyczą blisko 400 tys. ha. Dla rolników oznacza to w praktyce m.in. zakaz głębokiej orki czy budowania rowów na wspomnianych gruntach.
O wszystkim pisaliśmy wielokrotnie i szeroko na naszych łamach:
Warto przy tym przypomnieć, że sprawa wywoływała wcześniej ogromne kontrowersje w środowisku rolniczym, o czym także pisaliśmy na bieżąco na naszych łamach.
Ochrona torfowisk i obszarów podmokłych od 2026 roku. Będą rekompensaty finansowe za GAEC 2
W związku z dużymi kontrowersjami odnośnie GAEC 2 unijni decydenci w połowie tego roku zapowiadali, że rolnicy będą mogli otrzymywać rekompensaty, w związku z realizacją tej normy.
Teraz znamy już więcej szczegółów wspomnianych zapowiedzi. Odpowiednie zmiany zostały już bowiem opisane szczegółowo i mają wejść w życie od nowego roku
W praktyce wprowadzona ma zostać nowa interwencja rolno-środowiskowo-klimatyczna, która będzie rekompensować rolnikom koszty i utracone dochody związane z realizacją normy GAEC 2.
Komitet Monitorujący Plan Strategiczny dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027 przyjął we wrześniu taką uchwałę. Wprowadza ona nową interwencję: I.8.12. „Ochrona torfowisk i obszarów podmokłych na gruntach użytkowanych rolniczo”.
Rekompensaty dla rolników od roku 2026 w związku z GAEC 2. Trzy warianty. Ile wyniosą dopłaty?
Zgodnie z zapowiedziami rolnik, który posiada grunty objęte normą GAEC 2, może przystąpić do programu i otrzymać płatność za realizację wymogów, które i tak go obowiązują.
W ramach wsparcia przygotowano trzy warianty, dostosowane do rodzaju posiadanych gruntów i gotowości do podjęcia długoterminowych zobowiązań.
Wariant 1: Ochrona na trwałych użytkach zielonych (TUZ)
- Stawka płatności: 581 zł/ha/rok
- Kluczowe wymogi: Zakaz przekształcania i zaorywania TUZ (dopuszczalna renowacja z płytką uprawą raz na 4 lata), zakaz wydobywania torfu i budowy instalacji odwadniających
- Okres zobowiązania: 1 rok
Wariant 2: Ochrona na gruntach ornych
- Stawka płatności: 627 zł/ha/rok
- Kluczowe wymogi: Zakaz zaorywania (dozwolona jedynie płytka uprawa do 15 cm), zakaz wydobywania torfu i budowy instalacji odwadniających
- Okres zobowiązania: 1 rok
Wariant 3: Przekształcanie gruntów ornych w użytki zielone
- Stawka płatności: 2.387 zł/ha/rok
- Kluczowe wymogi: Przekształcenie gruntów ornych objętych normą GAEC 2 w użytki zielone poprzez wysianie odpowiedniej mieszanki roślin
- Okres zobowiązania: 5 lat
Zgodnie z zapowiedziami, na realizację nowej interwencji w latach 2026-2027 przeznaczono łącznie ok. 306,83 mln zł (ok. 68,95 mln EUR). Roczny budżet szacowany jest na ponad 152 mln zł.
Co istotne, środki te pochodzą z realokacji funduszy z interwencji leśno-zadrzewieniowych, które cieszyły się znacznie mniejszym zainteresowaniem rolników, niż pierwotnie zakładano.
O wsparcie będzie mógł ubiegać się rolnik, który:
- posiada gospodarstwo rolne o powierzchni co najmniej 1 ha położone na terytorium Polski
- jego działki rolne objęte normą GAEC 2 mają powierzchnię nie mniejszą niż 0,1 ha
Zgodnie z dokumentem Komitetu - wdrożenie nowego wsparcia planowane jest od 2026 roku, czyli od nowej kampanii dopłat.
