Pasze – przegląd obowiązków dla rolników

Źródło: Marcin Bartczak

Rolnicy nie mają lekko. Nawet, jeśli kupują pasze na potrzeby własnego gospodarstwa, muszą być wpisani do rejestru.

Produkcja żywca odgrywa bardzo istotną rolę w sektorze rolnictwa Unii Europejskiej. Uzyskanie zadowalających wyników w chowie i hodowli uzależnione jest w znacznym stopniu od zastosowania bezpiecznej i dobrej jakościowo paszy. I tutaj ze swoimi przepisami wchodzi prawo UE. Oczywiście po to, by pomóc. Jakże by inaczej.

Zatem od początku

Rolnicy, którzy:

• produkują pasze na potrzeby własnego gospodarstwa;
• kupują pasze na potrzeby własnego gospodarstwa;
• mieszają pasze w miejscu produkcji;
• transportują materiały paszowe do mieszalni pasz;

muszą być wpisani do rejestru podmiotów działających na rynku pasz Powiatowego Lekarza Weterynarii. Tak, nie mylisz się – jeśli kupisz paszę i samodzielnie karmisz swoje zwierzęta musisz być wpisanym do tego rejestru. W tym celu musisz zgłosić się do swojego Powiatowego Inspektora Weterynarii.

Tak, rolnicy, którzy sami karmią swoje zwierzęta też podlegają przepisom

Rolnicy, którzy sami nie produkują paszy ale podają ją zwierzętom są objęci rozporządzeniem.

- Niniejsze rozporządzenie stosuje się do (...) żywienia zwierząt przeznaczonych do produkcji żywności (…) - czytamy w rozporządzeniu Wspólnoty Europejskiej nr 183/2005

Zakres rozporządzenia dotyczącego higieny pasz obejmuje również żywienie zwierząt przeznaczonych do produkcji żywności. Zatem rozporządzenie odnosi się również do rolników, którzy żywią swoje zwierzęta niezależnie od tego, czy produkują oni pasze czy kupują. Ale jest też dobra wiadomość: jeśli nabywają całą zużywaną w swoim gospodarstwie paszę muszą oni tylko spełniać wymagania załącznika III i nie jest wymagane, aby realizowali HACCP.

Co to jest załącznik nr III?

Załącznik ten opisuje tzw. „Dobre praktyki w zakresie żywienia zwierząt”. Zajmiemy się tym zagadnieniem w kolejnym artykule.

Rolnik traktowany jest jak podmiot działający na rynku pasz

Rozporządzenie dotyczące higieny pasz określa „podmiot działający na rynku pasz” jako „osoby fizyczne lub prawne odpowiedzialne za wypełnienie wymogów niniejszego rozporządzenia w przedsiębiorstwie paszowym pozostającym pod ich kontrolą” Rolnicy podający zwierzętom pasze muszą prowadzić działalność związaną z przechowywaniem pasz. Są zatem odpowiedzialni za zapewnienie spełniania właściwych przepisów, co czyni ich podmiotami działającymi na rynku pasz.

Zatem, czy rolnicy muszą się zarejestrować?

Niestety tak. Art. 11 rozporządzenia dotyczącego higieny pasz mówi jednoznacznie:

„Podmioty działające na rynku pasz nie mogą prowadzić działalności, jeżeli nie zostaną one zarejestrowane lub nie uzyskają zatwierdzenia”.

Jako podmioty działające na rynku pasz rolnicy muszą być zarejestrowani. Ponadto rolnicy hodujący zwierzęta przeznaczone do produkcji żywności są podmiotami działającymi na rynku pasz, a zatem podlegają obowiązkowi rejestracji zgodnie z tym rozporządzeniem.

Jakie wymagania należy spełnić?

Każdy kto utrzymuje zwierzęta oraz wytwarza pasze na potrzeby własnego gospodarstwa czy też kupuje lub sprzedaje materiał paszowy (np. zboże) lub paszę gotową (np. śruta, koncentraty), zobowiązany jest do spełniania wymagań dotyczących higieny pasz, które zobowiązują rolników m.in. do:

• wytwarzania i przechowywania pasz w czystych i suchych warunkach, zabezpieczonych przed dostępem gryzoni i szkodników;
• pojemniki, skrzynie i pojazdy wykorzystywane podczas produkcji, przetwarzania, pakowania, przechowywania i transportu pasz muszą być czyste i niezanieczyszczone, w razie konieczności poddane dezynfekcji;
• zakazu magazynowania w pomieszczeniu na pasze, materiałów oraz substancji niebezpiecznych (np. nawozów);
• używania czystej, niezanieczyszczonej wody;
• stosowania i używania preparatów chemicznych do czyszczenia i odkażania zgodnie z odpowiednią instrukcją oraz przechowywanie ich z dala od środka żywienia zwierząt;
• prowadzenia na bieżąco i przechowywanie przez 3 lata w gospodarstwie następujących dokumentacji:

1. ewidencja paszy wyprodukowanej w gospodarstwie​​;
2. ewidencja dotycząca zakupu i sprzedaży pasz w gospodarstwie: faktury/paragony zakupu lub tabela kupna i sprzedaży;
3. ewidencja stosowania środków biobójczych w gospodarstwie (np. środki na muchy, bielenie, środki na szkodniki paszowe);
4. ewidencja zabiegów środkami ochrony roślin w uprawie (opryski), w produkcie roślinnym lub przedmiocie;
5. ewidencja dotycząca stosowania nasion genetycznie zmodyfikowanych (GMO) - jeśli były stosowane w gospodarstwie.

Dodatkowo, dla gospodarstw utrzymujących zwierzęta:

• pomieszczenia, w których przetrzymywane są zwierzęta należy zabezpieczyć przed dostę szkodników, a także często zmieniać materiał ściółkowy w celu zapobiegania rozwojowi pleśni;
• przechowywać ziarno w taki sposób, aby nie było ono dostępne dla zwierząt;
• wypasanie zwierząt na pastwiskach i polach uprawnych w sposób ograniczający do minimum fizyczne, biologiczne i chemiczne zagrożenie związane z zanieszczyszczeniem żywności pochodzenia zwierzęcego (tzn. np. niewypasanie inwentarza na polach lub łąkach bezpośrednio po stosowaniu nawozów i preparatów chemicznych, lecz z zachowaniem odpowiedniego okresu przerwy);
• pasze lecznicze oraz inne przeznaczone tylko dla poszczególnych kategorii lub gatunków zwierząt musza być przechowywane w sposób ograniczajacy ryzyko podania ich zwierzętom, dla których nie jest ono przeznaczone;
• oddzielenie pasz lecznicznych od pasz nieposiadających właściwości leczniczych, tak aby uniknąć ich wzajemnego zanieczyszczenia;
• woda przeznaczona do pojenia zwierząt powinna być czysta i posiadać odpowiednią jakość;
• urządzenia do zadawania pasz i pojenia zwierząt musza być skonstruowane i zainstalowane w sposób ograniczający ich zanieczyszczenie, jak i dający możliwość regularnego czyszczenia i konserwowania;
• pojazdy i urządzenia wykorzystywane do transportu pasz w gospodarstwie, powinny być regularnie czyszczone. 

Ponadto w każdym gospodarstwie musi być: 

• aktualna ewidencja leczenia zwierząt - w postaci księgi zabiegów weterynaryjnych lub zaświadczeń pobieranych każdorazowo przy wizycie lekarza weterynarii w gospodarstwie (z ostatnich 5 lat);
• protokół lub raport z kontroli z ostatnich 3 lat jesli taka kontrola miała miejsce; dotyczy również kontorli pracowników ARiMR;
• wyniki badań próbek mleka, krwi i pasz pobranych w gospodarstwie;
• pokwitowanie odbioru padliny z ostatnich 5 lat oraz dokumenty dotyczące zgłoszenia każdego przypadku padnięcia bydła, owiec i kóz. 

Czy są odstępstwa od tych wymogów?

Rozporządzenie dotyczące higieny pasz nie ma zastosowania do:

• prywatnej krajowej produkcji pasz;
• dla zwierząt przeznaczonych do produkcji żywności dla potrzeb prywatnej konsumpcji krajowej;
• dla zwierząt nieprzeznaczonych do produkcji żywności;

Czyli jeśli karmisz zwierzęta gospodarskie, które sam skonsumujesz albo nie zamierzasz ich sprzedać by wyprodukowano z nich żywność – to jesteś zwolniony z tych wytycznych.

Masz pytania lub wątpliwości dotyczące tego artykułu?

Napisz wiadomość: [email protected]

Czekamy na kontakt z Tobą, Twój głos jest dla nas ważny.

Chcesz dowiedzieć się, jak typuje się gospodarstwo do kontroli PIW? Przeczytaj tutaj.