Agencje kontrolują grupy producenckie. Polsce grozi kara finansowa
Grupy producenckie niesłusznie pobierały środki unijne?
Polska będzie musiała zwrócić Unii Europejskiej 110 mln euro? Ryzyko poniesienia tak wysokiej kary pojawiło się po audytach przeprowadzonych przez Brukselę w grupach producentów owoców i warzyw na Dolnym Śląsku.
Komisja Europejska zarzuca nieprawidłowości przy korzystaniu przez grupy z unijnych dotacji i brak dostatecznej kontroli nad nimi ze strony państwa.
Obecnie w woj. dolnośląskim zarejestrowanych jest w sumie 181 grup producenckich, z czego aktywnych jest 133. Rolnicy zrzeszeni w nich zajmują się m.in. produkcją zwierząt, zbóż, roślin oleistych, ozdobnych, tytoniowych oraz owoców i warzyw. Sporna sprawa dotyczy właśnie tych ostatnich. Jak podała Agencja Rynku Rolnego we Wrocławiu na dzisiaj jest jedenaście grup producentów owoców i warzyw. Ich działalności przyjrzał się Europejski Trybunał Obrachunkowy. Podczas przeprowadzonych audytów pojawiły się podejrzenia co do słuszności pobrania przez nie unijnych środków. Komisja Europejska zarzuca Polsce także brak dostatecznej kontroli nad grupami. Zleciła Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa przeprowadzenie dogłębnej kontroli w ramach planu działań naprawczych.
- Weryfikujemy te grupy. Sprawdzamy zasadność przyznania im pomocy finansowej oraz czy spełniały kryteria wstępnego uznania - tłumaczy Agnieszka Puzio-Manicka z ARiMR we Wrocławiu.
Dlaczego grupy producentów owoców i warzyw wzbudziły podejrzenia Brukseli?
Czy grupy te charakteryzowały się „nadzwyczajną operatywnością”, a więc dużą skutecznością w pozyskiwaniu środków unijnych, czy rzeczywiście naruszyły prawo? Nieprawidłowości przy obsłudze grup producenckich ma wyjaśnić także Najwyższa Izba Kontroli. Polsce grozi kara oddania Brukseli 110 mln euro.
Grupy mogły działać dobrze, a zawieść skomplikowane procedury i podział obowiązków pomiędzy Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz urzędem marszałkowskim.
W dokumentacji prowadzonej przez te dwa organy mogły pojawić się rozbieżności.
Do momentu wprowadzenia w życie nowej ustawy o grupach producentów rolnych, a więc grudnia 2015 r. kontrolę nad grupami producentów rolnych (owoców i warzyw) pełniły ARiMR oraz urzędy marszałkowskie.
Jak wówczas wyglądała procedura ubiegania się o środki przez rolników w grupie?
- Wstępnie uznana grupa producentów owoców i warzyw składała do ARiMR najpierw plan dochodzenia do uznania. Był to swego rodzaju biznesplan, który wstępnie opiniowaliśmy - wyjaśnia Agnieszka Puzio-Manicka.
Później dokument trafiał do marszałka, którego zadaniem było zatwierdzenie wstępnego uznania grupy. Każda grupa miała możliwość maksymalnie przez 5 lat starania się o ostateczne uznanie jej działalności. - Wnioski o przyznanie pomocy finansowej, zazwyczaj co pół roku, składała do nas. Obsługiwaliśmy wniosek i wypłacaliśmy środki. W przypadku, gdy grupa zgłaszała nam jakąkolwiek zmianę w planie dochodzenia do uznania. Gdy ją zaopiniowaliśmy pozytywnie, trafiała ona do województwa. Każdą taką zmianę marszałek musiał zatwierdzić - tłumaczy Agnieszka Puzio-Manicka. Czy podczas przepływu dokumentów i infomacji między instytucjami mogły umknąć lub zostać niewpisane jakieś istotne zmiany?
- Działania ze strony urzędu marszałkowskiego dotyczyły sprawdzenia, czy działalność grup jest zgodna z wymogami ustawowymi, natomiast 100% wniosków o płatność kontrolowała ARiMR. Jeśli wykryte zostały jakieś nieprawidłowości, wiedzieć o nich powinna zapewne ARMiR - tłumaczy Jarosław Perduta, rzecznik prasowy Urzędu Marszałkowskiego na Dolnym Śląsku.
- Będziemy wypełniać zadania, które, po zmianie przepisów prawa, przejęliśmy po urzędach marszałkowskich. Nie możemy się cofnąć i kontrolować tego, co robił urząd marszałkowski - komentuje Małgorzata Tarkowska z ARR we Wrocławiu. Zaznacza, że jeśli wpłynie do Agencji wniosek o uzanie grupy, sprawdzany jest on pod względem formalnym i merytorycznym. - Jeżeli stwierdzimy, że wszystko jest w porządku, musimy w grupie bezwzględnie przeprowadzić kontrole. I kontrolowana jest każda grupa na miejscu. Sprawdzamy produkcję i przeprowadzane inwestycję - wszystko co jest związane z grupą producentów rolnych - tłumaczy Małgorzata Tarkowska.
Do 18 grudnia 2016 r. grupy mają czas na potwierdzenie spełnienia ustawowych warunków. - Grupy muszą do tego czasu dostarczyć do nas wnioski o potwierdzenie spełnienia warunków albo wnioski o uznanie spełnienia warunków. Jeśli po kontroli uznamy, że dana grupa nie spełnia warunków, wykreślimy ją z rejestru - podaje Małgorzata Tarkowska.
