Przygotowanie gleby pod uprawę warzyw, ziół i roślin ozdobnych
Nie trzeba nikogo przekonywać, że zdrowotność i świeżość podłoża wpływa korzystnie na obfitość kwitnienia i ogólny wygląd roślin. Wszelkie niedobory jakiegokolwiek pierwiastka będą widoczne w okresie wegetacyjnym i co za tym idzie owocowaniu lub w najgorszym wypadku jego braku. Istotne jest zatem, abyśmy dbali o glebę, uprawiali ją i odpowiednio wzbogacali dobrymi nawozami.
Dobra gleba to skarb
Gleba jest podstawą sukcesu w ogrodnictwie i od tego, w jaki sposób przygotujemy ją do nowego sezonu, będzie zależało, jaki plon uzyskamy w tym roku i kolejnych latach. Ten niezwykle cenny żywy organizm składa się z minerałów, wody, powietrza, materii organicznej, w której skład wchodzi humus, a także żywe organizmy czy resztki roślin. Im podłoże zdrowsze, świeże, przepuszczalne, bogate w próchnicę i składniki pokarmowe, tym lepsze będą nasze warzywa czy zioła.
Chcąc uprawiać samodzielnie warzywa kapustne, psiankowate, korzeniowe czy inne, musimy pamiętać, aby podłoże nie było zbyt ciężkie, gliniaste lub za lekkie.
Najlepsze będzie wzbogacone w nawozy organiczne, które przyczynią się do prawidłowego rozwoju i wzrostu roślin. W przypadku gleb gliniastych, ciężkich musimy je odpowiednio szybko rozluźnić np. gruboziarnistym piaskiem lub po prostu wzbogacić je, stosując odpowiednie nawozy. Jeśli nie mamy w swoim zasięgu nawozów organicznych możemy zastąpić je nawozami mineralnymi. Są one ogólnie dostępne przez cały rok. Ponadto nawozy mineralne są wygodne w użyciu, niedrogie i łatwe do przechowywania. Największą zaletą jest fakt, że są to nawozy długo działające, co oznacza, że zastosowane raz w sezonie wzbogacą nam podłoże w składniki pokarmowe, które wystarczą roślinom na cały sezon.
Ważne pH gleby
Istotnym czynnikiem, który z całą pewnością wpływa na powodzenie uprawy, jest odczyn gleby. Możemy go sprawdzić za pomocą specjalnego miernika czy testera. Przyrządy te można kupić w każdym centrum lub sklepie ogrodniczym. Są niezwykle łatwe w obsłudze i nawet początkujący ogrodnik jest w stanie sobie z nim poradzić. Dodatkową cechą jest fakt, że w dość szybkim czasie otrzymamy wynik badania. Miernik wystarczy wbić w ziemię i po chwili odczytać parametry, które wyświetlają się nam na specjalnym wskaźniku. W ten sposób możemy kontrolować odczyn podłoża, na którym uprawiamy nie tylko warzywa czy zioła, ale także inne ozdobne rośliny.
Jaka gleba jest odpowiednia pod uprawę warzyw i ziół
Chcąc uprawiać rośliny jadalne czy ziołowe, powinniśmy wiedzieć, że większość z nich rosnąć powinno na glebach o odczynie obojętnym. W przypadku gleb zbyt kwaśnych lub zasadowych należy koniecznie wyregulować jej pH poprzez zastosowanie odpowiednich zabiegów. Do obniżenia pH, należy ziemię wymieszać z kwaśnym torfem. Można do tego celu wykorzystać nawóz zakwaszający. Aby z kolei odkwasić glebę należy podsypać ją najlepiej dolomitem, po czym odpowiednio szybko przekopać całe podłoże. Dolomit jest nawozem wapniowo-magnezowym, który nadaje się do różnego typu upraw. W zależności od konkretnego gatunku roślin ma inne zastosowanie. Utrzymuje prawidłowe pH gleby, poprawia ogólną kondycję i ogranicza rozprzestrzenianie się mchu na glebach kwaśnych oraz dostarcza niezbędną dawkę magnezu i tak bardzo potrzebnego wapnia.
Wpływ nawożenia na rozwój, kwitnienie i plonowanie roślin
Zarówno zioła jak i rośliny warzywne czy ozdobne do prawidłowego wzrostu, rozwoju, kwitnienia i owocowania potrzebują składników pokarmowych. Stosowanie nawozów, niezależnie czy są to nawozy organiczne czy mineralne, przyczynia się do uzyskania szybkiej i skutecznej poprawy jakości podłoża. Odpowiednio dobrane i użyte poprawiają urodzajność poprzez dostarczanie roślinom składników niezbędnych do ich wzrostu.
Na te składniki składają się makro i mikroelementy, zwłaszcza odpowiednio dobrane zestawy głównych pierwiastków tj. azotu, fosforu czy potasu. Poza tymi trzema najważniejszymi, ważną rolę pełnić będą: magnez, wapń i siarka. Ponadto, aby rośliny zdrowo, pięknie rosły i kwitły musimy je zasilać nawozami zawierającymi żelazo, cynk, miedź, bor i molibden. Brak któregoś z wymienionych składników może objawiać się m. in. zaburzeniem wzrostu, odbarwieniem liści, słabym kwitnieniem, a w konsekwencji zaprzestaniem wydawania plonu. Tak jest w przypadku roślin jadalnych, drzew i krzewów owocowych, ale również warzyw czy ziół. Jakie zatem nawozy stosować, by zapewnić roślinom składniki pokarmowe?
Zalety stosowania nawozów mineralnych
Na rynku ogrodniczym znajdziemy szeroki wybór nawozów mineralnych, które zawierają specjalnie dobrane składniki pokarmowe odpowiednie do danego gatunku roślin. Producenci nawozów zadbali o to, by ich skład był odpowiednio zbilansowany. Podobnie jest z proporcjami poszczególnych składników odżywczych.
Jak ważne jest stosowanie nawozów i w jaki sposób poszczególne pierwiastki wpływają na wzrost, plonowanie roślin w ogrodzie warzywnym, ziołowym i ozdobnym? Przeanalizujmy poszczególne pierwiastki.
Azot jest jednym z najważniejszych pierwiastków niezbędnych na początkowym i późniejszym etapie wzrostu roślin. Stanowi główny element budulcowym białek, z których składają się wszystkie tkanki roślin. W przypadku jego niedoboru zauważyć można spowolniony rozwój, słabszy plon, a co za tym idzie mniej obfite kwitnienie drzew, krzewów czy innych roślin ozdobnych. Niedobory azotu można zauważyć obserwując liście, które stają się jaśniejsze, a w skrajnych przypadkach żółte. Rośliny pozbawione zielonych tkanek są zdecydowanie słabsze.
Fosfor odpowiada za prawidłowy proces fotosyntezy. Korzystnie wpływa na rozwój systemu korzeniowego rośliny. W konsekwencji podnosi odporność na suszę i mróz, dlatego istotne jest abyśmy jesienią stosowali nawozy fosforowe, by lepiej przygotować rośliny do zimowania. Istotne jest także abyśmy właśnie na jesień stosowali nawozy fosforowe na murawę. Jeśli chodzi o rośliny owocowe, fosfor korzystnie wpłynie na ich planowanie, czyli wydanie owocostanu, a później na dojrzewanie nasion. Zaleca się aby podawać fosfor dwoma mniejszymi dawki w jednym sezonie. Najlepiej zrobić to wiosną i jesienią. Nawozy fosforowe słabo przemieszczają się w głąb gleby dlatego zaleca się nawozić w dwóch ratach.
Potas jest niezbędnym makroelementem i odgrywa bardzo istotną rolę w procesie gospodarki wodnej roślin. Bierze także udział w gospodarce azotowej i syntezie białek. Odpowiednie dawkowanie podnosi odporność roślin na suszę co ma znaczące znaczenie w ostatnich latach. Ponadto usprawnia funkcjonowanie mechanizmów zabezpieczających przed nadmierną utratą wilgoci, jak również chroni przed wysychaniem. Rośliny zasilane nawozami potasowymi lepiej zimują dlatego potas jak i fosfor są jednym z pierwiastków zawartych w nawozach jesiennym.
Rośliny owocowe bogate w ten pierwiastek są słodsze, a także bardziej aromatyczne, co w konsekwencji wpływa na wybarwienie owoców (pomidory czy papryka) oraz wpływa na dłuższy okres przechowywania. w przypadku roślin kwitnących, ozdobnych kwiatostany mają bardziej intensywny kolor. Nawozy potasowe warto stosować przed sadzeniem roślin, czyli w okresie przedwiośnia. Można również przed wysiewem warzyw czy ziół.
Magnez jest głównym składnikiem chlorofilu, czyli zielonego barwnika zawartego we wszystkich częściach roślin. Korzystnie wpływa na prawidłowy przebieg fotosyntezy oraz przemianę energii. Związki magnezu stymulują wzrost i rozwój, który wpływa na ich system korzeniowy. Objawy niedoboru możemy zaobserwować na najstarszych liściach, które w bardzo krótkim czasie żółkną następnie robią się brązowe i zamierają. Stosowanie dużych dawek magnezu jest bardzo niekorzystne, gdyż przedawkowanie może spowodować ograniczenie pobierania potasu i innych pierwiastków z gleby.
Wapń decyduje o przepuszczalności, odpowiada za pH gleby, ma działanie odkwaszające podłoże, a także neutralizuje kwasy organiczne. Wzmacnia odporność roślin na choroby. Stwarza odpowiednie warunki do pobierania innych pierwiastków. Brak lub niedobór wapnia pogarsza stan ogólny roślin, osłabia je, a także sprzyja występowaniu wielu groźnych chorób.
Siarka wraz z azotem wchodzi w skład białek, budulca roślin, a także witamin i enzymów. Prawidłowe dawkowanie poprawia gospodarkę wodną oraz pobieranie azotu. Dzięki temu zapewnia prawidłowy rozwój i plonowanie. Poprawia walory smakowe i zapachowe warzyw i ziół. Zwiększa odporność na choroby.
Mikroskładniki są równie ważne jak wymienione makroelementy. Do podstawowych mikroelementów zalicza się: żelazo, mangan, miedź, cynk, bor i molibden. Sprawdźmy jak wpływa na rośliny każdy z tych pierwiastków.
Żelazo odpowiedzialne jest za prawidłowy wzrost i rozwój roślin. Obecność tego pierwiastka jest równie istotną w procesie fotosyntezy i oddychania. Objawy niedoboru żelaza najczęściej widoczne są na drzewach i krzewach, dlatego chcąc utrzymać je w dobrej formie, powinniśmy regularnie zasilać rośliny nawozami wieloskładnikowymi zawierającymi ten pierwiastek.
Mangan odpowiada za przyswajanie azotu, syntezę białek, a także bierze czynny udział w procesie oddychania i fotosyntezy roślin. Wraz z żelazem jest odpowiedzialny za pobieranie azotu i trwałość chlorofilu. Jego optymalny poziom zapewnia wysoki poziom witamin i cukrów w owocach. Dzięki temu gromadzą w sobie stosunkowo dużo fruktozy.
Miedź korzystnie wpływa na wzrost roślin, bierze udział w procesie oddychania i fotosyntezy. Dostarcza składników odżywczych, ma wpływ na przemiany związków azotowych, transport węglowodanów, syntezę białek i witaminy C.
Cynk wpływa na rozwój i prawidłowy wzrost. Poprawia kondycję, reguluje, a także poprawia odporność na okresowe niedobory wody zwłaszcza w okresie ciepłych, bezdeszczowych letnich dni. Cynk odpowiada także za wykorzystanie azotu podwyższając skuteczność jego stosowania w ogrodnictwie. Podnosi odporność na niskie wiosenne temperatury wzmacniając tym samym pierwsze pąki kwiatowe.
Bor reguluje prawidłową gospodarkę węglowodanową i wodną. Kształtuje struktury komórkowe roślin. Jest budulcem ścian komórkowych, reguluje procesy kwitnienia, zawiązywania nasion i owoców. Dzięki innym pierwiastkom jak azot, fosfor, potas, magnez czy wapń korzystnie wpływa na owocowanie, czyli wydanie plonu.
Molibden skutecznie zwiększa odporność roślin na niskie temperatury. Pozytywnie wpływa na odporność m.in. na suszę. Prawidłowo odżywione rośliny dają nieporównywalnie więcej plonu wpływając tym samym na system korzeniowy roślin. Co za tym idzie rośliny głębiej się korzenią i pobierają wodę z głębszych warstw podłoża.
Żyzność gleby gwarancją wysokich plonów
Stosowanie nawozów przyczynia się do wydawania obfitego i zdrowego plonu. Jednak nie tylko. Nawożenie skutecznie odżywia rośliny, co przyczynia się do poprawienia struktury gleby. Spulchnianie zamiast przekopywania podłoża jest jednym z tych elementów, które również korzystnie wpływa na żyzność podłoża.
Nie zapominajmy, że gleba jest ekosystemem, w którym żyją drobne zwierzęta, grzyby i bakterie. Przekopując podłoże łopatą lub widłami, wywracamy cały uporządkowany ekosystem „do góry nogami”, co w rezultacie zmniejsza zawartość próchnicy i zaburza cykl życiowy mikroorganizmów żyjących w glebie. Pamiętajmy o tym przygotowując ziemię pod uprawę roślin. Wyjątek stanowić będą gleby ciężkie i gliniaste. W takich przypadkach warto co roku jesienią głęboko przekopać podłoże na tzw. ostrą skibę, aby w trakcie zimy mróz rozbił bryły.
Ściółka chroni podłoże
Aby chronić glebę przed wysychaniem i zbyt szybkim nagrzewaniem się, warto po posadzeniu wiosennych rozsad wyściółkować całą powierzchnię gleby. Ściółka będzie zatrzymywała wodę w podłożu, a rozkładając się wzbogacała ją tworząc próchnicę. W ten sposób przyczyni się do pobudzania życia wewnątrzglebowego.
Wiosną sprzątając ogród, wycinając zaschnięte pędy traw ozdobnych, słomę czy podczas wertykulacji zostawmy obumarłe resztki z trawnika i wykorzystajmy je do wyściółkowania gleby w warzywniku. Podobnie zrobić możemy na rabatach z roślinami ozdobnymi. Rozłożone liście z drzew owocowych, korę czy zrębki rozsypać możemy w ogrodzie ziołowym czy rabatach z roślinami ozdobnymi.
Czytaj także:
Badanie gleby - jak zrobić to dobrze?
