Nawożenie w gospodarstwie ekologicznym
Gleba stanowi punkt wyjścia do uprawy roślin w systemie rolnictwa ekologicznego. Jest siedliskiem różnych mikroorganizmów, które przekształcają substancję organiczną na pokarm dostępny roślinom. Uzupełnieniem tego pokarmu będą nawozy, dlatego właśnie w tym artykule omówimy zasady prawidłowego nawożenia w gospodarstwie ekologicznym.
Czym są nawozy a czym środki poprawiające właściwości gleby?
Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy z Puław jednoznacznie wyjaśnia, czym są nawozy.
- Nawozy – produkty przeznaczone do dostarczania roślinom składników pokarmowych lub zwiększania żyzności gleb lub żyzności stawów rybnych, którymi są nawozy mineralne, nawozy naturalne, nawozy organiczne oraz nawozy organiczno-mineralne.
Musimy wziąć również pod uwagę, że oprócz nawozów mamy jeszcze dostępne na rynku tzw. środki poprawiające właściwosci gleby. Również w tym przypadku odwołujemy się do definicji, którą wyjaśnia Instytut.
- Środki poprawiające właściwości gleby – substancje dodawane do gleby w celu poprawy jej właściwości lub jej parametrów chemicznych, fizycznych, fizyko-chemicznych lub biologicznych.
Czym można nawozić w rolnictwie ekologicznym
Zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/848, w ekologicznej produkcji roślinnej żyzność i aktywność biologiczna gleby utrzymywana jest poprzez stosowanie płodozmianu z udziałem roślin motylkowatych oraz maksymalne wykorzystanie nawozów naturalnych i organicznych powstających w gospodarstwie.
- W przypadku, kiedy zabiegi te nie zapewniają osiągnięcia lub poprawy żyzności gleby dozwolone jest stosowanie nawozów i środków poprawiających właściwości gleby zawartych w zamkniętym wykazie, dopuszczonych do obrotu zgodnie z przepisami obowiązującymi w danym państwie członkowskim. W rolnictwie ekologicznym dopuszczone jest stosowanie nawozów mineralnych niepochodzących z syntezy chemicznej o niskim stopniu rozpuszczalności i koncentracji składnika pokarmowego. Nie zezwala się na stosowanie mineralnych nawozów azotowych - informuje IUNG
Warto w tym miejscu zaznaczyć, że jednostką organizacyjną oceniającą i potwierdzającą zgodność w zakresie wymagań określonych w przepisach rolnictwa ekologicznego dla nawozów i środków poprawiających właściwości gleby do produkcji ekologicznej oraz prowadzącą ich wykaz jest IUNG-PIB w Puławach.
Jakie czynniki powinno uwzględniać prawidłowe nawożenie w gospodarstwie ekologicznym?
Jak informuje Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie, prawidłowe nawożenie w gospodarstwie powinno uwzględniać takie czynniki jak:
- nawożenie nawozami naturalnymi i/lub organicznymi - to znaczy tymi nawozami, które rolnik pozyskuje naturalnie we własnym gospodarstwie, jeśli prowadzi chów zwierząt. W przypadku, w którym nie ma tych nawozów, powinien kupić je z innych gospodarstw ekologicznych. Można również stosować nawozy i środki polepszające właściwości gleby;
- regulację odczynu gleby, która jest podstawowym warunkiem dostępności pozostałych składników pokarmowych – w tym także wapnia – do poziomu wynikającego z kategorii agronomicznej gleby;
- zwiększenie zawartości próchnicy w glebie do stanu określanego jako średni, tj. ok. 1,5-2%, poprzez stosowanie nawożenia organicznego;
- właściwy płodozmian z wsiewkami i poplonami oraz jak najdłuższe przykrywanie gleby roślinnością;
- brak jakiejkolwiek chemii w ochronie roślin i odchwaszczanie mechaniczne;
- bilansowanie składników pokarmowych, takich jak fosfor, potas, magnez, do poziomu klasy średniej.
Ważne jest również nawożenie mikroelementami
W zależności od gatunku rośliny uprawnej nawożenie powinno uwzględniać oprócz makroelementów, nawożenie mikroelementami, takimi jak:
- bor,
- mangan,
- miedź,
- cynk,
- molibden,
- siarka,
- żelazo,
- oraz krzem.
Coraz częściej bowiem można zaobserwować na roślinach niedobory mikroelementów, które są nazywane chorobami fizjologicznymi. Brak mikroskładników w glebach wiąże się z zaniechaniem nawożenia pól obornikiem.
Nawozy naturalne i uzupełniające w rolnictwie ekologicznym
Nawozy naturalne, którymi w rozumieniu ustawy o nawozach i nawożeniu są:
- obornik,
- gnojówka i gnojowica,
- odchody pochodzące od zwierząt gospodarskich z wyjątkiem odchodów pszczół i zwierząt futerkowych, bez dodatków innych substancji
- oraz guano przeznaczone do rolniczego wykorzystania
nie podlegają kwalifikacji do stosowania w rolnictwie ekologicznym. Bardzo ważne jest jednak to, by nawozy naturalne nie pochodziły z gospodarstw prowadzących intensywny chów zwierząt.
- Nawozy naturalne można zbywać do bezpośredniego rolniczego wykorzystania wyłącznie na podstawie pisemnej umowy, którą obie strony przechowują przez okres co najmniej 8 lat - zaznacza IUNG.
Nawozy naturalne sa podstawowymi nawozami w gospodarstwie ekologicznym. Nawozy te powinny być wytworzone we własnym gospodarstwie, ale jak już wspomnieliśmy, dozwolony też jest ich zakup z innego gospodarstwa ekologicznego, bądź z gospodarstwa konwencjonalnego prowadzonego tradycyjnymi metodami (nieprzemysłowymi).
- Poza substancjami organicznymi dostępnymi w gospodarstwie do nawożenia upraw ekologicznych można stosować wybrane nawozy mineralne (dopuszczone do stosowania w rolnictwie ekologicznym), które pozwalają uzupełniać niedobory kluczowych pierwiastków: fosforu, potasu, wapnia, magnezu i siarki, a także mikroelementów - informuje CDR w Brwinowie.
Wybrane nawozy mineralne dają również możliwość regulacji kwasowości gleby. Są to np. naturalne (poddane tylko mieleniu i ujednorodnieniu);
- sole potasowe,
- potasowo-magnezowe z pierwotną domieszką siarki, sodu i mikroelementów,
- siarczan magnezu,
- fosforyty mielone,
- wapna i kredy nawozowe
- oraz nawozy pochodzenia organiczno-mineralnego.
Zrównoważona produkcja to podstawa gospdoiarstwa ekologicznego
Ekologiczny system gospodarowania opiera się na zrównoważonej produkcji roślinnej i zwierzęcej w obrębie gospodarstwa, wykorzystującej środki naturalne (biologiczne i mineralne), nieprzetworzone technologicznie.
- Sprowadza się to do zamkniętego obiegu materii gospodarstwie, tzw. samowystarczalności nawozowej gospodarstwa. Nie ma tu miejsca na marnotrawstwo i straty energii. Dlatego, tak ważne jest gromadzenie nawozów naturalnych i odpadów powstałych w gospodarstwie, aby zminimalizować zewnętrzne wpływy materii do gospodarstwa. Do tego niezbędne jest posiadanie zwierząt w zagrodzie. To, co zostanie wyprodukowane w gospodarstwie, najczęściej jest przeznaczone na skarmianie zwierząt. Zwierzęta, spożywając te produkty i wydalając niestrawione resztki, wprowadzają z powrotem do obiegu materii niezbędne dla wzrostu roślin substancje odżywcze - zaznacza CDR w Bwrinowie.
Czy każdy może przejść na gospodarstwo ekologiczne - robimy wspólną analizę
Na koniec przywołamy jeszcze bardzo ważną analizę - przejście z gospodarstwa tradycyjnego na ekologiczne to pewien proces, przed rozpoczęciem którego powinniśmy bardzo mocno zastanowić się, czy sprostamy wszystkim wymaganiom rolnictwa ekologicznego. Zapraszamy do lektury artykułu oraz wykonania takiej analizy - wystarczy kliknąć tutaj.
Masz pytania lub wątpliwości dotyczące tego artykułu?
Napisz wiadomość: [email protected]
Czekamy na kontakt z Tobą, Twój głos jest dla nas ważny.
Czy ekologiczny styl żywienia stanie się stylem życia? Zapraszamy do lektury, kliknij proszę tutaj.
