Teraz jest doby czas na siew tej rośliny. W maju tego lepiej nie robić

Źródło: Canva

Zapytaliśmy o to eksperta - prof. dra. hab. inż. Grzegorza Żurka, sekretarza naukowego i zarazem kierownika Zakładu Bioenergetyki, Analiz Jakości i Nasiennictwa Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin Państwowego Instytutu Badawczego w Radzikowie.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Jaka gleba jest najlepsza dla słoneczników?

Jest to świetny wybór na gleby słabsze - klasy od IV do VI. - Słonecznik jest mało wymagający co do nawożenia i stanowiska. Gatunek ten, trafiając na gleby klas V i VI, doskonale sprawdza się w roli „łamacza” monokultury kukurydzianej. Na najsłabszych glebach i w latach suchych jest bezkonkurencyjny. Najbardziej odpowiedni dla słonecznika jest odczyn gleby obojętny lub słabo zasadowy (pH 6,6-7,2) - mówi ekspert. Zaznacza jednocześnie, że kwaśny odczyn przyczynia się do ograniczenia rozwoju, a nawet zamierania siewek. 

Czytaj też:
Plony słonecznika 2024 - wyniki niezależnych badań

Gdzie nie uprawiać słonecznika? - Nieodpowiednie pod uprawę słonecznika są gleby piaszczyste i suche, a także ciężkie gliny i iły. Słonecznik nie udaje się na glebach podmokłych, wolno ogrzewających się na wiosnę oraz łatwo ulegających zaskorupieniu - uczula prof. dr hab. inż. Grzegorz Żurek. Podkreśla przy tym, że niedobre są również gleby wapienne, na których słonecznik wytwarza drobne nasiona o niskiej zawartości tłuszczu.

Kiedy siać słonecznik?

Tę roślinę sieje się wtedy, gdy na głębokości 5 cm temperatura gleby ustabilizuje się na poziomie 8°C. - Fenologicznym wskaźnikiem przydatnym w wyznaczeniu optymalnego terminu siewu jest masowe zakwitanie mniszka lekarskiego, dzikiej czereśni i czarnej porzeczki. Przypada to zwykle między 15 a 25 kwietnia. W warunkach chłodniejszej wiosny, a także na glebach wolniej się nagrzewających, termin siewu można opóźnić do 5 dni. Siewy majowe są zwykle spóźnione, ponieważ skutkują późnym dojrzewaniem, co zwiększa ryzyko porażenia koszyczków przez choroby grzybowe, a także skutkuje znaczącym obniżeniem plonu niełupek zawierających mniej tłuszczu i białka, natomiast więcej wody - wskazuje prof. dr hab. inż. Grzegorz Żurek. Natomiast wczesny siew, jak podkreśla ekspert, może zaowocować nierównomiernymi wschodami, trwającymi znacznie dłużej (do 4 tygodni), od siewu w optymalnym terminie, kiedy wschody obserwowane są już po 15-20 dniach. 

Co jeszcze należy mieć na uwadze pamiętać, decydując się na uprawę słonecznika? - Tuż po zbiorze plonu głównego słonecznika, tj. niełupek, warto na ściernisko zastosować wapnowanie, dla poprawy rozkładu resztek pożniwnych - radzi specjalista.  Zaznacza, że wapno nie tylko pomaga w rozkładzie resztek pożniwnych, ale też podnosi czy stabilizuje odczyn gleby, a zagospodarowanie ścierniska jest najlepszym momentem na jego stosowanie.

Jaką odmianę słonecznika wybrać? Czym w tym względzie się sugerować?

Ekspert zwraca uwagę na to, że brak jest obecnie zarejestrowanych krajowych odmian słonecznika w Krajowym Rejestrze Odmian Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych (COBORU). - Można natomiast korzystać z ok. 1500 odmian zarejestrowanych w Katalogu Wspólnotowym - zaznacza nasz rozmówca. - Decydującymi kryteriami wyboru odmian są wczesność dojrzewania, wysoka stabilność plonowania i wysoka zawartość kwasu oleinowego w połączeniu z genetycznie stabilnym udziałem kwasów tłuszczowych. W rejonach często nawiedzanych wiosną przez suszę, gdzie zawodzą herbicydy doglebowe, można rozważyć uprawę odmian odpornych na niektóre herbicydy nalistne. Są one już dostępne u większości hodowców - mówi specjalista.

W krajach sąsiadujących z Polską, o czym wspomina prof. dr hab. inż. Grzegorz Żurek, dostępne są już odmiany wysokooleinowe słonecznika (HO), które jednak dojrzewają nieco później niż dotychczas dostępne na rynku. - Cechują się też większym zapotrzebowaniem na wodę. Jednak, według danych służb doradczych, ceny skupu niełupek bywają większe o kilkanaście procent - mówi ekspert. Dodaje, że przy uprawie odmian o wysokiej zawartości kwasu oleinowego zaleca się izolację przestrzenną (ok. 200 m od odmian konwencjonalnych) dla ograniczenia przenoszenia pyłku przez owady między tymi dwoma typami hodowlanymi.

Czytaj też:
Postawił na słonecznik. Mówi o korzyściach [VIDEO]