Emerytura z KRUS. Nie wszyscy rolnicy wiedzą, że mają prawo do tych dodatków

Większość dodatków do emerytury rolniczej wymaga złożenia wniosku (i dokumentacji potwierdzającej określone uprawnienia) do właściwego oddziału placówki – to dotyczy m.in. osób o statusie weterana lub kombatanta. Wyjątkiem jest dodatek pielęgnacyjny przyznawany emerytom po osiągnięciu 75 lat i dodatek dla stulatków – KRUS wypłaca te dodatki automatycznie.  

Co istotne, osoba uprawniona do kilku świadczeń emerytalno-rentowych może otrzymać tylko jeden dodatek do danego świadczenia. Większość dodatków, za wyjątkiem dodatku z tytułu pracy przymusowej (doliczanego do części składkowej emerytury rolniczej), nie jest brana pod uwagę przy ustalaniu wskaźnika wymiaru świadczenia. Kwota najniższej emerytury rolniczej od 1 marca 2024 r. wynosi 1780,96 zł brutto.  

CZYTAJ TAKŻE: O ile wzrosną emerytury rolników w 2025 roku? Wszystko, co wiemy o waloryzacji

Dodatek pielęgnacyjny  

Zasady przyznawania tego dodatku definiuje ustawa z dn. 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS. Świadczenie jest przyznawane osobom uprawnionym do otrzymywania emerytury lub renty po ukończeniu 75 lat lub w przypadku uznania za osobę całkowicie niezdolną do pracy i samodzielnej egzystencji. Dodatek ten nie jest przyznawany osobom przebywającym w ponadgminnych domach pomocy społecznej (a także w zakładach opiekuńczo-leczniczych lub zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych) przy skierowaniu wystawionym przed dniem 1 stycznia 2004 r.  

Warunkiem przyznania świadczenia (oprócz bycia uprawnionym do emerytury) jest w tym wypadku m.in. przebywanie poza wyżej wymienionymi placówkami opiekuńczymi dłużej niż 2 tygodnie w miesiącu. Wyjątek nie dotyczy domów pomocy społecznej innych niż ponadgminne. Od 1 marca 2024 roku kwota dodatku pielęgnacyjnego wynosi 330,07 zł.  

Dodatek kombatancki i dodatek kompensacyjny  

Świadczenie to przyznawane jest osobom, które posiadają uprawnienia kombatanckie lub które zostały uznane za osobę represjonowaną. Podstawą do wypłaty tego dodatku jest zaświadczenie wydawane przez Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. Przyznanie uprawnień jest udzielane na podstawie wniosku osoby zainteresowanej i rekomendacji stowarzyszenia właściwego ze względu na typ działalności kombatanckiej.  

Kwota dodatku kombatanckiego podlega waloryzacji – od 1 marca 2024 roku wynosi 330,07 zł. Co istotne, dodatek jest wypłacany wyłącznie osobie, której przysługuje świadczenie. Nie otrzyma go zatem wdowa lub wdowiec po kombatancie. Jeżeli nastąpił zbieg praw do świadczeń emerytalno-rentowych, wypłacany jest tylko jeden dodatek. Świadczenie nie zostanie wypłacone, jeżeli osoba uprawniona do jego pobierania otrzymuje już dodatek z tytułu tajnego nauczania (przysługujący w związku z ustawą z dn. 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela. Dz. U. z 2023 r. poz. 984 ze zm.).  

CZYTAJ TAKŻE: Sanatorium dla rolnika. Kiedy KRUS sfinansuje wyjazd? Przepisy

Osobom uprawnionym do pobierania dodatku kombatanckiego oraz ryczałtu energetycznego lub dodatku za tajne nauczanie i ryczałtu energetycznego (a także wdowom/wdowcom po osobach uprawnionych) przysługuje również dodatek kompensacyjny. Kwota świadczenia wynosi 15 proc. dodatku kombatanckiego i podlega waloryzacji – od 1 marca 2024 roku dodatek kompensacyjny wynosi 49,51 zł. 

Dodatek dla weterana poszkodowanego  

Świadczenie wypłacane jest co miesiąc wraz z emeryturą lub rentą z tytułu niezdolności do pracy na podstawie wniosku osoby zainteresowanej. Kluczowy warunek to posiadanie statusu weterana poszkodowanego. Status jest przyznawany drogą decyzji administracyjnej na wniosek żołnierza, funkcjonariusza AW lub funkcjonariusza ABW. Kwota dodatku zależy od poziomu uszczerbku zdrowia doznanego na skutek:  

Podstawę wymiaru dodatku dla weterana poszkodowanego stanowi najniższa emerytura. Dodatek w wysokości 5 proc. podstawy wymiaru otrzymają osoby, u których stwierdzono od 1 proc. do 9 proc. uszczerbku na zdrowiu. Na dodatek w wysokości 100 proc. podstawy wymiaru mogą liczyć osoby, u których stwierdzono od 61 proc. do 70 proc. uszczerbku na zdrowiu. Najwyższa kwota dodatku – 130 proc. podstawy wymiaru – zostanie przyznana weteranom poszkodowanym, u których stwierdzono powyżej 90 proc. uszczerbku na zdrowiu.  

Ryczałt energetyczny  

Ryczałt przysługuje kombatantom i innym osobom uprawnionym (emeryci, renciści, inwalidzi) w wysokości 50 proc. opłat taryfowych za energię elektryczną, gazową i cieplną. Kwota i wysokość ryczałtu energetycznego są ogłaszane przez Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. W 2024 r. kwota ryczałtu energetycznego wynosi 299,82 zł.  

Prawo do ryczałtu posiadają również żołnierze zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudniani w kopalniach węgla, kamieniołomach, zakładach wydobywaniu rud uranu i batalionach budowlanych. Z ryczałtu energetycznego mogą korzystać nie tylko osoby uprawnione, ale także wdowy lub wdowcy po kombatantach lub osobach uprawnionych. Osobie uprawnionej, w przypadku której nastąpił zbieg prawa do więcej niż jednego świadczenia emerytalnego (lub rentowego), zostanie wypłacony tylko jeden ryczałt energetyczny.  

CZYTAJ TAKŻE: Renta wdowia 2025. Najważniejsze informacje o nowym świadczeniu

Dodatek z tytułu pracy przymusowej  

Dodatek ten przyznawany jest osobom, które wykonywały prace przymusowe po 1 września 1939 roku. Za pracę przymusową uznaje się m.in. prace wykonywane na rzecz Niemiec w okresie II wojny światowej, prace na obszarze ZSRR (od 17 września 1939 r. do 31 grudnia 1956 r.), prace wykonywane na rozkaz władz alianckich (do dn. 31 grudnia 1945 r.) oraz prace wykonywane podczas odbywania służby wojskowej w Wojsku Polskim.  

Okres pracy przymusowej należy udowodnić odpowiednią dokumentacją, a w razie braku dokumentów oryginalnym oświadczeniem co najmniej 2 świadków. Dodatek jest przyznawany do części składkowej emerytury rolniczej i wynosi 2 proc. emerytury podstawowej za każdy pełny rok pracy przymusowej.  

Świadczenie wyrównawcze dla działaczy opozycji antykomunistycznej  

To świadczenie, przyznawane na wniosek osoby zainteresowanej, przysługuje osobom posiadającym status działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych. Drugi warunek przyznania świadczenia to pobieranie emerytury, renty inwalidzkiej, renty z tytułu niezdolności do pracy lub renty rodzinnej w kwocie niższej niż 3 415,50 zł miesięcznie.  

Wysokość świadczenia ustala się w kwocie różnicy pomiędzy kwotą 3 415,50 zł a kwotą pobieranej emerytury rolniczej lub renty (liczy się suma tych świadczeń, w tym m.in. świadczenia wypłacane przez instytucje zagraniczne). Warto pamiętać, że ze świadczenia wyrównawczego potrącana jest składka na ubezpieczenie zdrowotne oraz zaliczka na podatek dochodowy.   

Dodatek z tytułu opłacania podwójnej lub dodatkowej składki ubezpieczenia 

Osoby opłacające podwójną lub dodatkową składkę na ubezpieczenie emerytalno-rentowe mają prawo do otrzymywania dodatku w wysokości 0,5 proc. emerytury podstawowej. Dodatek wprowadzony od 1 marca 2023 r. jest przyznawany za każdy pełny rok opłacania podwójnej lub dodatkowej składki. Wysokość dodatku ulega waloryzacji (w terminie emerytury podstawowej). Z kwoty dodatku potrącana jest składka na ubezpieczenie zdrowotne i podatek dochodowy od osób fizycznych.  

Dodatek z tytułu opłacania podwójnej/dodatkowej składki ubezpieczenia jest przyznawany przez KRUS z urzędu (nie ma konieczności składania odrębnego wniosku). W przypadku osób składających wniosek o emeryturę rolniczą (opłacających kiedykolwiek podwójne/dodatkowe składki) KRUS rozpatrzy przyznanie dodatku na podstawie danych z wniosku o emeryturę.  

CZYTAJ TAKŻE: Będzie nowa wieś na Podkarpaciu. Od 1 stycznia 2025

Refundacja za opłacane składki OC i AC  

Refundacja przysługuje inwalidom wojennym zaliczonym do 1. i 2. grupy inwalidów. Kwota refundacji wynosi 50 proc. opłaconej składki na obowiązkowe ubezpieczenie OC lub AC. Zwrot przysługuje na jeden pojazd samochodowy, będący własnością inwalidy wojennego. Świadczenie jest przyznawane na podstawie ustawy o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin.   

Inne dodatki do rolniczych świadczeń emerytalnych lub rentowych (kwoty od 1 marca 2024)