Czy człowiek może zarazić się ptasią grypą? Rozwiewamy wątpliwości
Ptasia grypa to potoczna nazwa grypy ptaków, zwanej też influenzą ptaków. Jest to ostra choroba zakaźna, która powszechnie występuje u ptaków. Wywołuje ją typ A wirusa grypy.
Wirus ptasiej grypy
Wirusy grypy typu A dzielą się na 16 podtypów H (hemaglutynina) i 9 podtypów N (neuramindaza). Do tej pory zidentyfikowanych zostało ponad 140 szczepów wirusa ptasiej grypy, z których większość to odmiany łagodne. Znane są jednak dwa szczepy wysoce patogenne, co oznacza, że wywołują grypę o ciężkim przebiegu i przyczyniają się do dużej śmiertelności wśród drobiu, dochodzącej nawet do 100 proc. Wśród nich są niektóre podtypy H5 (H5N1) i H7.
Wirusem ptasiej grypy zaraża się przede wszystkim drób i dzikie ptactwo. Wirus ten może jednak przekroczyć barierę gatunkową. Istnieje więc możliwość zarażenia się nim przez ssaki. Do tej pory – jak można przeczytać na stronie internetowej Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Poznaniu – zakażenie wirusem zanotowano także u tygrysów, łaskunów, świń, psów, kotów, a także ludzi.
Czytaj także: Czym jest rzekomy pomór drobiu? Objawy, zapobieganie, wpływ na ludzi
Czy człowiek może zarazić się ptasią grypą?
Człowiek może zarazić się ptasią grypą, a dokładnie – jak do tej pory stwierdzono – jednym z trzech podtypów H wirusa (H1, H2 i H3). Do zarażenia może dojść przez kontakt z zakażonym drobiem lub przedmiotami i powierzchniami zanieczyszczonymi przez jego odchody. Kontakt ten musi być jednak bardzo bliski i bezpośredni, w odległości nieprzekraczającej 1 m. Jest więc zazwyczaj związany z przebywaniem w bliskiej odległości ptaków lub ich odchodów, bądź też ich przenoszeniem.
Infekcje u ludzi rozwijają się przede wszystkim na skutek zarażenia się podtypem H5N1 i H7N9 od zwierząt. Nie zanotowano natomiast przypadków zakażenia od człowieka. Nie ma również obecnie dowodów na to, aby do zarażenia mogło dojść przez właściwie przyrządzone mięso drobiowe lub jaja.
Pierwsze przypadki zakażenia ludzi wirusem H5N1 zanotowano w 1997 roku w Azji Południowo-Wschodniej. W Polsce jak dotąd nie odnotowano zakażenia wirusem ptasiej grypy u człowieka.
Zdaniem naukowców wirus może przenosić się z dzikiego ptactwa wodnego na drób domowy, a w dalszej kolejności na człowieka. W związku z tym najbardziej narażeni na zarażenie wirusem ptasiej grypy są hodowcy drobiu, szczególnie jeśli ich gospodarstwa znajdują się blisko zbiorników wodnych.
Czytaj też: Choroba niebieskiego języka dotarła do Polski. Czy stanowi zagrożenie dla ludzi?
Jak uniknąć zarażenia się ptasią grypą?
W związku z tym, że najbardziej narażeni na zarażenie się ptasią grypą są hodowcy, to właśnie oni powinni zachować szczególną ostrożność. Powinni podejmować odpowiednie środki, które ograniczą do minimum kontakt ich drobiu z dzikim ptactwem. W tym celu wskazane jest, aby zabezpieczali paszę przed dzikimi zwierzętami oraz karmili drób wyłącznie wewnątrz budynków. Warto również, aby stosowali w gospodarstwie odzież i obuwie ochronne.
Wszystkie pozostałe osoby, aby zminimalizować ryzyko zachorowania na ptasią grypę, powinny przede wszystkim:
- unikać bezpośredniego kontaktu z drobiem, jego odchodami i wydzielinami;
- wybierać mięso drobiowe pochodzące jedynie ze sprawdzonych źródeł;
- dokładnie myć ręce po kontakcie z mięsem drobiowym np. w czasie jego przyrządzania;
- dokładnie myć wszystkie przedmioty używane podczas przygotowywania mięsa drobiowego;
- zrezygnować z jedzenia surowych, niewyparzonych jaj;
- przechowywać jaja w sposób uniemożliwiający ich bezpośredni kontakt z innymi produktami spożywczymi.
Warto pamiętać o tym, że wirus ptasiej grypy ginie w temperaturze 70 stopni Celsjusza. W zbiornikach wodnych o temperaturze 22 stopni Celsjusza swoją zakaźność zachowuje przez 4 dni, natomiast w temperaturze 0 stopni Celsjusza – przez ponad 30 dni.
Czytaj także: Jak dbać o kury nioski zimą? Sześć ważnych zasad
Objawy ptasiej grypy u człowieka
Objawy ptasiej grypy u człowieka przypominają te występujące przy zwykłej grypie. Są to więc przede wszystkim:
- kaszel,
- gorączka,
- osłabienie,
- bóle mięśni i stawów,
- ból gardła,
- ból brzucha,
- nudności i wymioty,
- duszności,
- zapalenie spojówek.
Prof. Agnieszka Szuster-Ciesielska z Katedry Wirusologii i Immunologii UMCS w Lublinie w lipcu 2023 roku w rozmowie z Polską Agencją Prasową przyznała, że „[…] ptasia grypa u człowieka przebiega bardzo ciężko, o czym świadczy wskaźnik śmiertelności wynoszący ok. 50-60 proc. Oprócz typowych objawów grypowych występuje też bardzo poważny zespół niewydolności oddechowej, zaburzenia pracy nerek i wątroby. Jak dotąd nie stwierdzono, żeby zakażenie roznosiło się pomiędzy ludźmi”.
