Zamiast nawozu możesz dać bakterie
Niedobór fosforu można rozpoznać w okresie rozwoju roślin szczególnie po liściach, które stają się ciemne, matowe, niebieskozielone, a przy poważnym niedoborze mogą blaknąć. W późniejszym okresie robią się ciemnofioletowe. Objawy te pojawiają się na starszych częściach roślin.
Skutki niedożywienia fosforem są bardzo poważne:
- słaby wzrost organów nadziemnych,
- słabe krzewienie się zbóż,
- słabe kwitnienie i zawiązywanie nasion,
- wcześniejsze dojrzewanie roślin,
- obniżenie jakościowe i ilościowe plonu.
Przy silnym niedożywieniu fosforem następuje zahamowanie wzrostu części nadziemnych, a rośliny przybierają karłowaty pokrój. Obserwuje się wówczas przerzedzone plantacje, a także ograniczone kwitnienie i zawiązywanie nasion czy ziarniaków. W skrajnych przypadkach poważne niedożywienie skutkuje brakiem nasion.
Fosfor jest makroelementem, który bardzo dobrze przyswaja się w zabiegach nalistnych. Do tej pory uzupełniano jego braki głównie produktami o dużej zawartości tego pierwiastka lub podawano drogie nawozy doglebowe. Nawożenie mineralne wspomagane jest organicznym w postaci obornika, ale dysponuje nim coraz mniejsza liczba gospodarstw.
Rozwiązaniem tego problemu jest również stosowanie startowej dawki łatwo rozpuszczalnych nawozów fosforowych w nawożeniu zlokalizowanym. Umieszczając nawóz w glebie podczas siewu, w odległości ok. 5 cm od nasion, zwiększamy dostępność tego mało mobilnego składnika podczas początkowego wzrostu.
Jakie czynniki utrudniają pobieranie fosforu przez rośliny?
Fosfor jest mało mobilny w glebie, a jego przemiany są bardzo powolne. Rośliny natomiast nie mogą pobierać fosforu w formie nieprzyswajalnej. Ogromny wpływ ma odczyn gleby. W tych kwaśnych tworzą się związki trudno rozpuszczalne, niedostępne dla roślin. Z kolei w glebach zasadowych fosfor uwstecznia się, tworząc związki wapnia i magnezu. Barierę pobierania fosforu przez rośliny mogą powodować również warunki atmosferyczne. Dobre pobieranie tego pierwiastka następuje w zakresie temperatur 15-25°C, liczy się też wilgotność. Najczęściej pierwsze niedobory fosforu obserwuje się podczas niskich temperatur na początku wegetacji, ponieważ zimna gleba obniża aktywność korzenia, utrudniając transport tego pierwiastka.
Duże znaczenie ma aktywność mikrobiologiczna w glebie, ponieważ dzięki bakteriom typu PSB powiększa się ilość fosforu dostępnego dla roślin.
- Na rynku pojawiły się produkty biologiczne, które odblokowują nieprzyswajalne dla roślin formy fosforu. Przy ich wyborze trzeba zwrócić uwagę na ilość podawanych jednostek tworzących kolonie (jtk). Jest to bardzo ważne, bo od tego zależy tempo namnażania bakterii w glebie i ich finalna ilość - tłumaczy Jarosław Wojciechowski, dyrektor handlowy Biostyma sp. z o.o.
Ten pomysł wykorzystało już kilka firm. - Nowoczesną metodą jest zastosowanie Microfosfatu - biologicznego preparatu zawierającego bakterie typu PSB, które są zdolne do przerobienia zarówno organicznych, jak i mineralnych związków fosforu w rozpuszczalne formy pobierane przez rośliny - informuje Tomasz Szanciło z firmy Polsil Biopreparaty.
Monika Figlewska, technical manager z Działu Biostymulatorów, Biokontroli, Nawozów Dolistnych i Adiuwantów PUH Chemirol sp. z o.o. również ma propozycję: - Chcąc od razu skorzystać z zablokowanych form fosforu obecnych w naszej glebie, polecam aplikację mikrobiologicznego produktu Bakto ProFOS.
Jak działają produkty wykorzystujące bakterie?
Udało nam się dotrzeć do firm mających w swojej ofercie produkty uzdatniające niedostępny fosfor. Biostyma poleca Fosfix Plus zawierający bakterie z grupy Bacillus Aryabhattai MYV-004. - Bakterie wydzielają enzymy, które modyfikują nierozpuszczalne i trudno dostępne związki fosforu - fosforany wapnia, magnezu, żelaza, glinu - do form przyswajalnych dla roślin. Bakterie te również syntezują tiaminę, pirydoksynę, biotynę, kwasy pantotenowe i nikotynowe. Ważne - są one w formie przetrwalników i jako jedne z nielicznych na rynku mogą być stosowane z pestycydami i innymi chemikaliami - wyjaśnia Jarosław Wojciechowski z Biostymy. - Fosfix Plus zwiększa ilość przyswajalnego fosforu w glebie nawet o 40 kg/ha - dodaje dyrektor handlowy.
Podobny produkt - o nazwie Bakto ProFOS - ma swojej ofercie Chemirol. Wyselekcjonowane szczepy bakterii Bacillus enzymatycznie rozpuszczają niedostępne dla roślin sole fosforanowe. - Preparat działa bardzo szybko. Udowodnione jest, że już 16. dnia po aplikacji następuje znaczna poprawa dostępności jonów ortofosforanowych, a więc form przyswajalnego przez rośliny fosforu. Badanie przeprowadzone w 2022 r. na Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu wykazało, że aplikacja Bakto ProFOS spowodowała wzrost zawartości przyswajalnych ortofosforanów, podnosząc poziom fosforu średnio aż o 4,42 P2O5 mg/100 g gleby. W przeliczeniu na powierzchnię 1 hektara warstwy ornej jest to ok. 132 kg dodatkowego fosforu - podaje Monika Figlewska z Chemirolu.
Natomiast Polsil Biopreparaty zapewnia, że bakterie typu PSB z Microfosfatu są zdolne do przerobienia zarówno organicznych, jak i mineralnych związków fosforu w związki biodostępne dla roślin. - Preparat występuje w nowoczesnej formie proszku do stosowania w roztworze wodnym w stężeniu 0,1-0,5%. Trwałość produktu od daty wyprodukowania wynosi 2 lata. Microfosfat zawiera bakterie PSB z rodzaju Bacillus, które są niezwykle trwałe, w warunkach niekorzystnych przechodzą w postać przetrwalnikową. Produkt zalecany jest do wszystkich rodzajów upraw - wylicza Tomasz Szanciło z Polsil Biopreparaty.
A co z innymi trudno przyswajalnymi makroskładnikami występującymi w glebie?
W badaniu na Uniwersytecie Przyrodniczym przprowadzonym dla Chemirolu wykazano także wzrost zawartości o 190 kg wapnia odżywczego. - Na uwagę zasługuje fakt, że wzrasta także poziom potasu, którego zasoby z powodu intensywnych opadów w miesiącach zimowych mogły istotnie zeszczupleć. W badaniu oszacowano, że na pow. 1 ha przybyło ok. 106 kg tego składnika - wymienia technical manager Chemirolu.
Głównym kierunkiem działania Microfosfatu jest powiększenie puli biodostępnego fosforu dla roślin. - Można jednak również spodziewać się, na skutek zwiększonej mineralizacji resztek organicznych, powiększenia innych makroskładników w glebie, przede wszystkim potasu i w mniejszej ilości azotu. Mineralizacja resztek organicznych prowadzi również do powiększenia mikroelementów w glebie - wyjaśnia p. Tomasz z Polsil Biopreparaty.
Fosfix Plus stymuluje rozwój i wzrost systemu korzeniowego roślin. - Poprawia asymilację składników odżywczych, poprawia biologiczną aktywność gleby, zwiększa produktywność roślin i jakość plonu. Tak więc pośrednio poprawia zdolność roślin do pobierania innych składników pokarmowych - chrakteryzuje działanie produktu dyrektor handlowy Biostymy.
Jak i w jakich ilościach aplikować środek? Czy należy powtarzać zabieg?
Microfosfat to preparat w nowoczesnej formie w postaci proszku do stosowania w roztworze wodnym w stężeniu 0,1-0,5%. - Bardzo dobra rozpuszczalność w wodzie. Dawka: 1 kg/ha. Zalecana ilość wody: 200-1000 litrów/ha. Ilość użytej wody do roztworu roboczego zależy od indywidulanych potrzeb stosującego. Woda umożliwia równomierne rozprowadzenie po opryskanej powierzchni pola bakterii znajdujących się w preparacie. Przygotowany roztwór roboczy należy zużyć w ciągu 24 godzin. Microfosfat można stosować łącznie w roztworze z nawozami NPK, mikroelementowymi, mocznikiem, pestycydami. Zastosowany razem lub po nawożeniu mineralnym zwiększa pulę fosforu dostępnego dla roślin - jest to sposób na zwiększenie efektywności nawożenia o 100-200%! Zabieg najlepiej przeprowadzić podczas wiosennych zabiegów uprawowych, uprawek przedsiewnych, np. pod kukurydzę. Nie zalecamy stosowania pod głęboką orkę, ponieważ bakterie z Microfosfatu działają w ryzosferze, w przestrzeni wokół korzenia. Po oprysku należy wykonać zabieg prowadzący do wymieszania roztworu preparatu z glebą. Jeśli nie ma możliwości zastosowania podczas uprawek przedsiewnych, to zabieg w dawce 1 kg/ha można przeprowadzić nalistnie we wczesnej fazie wzrostu rośliny, podczas pochmurnej pogody przed spodziewanymi opadami deszczu lub w trakcie deszczu, który umożliwi przedostanie się bakterii z roztworu roboczego do gleby - tłumaczy szczegółowo Tomasz Szanciło.
Rekomendowana dawka do jednorazowej aplikacji Bakto ProFOS wynosi 1 l/ha. - Zabieg należy wykonać przed lub po siewie, a także we wczesnych fazach rozwojowych. Wielkim ułatwieniem jest możliwość mieszania produktu z większością pestycydów i nawozów dolistnych. Zabieg wykonuje się 1 raz w sezonie wegetacyjnym - informuje Monika Figlewska.
Fosfix Plus jest w formie przetrwalników. - Jako jeden z nielicznych na rynku może być stosowany z innymi pestycydami przy użyciu opryskiwaczy polowych. Dawka produktu to 1 l/ha i działa on w endosferze - wyjaśnia Jarosław Wojciechowski.
Czy przy stosowaniu środków wymagane są jakieś specjalne warunki zewnętrzne?
Zdaniem dyrektora handlowego “Biostymy”, oferującej Fosfix Plus, produkty biologiczne powinny być podawane wieczorem przy pochmurnej pogodzie, ponieważ są wrażliwe na promienie UV. - Warto go (Fosfix Plus - przyp. red.) stosować przed spodziewanym opadem - dodaje.
Przy aplikacji Microfosfatu specjalne warunki pogodowe nie są wymagane, ale po oprysku powinno się wykonać zabieg prowadzący do wymieszania roztworu preparatu z glebą.
Zalecenie dla Bakto ProFOS: lepiej “nie przeprowadzać zabiegu w południe, podczas intensywnego promieniowania słonecznego”.
Jakie oszczędności można uzyskać?
- Na podstawie informacji z badań ścisłych, wg których aplikacja Bakto ProFOS dostarczyła około 132 kg P, 106 kg K, 190 kg Ca i 6 kg azotu na glebach lekkich i średnich - dawkę nawozów PK, możemy z powodzeniem obniżyć o połowę, a w niektórych przypadkach można z niej całkowicie zrezygnować. Oczywiście, aż tak duże ilości fosforu są możliwe do uzyskania przy przyzwoitym odczynie gleby i chociażby średniej zasobności w fosfor. Zatem, w celu precyzyjnego określenia korekty nawożenia, najlepiej byłoby przenalizować aktualne wyniki analiz glebowych - wyjaśnia technical manager z działu biostymulatorów Chemirolu.
Wedłu Jarosława Wojciechowskiego Fosfix Plus daje 40 kg przyswojonego czystego fosforu na hektar - o tyle można zmniejszyć nawożenie posypowe tym pierwiastkiem. - Jest to oszczędność około 200 zł/ha - podaje konkretną sumę.
Tomasz Szanciło deklaruje, że przy dużym zasobie fosforu w glebie można Microfosfatem całkowicie zastąpić nawożenie mineralne.
Ile razy należy stosować środek?
Oprysk roztworem z Microfosfatem najlepiej wykonać przedsiewnie. W okresie wegetacyjnym można przeprowadzić kolejny oprysk przed spodziewanymi opadami deszczu lub w trakcie deszczu, który umożliwi przedostanie się roztworu roboczego do gleby.
Rekomendowana dawka Bakto ProFOS to 1 l/ha w ciągu roku lub w danej uprawie.
Fosfix Plus należy zastosować raz, maksymalnie dwa razy, ale w odstępach 2-miesięcznych. Jak największa ilość produktu powinna być podana na glebę. Dwa zabiegi możliwe są tylko w niektórych uprawach - w kukurydzy, buraku cukrowym, ziemniaku czy uprawach sadowniczych i warzywach.
