Dwóch podatników VAT w jednym gospodarstwie. Jak rozliczyć?

Źródło: stock

– Jeszcze do niedawna spornym pozostawał fakt, czy w jednym gospodarstwie rolnym może funkcjonować dwóch podatników na gruncie ustawy o VAT. Sprawę tę rozstrzygnął wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej – wyjaśnia Martyna Pawlak, księgowa w zespole doradców Agraves.

Na czym w praktyce polegał problem płatników VAT? 

Wyobraźmy sobie sytuację, w której małżeństwo prowadzi wspólnie gospodarstwo rolne, które zajmuje się np. hodowlą kur oraz uprawą i sprzedażą warzyw. Załóżmy również, że za hodowlę kur odpowiada mąż, a za warzywa żona. Chociaż działają w ramach jednego gospodarstwa, to chcieliby rozliczać się ze swojej działalności osobno.

Trybunału Sprawiedliwości o dwóch statusach podatnika VAT w jednym gospodarstwie

Do 2022 roku  w przypadku wspólnego prowadzenia gospodarstwa przez kilka osób, tylko jedna osoba była traktowana jako podatnik VAT. To się zmieniło dzięki wspomnianemu wcześniej orzeczeniu Trybunału Sprawiedliwości.

Trybunał podkreślał, że podatnikiem VAT jest każda osoba prowadząca samodzielnie w dowolnym miejscu jakąkolwiek działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności.

– Z powyższego orzecznictwa wynika, że osoba prowadząca działalność rolniczą w ramach gospodarstwa, które prowadzi wspólnie z małżonkiem w ramach małżeńskiej wspólności majątkowej, ma status podatnika, jeśli działalność jest prowadzona w sposób samodzielny, co musi być odpowiednio wykazane – tłumaczy Martyna Pawlak, księgowa w zespole doradców Agraves.

W kontekście omawianej sprawy kluczowe jest ustalenie czy zmiana statusu jednego z małżonków wpływa na status drugiego. Przepisy mogą wymagać, aby każdy z małżonków wykazywał samodzielność w prowadzeniu swojej działalności, co mogłoby być istotnym czynnikiem w ocenach organów podatkowych. Chodzi o przedstawienie przez małżonków dowodów na to, że każde z nich prowadzi swoją działalność samodzielnie. Co więcej, organ podatkowy ma obowiązek dokonać oceny ryzyka nadużyć i oszustw podatkowych w danym przypadku

Rolnik ryczałtowy i VAT w jednym gospodarstwie?

Sporną kwestią pozostawał też fakt, czy dopuszczalna jest sytuacja, że jeden z małżonków posiada status rolnika ryczałtowego, zaś drugi rozlicza się na zasadach ogólnych podatku VAT. Orzeczenie Trybunału wprowadza taką możliwość.

Większe możliwości dla rolników

Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przyniósł istotne zmiany dla podatników prowadzących gospodarstwa rolne. Przede wszystkim wprowadził większą elastyczność w zakresie rozliczania podatku VAT.

– Kluczowym ustępem jest uznanie, że każdy z małżonków prowadzących wspólne gospodarstwo rolne może posiadać odrębną podmiotowość podatkową, co oznacza, że mogą oni indywidualnie rozliczać VAT, a także odliczać VAT naliczony – mówi Martyna Pawlak.

Wcześniej, w takich sytuacjach, tylko jedna osoba była traktowana jako podatnik VAT.

– To stawiało pozostałych współwłaścicieli w niekorzystnej sytuacji, ograniczając ich możliwości odliczenia VAT naliczonego, co z kolei hamowało rozwój takich gospodarstw, zwłaszcza w kontekście korzystania z dotacji unijnych na zakup niezbędnego sprzętu – wyjaśnia Martyna Pawlak.

Teraz, po tym orzeczeniu, małżonkowie mogą samodzielnie podejmować decyzje dotyczące podatku VAT. Poza tym, mogą odrębnie ubiegać się o odliczenia, co ma na celu uproszczenie procedur podatkowych oraz zwiększenie efektywności gospodarstw rolnych.

– Zmiana ta może znacząco wpłynąć na planowanie finansowe rolników oraz na ich zdolność do korzystania z różnych form wsparcia finansowego – kończy Martyna Pawlak, księgowa w zespole doradców Agraves.