Jęczmień jary - element decydujący o powodzeniu jego uprawy

Źródło: M. Kula

Dobór właściwej odmiany jęczmienia jarego to jeden pierwszych kroków do sukcesu w uprawie tego gatunku. 

Joanna Szarzyńska, specjalistka z Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin w Słupi Wielkiej podkreśla, że wybór odpowiedniej odmiany to bardzo istotna decyzja, z którą powinien zmierzyć się każdy, kto chce w pełni wykorzystać walory jęczmienia jarego i uzyskać wysoki plon.

- Dlatego przed decyzją o wyborze i zakupie nasion dobrze jest zapoznać się z ofertą rynku i przeprowadzić analizę oferowanych odmian. Na rynku znaleźć można szereg odmian zarówno polskich, jak i zagranicznych, jednak nie wszystkie zostały przebadane w naszych warunkach klimatyczno - glebowych - zaznacza ekspertka. 

Tłumaczy przy tym, że w Polsce sprawdzeniem i rejestracją odmian zajmuje się COBORU, w którym każdego roku przeprowadza się badania nowych odmian, a najlepsze wpisywane są do Krajowego rejestru. 

- Dodatkowo odmiany po zarejestrowaniu nadal badane są w ramach Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego. Doświadczenia z jęczmieniem jarym prowadzone są na dwóch poziomach agrotechniki: przeciętnym - a1 i wysokim - a2. Wysoki poziom agrotechniki wyróżnia się zwiększonym nawożeniem azotowym o 40 kg/ha w stosunku do przeciętnego, stosowaniem dolistnych preparatów wieloskładnikowych, ochroną przed wyleganiem i chorobami - wyjaśnia  Joanna Szarzyńska.

W 2021 r. w ramach PDO  badano 57 odmian jęczmienia jarego w 55 punktach doświadczalnych na terenie całego kraju. - Otrzymujemy zarówno średnie wyniki plonowania odmian dla kraju, jak i   dla poszczególnych regionów, co daje dobry obraz zachowania się odmian w naszych warunkach klimatyczno - glebowych - tłumaczy specjalistka. 

Plenność i kierunek uprawy jęczmienia jarego

Na co należy zwrócić uwagę, wybierając odmianę do siewu? Zdaniem Joanny Szarzyńskiej, przede wszystkim na jej potencjał plonowania. - W roku 2021 jęczmień jary uzyskały średnio 64 dt z ha na przeciętnym poziomie agrotechniki i 72,4 dt z ha na poziomie wysokim. Plony były niższe niż w roku 2020, ale wyższe niż w roku 2019. Odmianami wzorcowymi z kolei w minionym sezonie były: Avatar, RGT Planet, Rekrut i KWS Jessie - opisuje ekspertka. 

Specjalistka zwraca także uwagę na kierunek uprawy. - Na cele paszowe można uprawiać wszystkie odmiany, a głównym kryterium wyboru powinien być stabilny i wysoki plon ziarna oraz odporność na choroby i wyleganie - uważa nasza rozmówczyni.  Jeśli chodzi o jęczmień  na cele spożywcze, w tym głównie dla przemysłu browarniczego, bardzo istotne jest to, aby w parze z plennością szła również jakość ziarna. - Przy wyborze odmian jęczmienia na cele browarne, należy pamiętać o kontraktacji odmian, gdyż słodownie skupują tylko wybrane przez siebie, wcześniej zakontraktowane odmiany, o odpowiednich parametrach technologicznych - podkreśla Joanna Szarzyńska. - Jęczmień jest też niezastąpiony do różnego rodzaju mieszanek, głównie zbożowych i zbożowo - strączkowych - dodaje. 

Pozostałe kryteria doboru odmian jęczmienia jarego - patrz str. 2

Odporność na choroby jęczmeinia jarego

Przy wyborze odmian w drugiej kolejności należy zwrócić uwagę na ich odporność  na czynniki chorobotwórcze. Jęczmień jary należy bowiem, o czym przypomina specjalistka z COBORU, do gatunków, które są bardziej podatne na porażenie przez patogeny, szczególnie na: mączniaka prawdziwego, plamistość siatkową, rdzę jęczmienia, rynchosporiozę i ciemnobrunatną plamistość. - W ostatnim roku najczęściej na jęczmieniu występowała plamistość siatkowa i rdza jęczmienia - wylicza ekspertka. Zwraca przy tym uwagę na następującą sprawę: - Odporność na choroby w dużym stopniu warunkowana jest odmianowo, jednak wpływ na nią mają również warunki zewnętrzne tj.: pogoda i środowisko. 

Odporność na wyleganie jęczmienia jarego

Ważną cechą jest również odporność na wyleganie. 

- Wśród zbóż jęczmień charakteryzuje się mniejszą odpornością na wyleganie, ze względu na delikatną budowę źdźbła. Szczególnie mocno narażony jest na wyleganie przy wysokim poziomie nawożenia azotowego. Tym bardziej należy więc wybierać odmiany o sprawdzonej odporności na wyleganie i bardziej sztywnej słomie - zaznacza Joanna Szarzyńska. 

Rejon uprawy jęczmienia jarego 

Przeprowadzając wnikliwą analizę oferowanych odmian należy też uwzględnić rejon (gdzie będzie ona zasiana) oraz warunki glebowo-klimatyczne. W tym celu warto zapoznać się z „Listą zalecanych do uprawy odmian na obszarze województw”.

- Lista ta tworzona jest co roku na podstawie wyników PDO przez ekspertów i we współpracy z samorządami wojewódzkimi, izbami rolniczymi oraz innymi podmiotami zainteresowanymi wdrażaniem postępu biologicznego w rolnictwie. Wyszczególnione są tu odmiany, które uzyskały najlepsze wyniki plonowania w danym województwie - mówi specjalistka.

Zaznacza jednocześnie, że jest to bardzo ważne ze względu na różnorodność glebową i klimatyczną w naszym kraju. Nie każda odmiana bowiem będzie tak samo plonować w całym kraju. - Warto zwrócić na to uwagę, bo w skrajnych przypadkach różnice między rejonami dla jednej odmiany mogą sięgać nawet kilku ton z hektara - uczula nasza rozmówczyni.

Kwalifikowany materiał siewny jęczmienia jareho

Aby dobrze wykorzystać postęp, jaki dają nam nowe odmiany należy stosować  kwalifikowany materiał siewny. - Daje to wiele korzyści: pozwala uzyskać wyższe plony i ograniczyć koszty uprawy - wylicza ekspertka. -  A odpowiednio dobrana odmiana gwarantuje wysokie plony i odpowiednie parametry jakościowe - dopowiada. 

Krajowy rejestr jęczmienia jarego

AKTUALNE CENY JĘCZMIENIA W SKUPACH. KLIK