Ważny termin dla właścicieli domów. Za brak zgłoszenia grozi kara do 20 tys. zł

Źródło: Adobe Stock

Azbest był kiedyś powszechnie używany w budownictwie. Wykorzystywano go m.in. do produkcji pokryć dachowych, płyt elewacyjnych i płyt balkonowych. Okazało się jednak, że jest bardzo niebezpieczny dla zdrowia, dlatego jego produkcja i stosowanie zostały zakazane w 1998 r. Usuwanie azbestu trwa w Polsce od lat, a ostateczny termin likwidacji wszystkich wyrobów azbestowych został zaplanowany do końca 2032 r. 

Zgłoszenie wyrobów z azbestem. Kto musi złożyć deklarację?

Włókna azbestu są praktycznie niezniszczalne, a przy tym niewidoczne gołym okiem. Gdy dostaną się wraz z powietrzem do płuc, mogą być przyczyną wielu poważnych chorób układu oddechowego. Dobrze zabezpieczony i nieuszkodzony azbest nie stanowi zagrożenia, jednak wyroby, które zostały zakwalifikowane do wymiany, muszą być jak najszybciej usunięte.

Każdy właściciel gospodarstwa ma obowiązek skontrolować, czy na jego posesji znajdują się wyroby azbestowe. Konieczna jest także ocena ich stanu technicznego oraz inwentaryzacja. Kontrolę należy wykonywać każdego roku, przekazując wyniki do końca stycznia. Nieuszkodzone wyroby mogą być bezpiecznie użytkowane przez kolejny rok, do momentu następnej kontroli.

Gdzie złożyć deklarację i jak uzupełnić dokument?

Osoby fizyczne muszą złożyć „Informację o wyrobach zawierających azbest” do swojego urzędu gminy lub urzędu miasta. Osoby prawne oraz jednostki samorządu terytorialnego składają dokument do urzędu marszałkowskiego. Podaje się w nim następujące informacje:

• nazwa miejsca/urządzenia/instalacji oraz adres faktycznego miejsca występowania azbestu,

• imię i nazwisko lub nazwa, adres i numer telefonu osoby/podmiotu wykorzystującego azbest,

• rodzaj zabudowy,

• numer działki ewidencyjnej,

• numer obrębu ewidencyjnego,

• nazwa, rodzaj wyrobu,

• ilość posiadanych wyrobów,

• stopień pilności,

• przewidywany termin usunięcia wyrobów,

• ilość usuniętych wyrobów zawierających azbest przekazanych do unieszkodliwienia.

Stopień pilności ustala się na podstawie dokumentu „Ocena stanu i możliwości bezpiecznego użytkowania wyrobów zawierających azbest”. Ocena musi być sporządzona na wymaganym przez ministerstwo formularzu. Za jej sporządzenie odpowiada właściciel, użytkownik wieczysty lub zarządca nieruchomości. Stopień pilności usunięcia wyrobów określa liczba punktów uzyskanych w ocenie.

Informację trzeba przygotować w dwóch egzemplarzach. Jeden przekazuje się do urzędu, a drugi pozostawia dla siebie (przechowujemy go razem z oceną). Dokument można dostarczyć osobiście, mailem lub wysłać pocztą. Informację i ocenę należy przygotowywać co roku, aż do momentu zaprzestania użytkowania wyrobu z azbestem i jego usunięcia. 

Co grozi za brak zgłoszenia? Zgodnie z przepisami kara grzywny, która może wynieść od 10 zł do 20 tys. zł. Osobom, które produkują lub wykorzystują produkty z azbestem grozi kara ograniczenia, lub pozbawienia wolności (od 3 miesięcy do 5 lat).

Jak usunąć azbest?

Osoby, które chcą usunąć wyroby azbestowe ze swojej posesji, pod żadnym pozorem nie mogą tego robić samodzielnie. Prace muszą zostać wykonane przez specjalistyczną firmę, która posiada uprawnienia, sprzęt oraz zatrudnia przeszkolone w tym zakresie osoby. Usuwanie azbestu przeprowadza się na mokro, aby zapobiec uwalnianiu włókien azbestowych do powietrza. Zdemontowane wyroby są kwalifikowane jako odpady niebezpieczne, co oznacza, że nie można ich powtórnie wykorzystać. Po zdemontowaniu są składowane w specjalnie wyznaczonych do tego miejscach. Wyrobów azbestowych nie wolno pozostawić na terenie posesji, ani wyrzucać na „dzikie składowiska”. Osoby, które chcą zlecić tego typu prace, mogą uzyskać kontakt do upoważnionych firm w urzędzie gminy lub urzędzie miasta.

Rządowy program mający na celu usunięcie wyrobów z azbestem rozpoczął się w 2003 r. W wielu gminach można uzyskać dofinansowanie na ten cel. W poprzednich latach rolnicy mogli uzyskać dopłaty z KPO na wymianę dachu wykonanego z azbestu. Obecnie ta opcja nie jest już dostępna. Minister rolnictwa zapowiedział jednak, że będzie szukać innych źródeł finansowania.