W Modernizacji były pieniądze na wnioski, ale zabrakło czasu?
Program „Modernizacja Gospodarstw Rolnych” wymaga ulepszeń. Wiedzą o tym zarówno pracownicy ARiMR, ministerstwo rolnictwa, jak i sami rolnicy. Być może już wkrótce zostaną wprowadzone zmiany.
Czytelnik poinformował nas o tym, że złożył wniosek o pomoc w ramach „Modernizacji Gospodarstw Rolnych”. Pierwotnie znalazł się na liście rankingowej na dalszym miejscu. Otrzymał informację, że, z racji dużego zainteresowania środkami, raczej nie znajdzie się wśród osób, które otrzymają wsparcie.
Jednak po kilku miesiącach dowiedział się, iż jest taka szansa. Okazało się bowiem, że mnóstwo wniosków, które wcześniej były na wyższych pozycjach, odpadło.
Czytaj także: Portal Ogłoszeń ARiMR - co mówią o nim rolnicy?
Wielu rolników dopisywało sobie niesłusznie „bonusy premiowe”, których na kolejnym etapie weryfikacji nie mogło potwierdzić. Dlatego ich wnioski na etapie weryfikacji papierów przez ARiMR zostały odrzucone. - 20 lipca kontaktowałem się z Agencją. Usłyszałem, że mój wniosek jest prawidłowo złożony i pieniędzy na niego wystarczy. Dlatego już wkrótce będziemy podpisywać umowę o przyznaniu pomocy - opowiada rolnik.
Radość gospodarza nie trwała długo.
- Po 2 tygodniach pani znów zadzwoniła i powiedziała, że jest problem, bo z Warszawy wyszło zarządzenie, że jeśli ktoś nie był w limicie na dzień 14 lipca, nie będzie miał podpisanej umowy. Pani powiedziała, że mój wniosek na chwilę obecną wisi w powietrzu. A nawet więcej, że mam przygotować się do kolejnego naboru, jaki będzie w przyszłym roku, bo jednak dotacji w tym naborze nie otrzymam - mówi rozżalony rolnik.
Nie rozumie, jak mogło dojść do takiej sytuacji? - Co z tymi pieniędzmi, które były rozdzielone na województwa? Jeśli nie będą w 100% wykorzystane, zostaną oddane Unii Europejskiej? Niepotrzebnie dochodzi do takich sytuacji. Mogę oczywiście kolejny raz złożyć wniosek, ale po co? Ponownie będę musiał poświęcić na to czas i pieniądze - stwierdza gospodarz.
Niekompletnie wnioski o środki na Modernizację gospodarstw rolnych
W takiej sytuacji w jednym województwie może być nawet kilkudziesięciu rolników. Czy to oznacza, że ARiMR nie wyrobiła się z weryfikacją dokumentów w odpowiednim terminie? Z tym pytaniem zwróciliśmy się do biura prasowego ARiMR. Niestety, odpowiedzi nie otrzymaliśmy.
Nieoficjalnie dowiedzieliśmy się natomiast, że rzeczywiście urzędnicy w związku z nadmiarem złożonych wniosków na Modernizację Gospodarstw Rolnych mieli pełne ręce roboty. W pierwszej kolejności weryfikowali wnioski, które kwalifikowały się do pomocy. Dziesiątki z nich jednak spełniały warunki tylko w teorii. Niektóre firmy doradcze stosowały bowiem taktykę, wg której wypełniały rolnikom wnioski, wskazując nieprawdę.
Doradcy zaznaczali w formularzu masowo rubryki, w których wniosek powinien zdobyć dodatkowe punkty. Dopiero na etapie weryfikacji i dosyłania dokumentów poświadczających o przysługiwaniu dodatkowych punktów, okazywało się, że rolnik tak naprawdę nie spełniał tych wymogów
Czytaj także: Pomocnik rolnika - trzeba będzie odprowadzić składki do KRUS
Pracownicy Agencji mają związane ręce
Pracownicy Agencji tracili niepotrzebnie czas na zajmowanie się tymi „wątpliwymi” wnioskami. I to powodowało, że nie wywiązywali się w ustawowo przyjętym czasie 11-miesięcy przy weryfikacji kolejnych na liście rankingowej wniosków. I choć spełniały one kryteria dofinansowania, a na ich realizację wystarczyłyby środki, „odpadały” właśnie ze względu na przekroczenie okresu 11-miesięcy.
- Jest znana na rynku firma doradcza, która namawia rolników do składania wniosków, obiecując im góry. Kiedy w naborze już widzimy w drzwiach jej przedstawiciela z kartonami wniosków, wiemy, co się święci. Mamy pewność, że wiele z wniosków na kolejnych etapach będzie odrzuconych. Ale musimy się nimi zająć, procedury są procedurami - mówi przedstawiciel jednego z biur ARiMR.
Rolnicy zawyżają punktację
Właśnie te procedury powodują, że system działa nie do końca sprawnie. O jego wadach rozmawiano podczas spotkania warsztatowego, które odbyło się w październiku w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Uczestniczyli w nim zarówno przedstawiciele resortu rolnictwa, ARiMR, jak i osoby przygotowujące wnioski unijne. Wskazano trudności związane z weryfikacją wniosków o przyznanie pomocy, m.in. takie jak: składanie niekompletnych wniosków o przyznanie pomocy; nieusuwanie braków we wnioskach w pełnym zakresie wskazanym przez ARiMR czy nieusuwanie w ogóle braków we wnioskach (tzw. „cicha rezygnacja”). Pracownicy Agencji zgłosili także fakt, że rolnicy składają wnioski, w których zawyżają punktację.
Zwiększyć górny próg wielkości ekonomicznej gospodarstwa przy dostępie do dotacji z Modernizacji
Dyskutowano także o trudnościach w ubieganiu się o przyznanie pomocy w w ramach „Modernizacji gospodarstw rolnych”. Zwrócono uwagę na fakt, że za bardzo ograniczony jest dostęp do pomocy gospodarstwom o wielkości ekonomicznej większej niż 200 tys. euro, które również należałoby wspierać, szczególnie w przypadku produkcji zwierzęcej.
Pojawił się pomysł, by zwiększyć górny próg gospodarstwa w obszarach: A (produkcja prosiąt) do 500 tys. euro, natomiast w obszarach B (produkcja mleka) i C (produkcja bydła mięsnego) do 400 tys. euro. Według praktyków zbyt niski jest limit pomocy na jednego beneficjenta w obszarach A-C. Warto byłoby go podnieść do 1,8 mln zł dla obszaru A i do 1 mln zł w przypadku producentów mleka oraz bydła mięsnego.
Czytaj także: Ubezpieczenia upraw - ciekawe rozwiązania
Mniej punktów za bycie młodym rolnikiem
Według uczestników spotkania przy ubieganiu się o dofinansowanie za bardzo premiowani są młodzi rolnicy. Obecnie rolnicy, mający mniej niż 40 lat, mogą uzyskać 3 punkty, co w niektórych województwach stanowiło połowę punktów kwalifikujących do uzyskania pomocy. Dlatego warto byłoby obniżyć tę liczbę do 1 pkt. Podobnie należałoby postąpić w przypadku przyznawania punktów rolników będących uczestnikami systemów jakości (zamiast 2 - 1 pkt.) i rolnictwa ekologicznego (zamiast 4 - 2 pkt.).
Mniej na dofinansowanie zakupu maszyn rolniczych
Premiować natomiast powinno się te osoby, które składały już wnioski, ale nie „załapały” się na pomoc. Kolejna propozycja to zmniejszenie poziomu pomocy zakupu maszyn rolniczych z 50% do 40% kosztów kwalifikowalnych.
Listy rankingowe ze wskazaniem liczby przyznanych punktów
Co ważne, zasygnalizowano potrzebę publikowania list rankingowych wraz z liczbą przyznanych rolnikom punktów.
MRiRW bierze pod uwagę wprowadzenie niektórych punktów. Jakich? Tego jeszcze nie wiadomo. Nie jest też pewne, kiedy miałoby się ukazać rozporządzenie wdrażające w życie zmiany. Jedno jest jednak oczywiste - zmiany są konieczne, jeśli rząd chce, by rolnicy otrzymywali dotację, a pracownicy Agencji zajmowali się tymi wnioskami, które rzeczywiście zasługują na dofinansowanie.
Propozycje zmian w programie Modernizacja Gospodarstw Rolnych do przeprowadzenia na obecnym etapie prac wg MRIRW:
- zmiana kryteriów wyboru w zakresie zmniejszenia we wszystkich obszarach wsparcia wagi punktów za kryteriadotyczące: osób, które mają nie więcej niż 40 lat (1 pkt) oraz uczestnictwa w systemach jakości (przyznawać 1 pkt i maksymalnie 2 pkt za system rolnictwa ekologicznego);
- publikowanie na stronie ARiMR listy kolejności przysługiwania pomocy uwzględniającej liczbę nadanych punktów;
- jak najszersze udostępnianie szkoleń przeprowadzanych przez ARiMR.
Propozycje zmian do dalszej analizy i dyskusji wg MRiRW:
- wprowadzenie naboru ciągłego w obszarach A-C, z zastrzeżeniem, że wniosek o przyznanie pomocy mógłby być złożony tylko wraz z pozwoleniami wymaganymi przy inwestycjach budowlanych – wymagana analiza m.in. pod kątem możliwości badania wielkości ekonomicznej gospodarstwa, systemu nadawania punktów i ustalania kolejności przysługiwania pomocy;
- obniżenie poziomu pomocy do 40% kosztów kwalifikowalnych – w przypadku zakupu maszyn i urządzeń rolniczych;
- przeprowadzenie analizy zasad podziału środków finansowych w obszarze D na koperty wojewódzkie, w celu dostosowania limitów do zapotrzebowania na pomoc – do przeanalizowania w kontekście ewentualnych przesunięć środków finansowych.
Kwestia podwyższenia górnego progu wielkości ekonomicznej gospodarstwa i zwiększenia kwoty pomocy będzie analizowana w związku z wprowadzaniem instrumentów finansowych w ramach PROW 2014-2020.
