Interwencje rolno - środowiskowo - klimatyczne. Złóż wniosek o płatność

Źródło: Adobe Stock

Do składania wniosków o środki w ramach interwencji rolno - środowiskowo - klimatycznych w tym roku zachęca ministerstwo rolnictwa. Płatności te są w dużej mierze kontynuacją Działania rolno-środowiskowo-klimatycznego PROW 2014-2020. 

W nowej perspektywie finansowej zostały zwiększone stawki płatności. Pojawiły się także nowe instrumenty wsparcia związane z ekstensywnym użytkowaniem łąk i pastwisk na obszarach Natura 2000 oraz ochroną bioróżnorodności na gruntach ornych. Zobowiązania, jak do tej pory, będą podejmowane na 5 lat.

- Stawki w tych pakietach powinny być wyższe o 30-40% od tego, co było w ostatnich latach. Myślę, że zwiększone zainteresowanie rolnikami poszczególnymi pakietami będzie powodowało, iż środki z jednych pakietów będą przesuwane do realizacji tych bardziej popularnych - komentuje Karolina Kwapisiewicz-Smoleń z Wielkopolskiego Oddziału ARiMR.

Do interwencji rolno-środowiskowo-klimatycznych PS dla WPR 2023-2027 należą:

Ochrona cennych siedlisk i zagrożonych gatunków na obszarach Natura 2000

Celem interwencji jest utrzymanie, zapobieganie pogarszaniu się lub przywrócenie właściwego stanu ochrony na obszarach Natura 2000:

• cennych siedlisk przyrodniczych (tj. zmiennowilgotnych łąk trzęślicowych, zalewowych łąk selernicowych i słonorośli, muraw, półnaturalnych łąk wilgotnych i świeżych oraz torfowisk),
• siedlisk lęgowych ptaków (tj. rycyka, kszyka, krwawodzioba, czajki, dubelta, kulika wielkiego, wodniczki oraz derkacza).

Występowanie ww. siedlisk jest uzależnione od prowadzenia działalności rolniczej.

Zobowiązania podejmowane są przez beneficjentów na okres 5 lat.

W ramach tej interwencji beneficjenci zobowiązują się do realizacji wymogów związanych z

ekstensywnym rolniczym użytkowaniem gruntu, obejmujących w szczególności:

• stosowanie odpowiedniej liczby pokosów,
• ekstensywny wypas zwierząt,
• dostosowanie terminów koszenia/wypasu do potrzeb ochrony przyrody.

Zakres wymogów różni się w zależności od przedmiotu ochrony – dostosowany jest do preferencji

zagrożonych gatunków oraz charakteru siedlisk przyrodniczych.

Kto może otrzymać wsparcie

Beneficjent, który posiada użytki rolne lub obszary przyrodnicze (tj. obszary niebędące użytkami rolnymi, na których występują określone typy cennych siedlisk przyrodniczych lub siedlisk lęgowych ptaków) o powierzchni nie mniejszej niż 1 ha.

Pomoc przysługuje do powierzchni nie mniejszej niż 0,1 ha.

Jakie można otrzymać wsparcie

Płatność roczna w formie zryczałtowanej - według stawki wyliczonej na podstawie utraconych dochodów i dodatkowych kosztów, przyznawana do powierzchni gruntu objętego zobowiązaniem.

Stawka płatności:

• Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe - 1568 zł/ha.
• Zalewowe łąki selernicowe i słonorośla- 1452 zł/ha.
• Murawy - 1612 zł/ha.
• Półnaturalne łąki wilgotne – 1115 zł/ha.
• Półnaturalne łąki świeże - 1497 zł/ha.
• Torfowiska – 912 zł/ha (wymogi kluczowe), - 1536 zł/ha (wymogi kluczowe i uzupełniające).
• Ochrona siedlisk lęgowych rzadkich gatunków ptaków siewkowych (rycyk, kszyk, krwawodziób i czajka) -1055 zł/ha.
• Ochrona siedlisk lęgowych dubelta i kulika wielkiego – 1347 zł/ha.
• Ochrona siedlisk lęgowych wodniczki – 1555 zł/ha.
• Ochrona siedlisk lęgowych derkacza – 1055 zł/ha.

Beneficjentowi realizującemu zobowiązanie na obszarach niebędących użytkami rolnymi (i innymi niż wariant Murawy) będzie mogła być przyznana  także dodatkowa płatność (płatność oparta na rezultacie – “result-based”) w przypadku zalania lub podtopienia gruntu w wysokości 280 zł/ha. Informacja o podtopieniu lub zalaniu będzie oparta na monitoringu satelitarnym.

Płatność będzie mogła być jednorazowo powiększona o rekompensatę kosztów transakcyjnych. Wysokość tej rekompensaty będzie uzależniona w zależności od zakresu usług wykonywanych przez eksperta przyrodniczego.

Ochrona cennych siedlisk i zagrożonych gatunków poza obszarami Natura 2000

Celem interwencji jest utrzymanie, zapobieganie pogarszaniu się lub przywrócenie właściwego stanu ochrony poza obszarami Natura 2000:

• cennych siedlisk przyrodniczych (tj. zmiennowilgotnych łąk trzęślicowych, zalewowych łąk selernicowych i słonorośli, muraw, półnaturalnych łąk wilgotnych i świeżych oraz torfowisk);
• siedlisk lęgowych ptaków (tj. rycyka, kszyka, krwawodzioba, czajki, dubelta, kulika wielkiego, wodniczki oraz derkacza).

Występowanie ww. siedlisk jest uzależnione od prowadzenia działalności rolniczej.

Zobowiązania podejmowane są przez beneficjentów na okres 5 lat.

W ramach tej interwencji beneficjenci zobowiązują się do realizacji wymogów związanych z ekstensywnym rolniczym użytkowaniem gruntu, obejmujących w szczególności:

stosowanie odpowiedniej liczby pokosów;
ekstensywny wypas zwierząt;
dostosowanie terminów koszenia/wypasu do potrzeb ochrony przyrody.
Zakres wymogów różni się w zależności od przedmiotu ochrony – dostosowany jest do preferencji

zagrożonych gatunków oraz charakteru siedlisk przyrodniczych.

Kto może otrzymać wsparcie
Beneficjent, który posiada użytki rolne lub obszary przyrodnicze (tj. obszary niebędące użytkami rolnymi, na których występują określone typy cennych siedlisk przyrodniczych lub siedlisk lęgowych ptaków) o powierzchni nie mniejszej niż 1 ha.

Pomoc przysługuje do powierzchni nie mniejszej niż 0,1 ha.

Jakie wsparcie można otrzymać
Płatność roczna w formie zryczałtowanej - według stawki wyliczonej na podstawie utraconych dochodów i dodatkowych kosztów, przyznawana do powierzchni gruntu objętego zobowiązaniem.

Stawka płatności:

• Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe - 1568 zł/ha.
• Zalewowe łąki selernicowe i słonorośla - 1452 zł/ha.
• Murawy - 1612 zł/ha.
• Półnaturalne łąki wilgotne - 1115 zł/ha.
• Półnaturalne łąki świeże - 1497 zł/ha.
• Torfowiska – 912 zł/ha (wymogi kluczowe) – 1536 zł/ha (wymogi kluczowe i uzupełniające).
• Ochrona siedlisk lęgowych rzadkich gatunków ptaków siewkowych (rycyk, kszyk, krwawodziób i czajka) - 1055zł/ha.
• Ochrona siedlisk lęgowych dubelta i kulika wielkiego - 1347zł/ha.
• Ochrona siedlisk lęgowych wodniczki - 1555 zł/ha.
• Ochrona siedlisk lęgowych derkacza - 1055zł/ha.
• Płatność będzie mogła być jednorazowo powiększona o rekompensatę kosztów transakcyjnych. Wysokość tej rekompensaty będzie uzależniona w zależności od zakresu usług wykonywanych przez eksperta przyrodniczego.

Beneficjentowi realizującemu zobowiązanie na obszarach niebędących użytkami rolnymi (i innymi niż wariant Murawy) będzie mogła być przyznana  także dodatkowa płatność (płatność oparta na rezultacie – “result-based”) w przypadku zalania lub podtopienia gruntu w wysokości 280 zł/ha. Informacja o podtopieniu lub zalaniu będzie oparta na monitoringu satelitarnym.

W ramach interwencji obowiązuje mechanizm degresywności tj. płatności będą przyznawane w wysokości:

• 100% stawki podstawowej – za powierzchnię od 0,10 ha do 50 ha;
• 75% stawki podstawowej – za powierzchnię powyżej 50 ha do 100 ha;
• 60% stawki podstawowej – za powierzchnię powyżej 100 ha.

Jeśli o wsparcie ubiega się spółdzielnia produkcji rolnej albo spółdzielnia rolników, progi degresywności będą stosowane łagodniej (proporcjonalnie do liczby członków spółdzielni).

Ekstensywne użytkowanie łąk i pastwisk na obszarach Natura 2000 – NOWA

Celem interwencji jest ekstensywne użytkowanie rolnicze na trwałych użytkach zielonych położonych na obszarach Natura 2000, aby zapobiec zanikaniu łąk i pastwisk bądź przeciwdziałać intensyfikacji rolnictwa, a tym samym zapewnić dogodne warunki bytowania dla wielu cennych siedlisk i gatunków, których występowanie jest uzależnione od prowadzenia działalności rolniczej.

W ramach tej interwencji beneficjenci zobowiązują się do realizacji wymogów związanych z ekstensywnym rolniczym użytkowaniem gruntu, obejmujących w szczególności: stosowanie odpowiedniej liczby pokosów, ekstensywny wypas zwierząt, dostosowanie terminów koszenia/wypasu do potrzeb ochrony przyrody.

Zobowiązania podejmowane są przez beneficjentów na okres 5 lat.

Kto może otrzymać wsparcie
Beneficjent, który posiada gospodarstwo rolne o powierzchni użytków rolnych nie mniejszej niż 1 ha.

Obszar kwalifikowany – użytki rolne (trwały użytek zielony).

Pomoc przysługuje do działek rolnych o powierzchni nie mniejszej niż 0,1 ha.

Jakie wsparcie można otrzymać
Płatność roczna w formie zryczałtowanej - według stawki wyliczonej na podstawie utraconych dochodów i dodatkowych kosztów, przyznawana do powierzchni gruntu objętego zobowiązaniem. Stawka płatności - 836 zł/ha.

Zachowanie sadów tradycyjnych odmian drzew owocowych

Interwencja polega na ochronie dawnych odmian drzew owocowych, nieprzydatnych do uprawy towarowej, lecz stanowiących cenne dziedzictwo i zasób genetyczny.

Wsparcie dotyczy istniejących starych sadów, co najmniej 15 lat po nasadzeniu, w których liczba drzew owocowych odmian tradycyjnych jabłoni, gruszy, czereśni, wiśni lub śliw wynosi co najmniej 12.

W ramach tej interwencji beneficjenci zobowiązują się do realizacji określonych wymogów obejmujących w szczególności:

utrzymanie wielogatunkowych lub wieloodmianowych sadów złożonych z drzew owocowych odmian tradycyjnych jabłoni, gruszy, czereśni, wiśni lub śliw (nie mniej niż 4 odmiany lub gatunki),

• odpowiednie użytkowanie i pielęgnację tych sadów,
• ograniczenie stosowania środków ochrony roślin.

Zobowiązania podejmowane są na okres 5 lat.

Kto może otrzymać wsparcie
Beneficjent, który posiada gospodarstwo rolne położone na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, o powierzchni użytków rolnych nie mniejszej niż 1 ha.

Jakie wsparcie można otrzymać
Płatność roczna w formie zryczałtowanej - według stawki wyliczonej na podstawie utraconych dochodów i dodatkowo poniesionych kosztów wynikających z realizacji tego zobowiązania.

Stawka płatności: 2117 zł/ha.

Do płatności kwalifikują się działki rolne nie mniejsze niż 0,1 ha.

Pomoc przyznawana jest do wieloodmianowych lub wielogatunkowych sadów złożonych z drzew owocowych odmian tradycyjnych; lista odmian i szczegółowe parametry sadów uprawnionych do wsparcia określone są w przepisach krajowych.

Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych roślin w rolnictwie

Interwencja polega na zachowaniu tradycyjnych i rzadkich w uprawach gatunków roślin rolniczych, warzywnych i zielarskich, a także dawnych odmian oraz miejscowych populacji i ekotypów uprawianych na terenie Polski, skutkiem czego będzie zwiększenie bioróżnorodności na terenach wiejskich.

W ramach interwencji promowane są działania dotyczące:

uprawy rzadkich gatunków lub odmian roślin (wariant 1);
wytwarzania materiału siewnego rzadkich gatunków lub odmian roślin (wariant 2).
Wsparciem będą objęte: uprawa (wariant 1) lub wytwarzanie materiału siewnego roślin (wariant 2) zagrożonych erozją genetyczną:

• odmian regionalnych lub amatorskich zarejestrowanych w Krajowym Rejestrze;
• odmian marginalnych gatunków roślin rolniczych zarejestrowanych w Krajowym Rejestrze lub Wspólnym katalogu odmian roślin rolniczych, których powierzchnia plantacji nasiennych w Polsce w trzech latach poprzedzających rok podjęcia zobowiązania nie przekracza 50 ha, określonych w przepisach krajowych;
• obecnie rzadko uprawianych roślin rolniczych i warzywnych, określonych w przepisach krajowych, oraz 
• roślin zielarskich, które są rzadko uprawiane w Polsce lub występują w siedliskach naturalnych, dla których istnieje potrzeba wprowadzenia do uprawy celem zmniejszenia presji na naturalne zbiorowiska roślinne, określonych w przepisach krajowych (wariant 1).

Powierzchnia uprawy danego gatunku lub odmiany w ramach wariantów 1 i 2 nie może być łącznie większa niż 5 ha.

Zobowiązanie w ramach interwencji podejmowane jest na 5 lat.

Kto może otrzymać wsparcie
Beneficjent, który posiada gospodarstwo rolne położone na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej o powierzchni użytków rolnych nie mniejszej niż 1 ha.

Do płatności kwalifikują się działki rolne nie mniejsze niż 0,1 ha.

Jakie wsparcie można otrzymać
Płatność roczna w formie zryczałtowanej - według stawki wyliczonej na podstawie utraconych dochodów i dodatkowo poniesionych kosztów wynikających z realizacji tego zobowiązania.

Stawka płatności:

Wariant 1. Uprawa rzadkich gatunków lub odmian roślin - 1411 zł/ha.
Wariant 2. Wytwarzanie materiału siewnego rzadkich gatunków lub odmian roślin - 1619 zł/ha

Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych zwierząt w rolnictwie

Celem interwencji jest zachowanie i gospodarcze wykorzystanie zasobów genetycznych zwierząt, hodowla zwierząt gospodarskich ras zachowawczych: krów, koni, owiec, świń i kóz. Dla przyszłości hodowli zwierząt i zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego niezbędne jest zachowanie różnorodności genetycznej zwierząt gospodarskich.

Zobowiązania podejmowane są na okres 5 lat.

Kto może otrzymać wsparcie
Beneficjent, który posiada gospodarstwo rolne o powierzchni użytków rolnych nie mniejszej niż 1 ha oraz zwierzęta: krowy, konie, owce, świnie lub kozy objęte programem ochrony zasobów genetycznych i realizuje wymogi tego programu.

Płatność przyznawana jest do następujących ras:

Bydło (wsparcie do samic i samców) - polskie czerwone, białogrzbiete, polskie czerwono-białe, polskie czarno-białe.
Konie (wsparcie do samic i samców) - koniki polskie, huculskie, małopolskie, śląskie, wielkopolskie, zimnokrwiste (w typie sokólskim i sztumskim).
Owce (wsparcie do samic; stawka płatności uwzględnia utrzymanie samców) – wrzosówka, świniarka, olkuska, polska owca górska odmiany barwnej, merynos odmiany barwnej, uhruska, wielkopolska, żelaźnieńska, korideil, kamieniecka, pomorska, cakiel podhalański, merynos polski w starym typie, czarnogłówka, owca pogórza, polska owca górska i białogłowa owca mięsna.
Świnie (wsparcie do samic i samców) – puławska, złotnicka biała, złotnicka pstra.
Kozy (wsparcie do samic; stawka płatności uwzględnia utrzymanie samców) - koza karpacka, koza kazimierzowska i koza sandomierska.
Jakie wsparcie można otrzymać
Płatność roczna w formie zryczałtowanej - według stawki wyliczonej na podstawie utraconych dochodów i dodatkowo poniesionych kosztów wynikających z realizacji tego zobowiązania.

Stawka płatności:

Zachowanie lokalnych ras bydła – użytkowanie mleczne – 2738 zł/szt.
Zachowanie lokalnych ras bydła – użytkowanie mięsne – 1752 zł/szt.
W ramach ww. wariantów przewiduje się dodatkową płatność w wysokości 15131 zł/szt. rekompensującą koszty udostępnienia samców w celu pozyskania nasienia (płatność przyznawana jest jednorazowo do danej sztuki).

Zachowanie lokalnych ras koni - samice (konie małopolskie i wielkopolskie) - 2669 zł/szt.
Zachowanie lokalnych ras koni - samce (konie małopolskie i wielkopolskie) - 5925 zł/szt.
Zachowanie lokalnych ras koni - samice (konie śląskie) - 2461 zł/szt.
Zachowanie lokalnych ras koni - samce (konie śląskie) - 5275 zł/szt.)
Zachowanie lokalnych ras koni – samice (koniki polskie i konie huculskie) - 2395 zł/szt.
Zachowanie lokalnych ras koni – samce (koniki polskie i konie huculskie) - 5130 zł/szt.
Zachowanie lokalnych ras koni – samice (konie zimnokrwiste w typie sztumskim i sokólskim) - 2185 zł/szt.
Zachowanie lokalnych ras koni – samce (konie zimnokrwiste w typie sztumskim i sokólskim) - 2513 zł/szt.
Zachowanie lokalnych ras owiec - 500 zł/szt.
Zachowanie lokalnych ras świń - 1335 zł/szt.
Zachowanie lokalnych ras kóz - 953 zł/szt.

Bioróżnorodność na gruntach ornych – NOWA

Celem interwencji jest wzbogacenie bioróżnorodności i krajobrazu wiejskiego oraz zapewnienie miejsca bytowania oraz bazy pokarmowej dla organizmów pożytecznych, w tym owadów zapylających i ptaków krajobrazu rolniczego.

Interwencja polega na zakładaniu na gruntach ornych i utrzymaniu:

śródpolnych, wieloletnich pasów kwietnych, stanowiących jednocześnie korytarze ekologiczne i ostoje dla wielu gatunków zwierząt (wariant 1),
ogródków bioróżnorodności w celu zwiększania bioróżnorodności na terenach wiejskich (wariant 2).
W ramach zobowiązania beneficjent realizuje wymogi związane przede wszystkim z:

• wysiewem na gruntach ornych mieszanek wielogatunkowych (min. 10 gatunków) w formie pasów o szerokości od 3 do 9 m i powierzchni co najmniej 0,1 ha, a następnie utrzymaniem wieloletnich pasów kwietnych (w ramach wariantu 1. Wieloletnie pasy kwietne).
• uprawą minimum 20 gatunków roślin przewidzianych do wsparcia w ramach wariantu 1. Interwencji Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych roślin w rolnictwie oraz roślin zielarskich i warzywnych określonych w przepisach krajowych oraz materiałów pozyskanych z kolekcji banków genów na powierzchni od 0,1 do 0,5 ha (w ramach wariantu 2. Ogródki bioróżnorodności) 

Zobowiązanie w ramach interwencji podejmowane jest na 5 lat.

Kto może otrzymać wsparcie
Beneficjent, który posiada gospodarstwo rolne położone na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, o powierzchni użytków rolnych nie mniejszej niż 1 ha.

Jakie wsparcie można otrzymać
Płatność roczna w formie zryczałtowanej - według stawki wyliczonej na podstawie utraconych dochodów i dodatkowych kosztów, przyznawana do powierzchni gruntu objętego zobowiązaniem.

Stawki płatności:

Wariant 1. Wieloletnie pasy kwietne – 3 501 zł/ha.
Wariant 2. Ogródki bioróżnorodności – 2 342 zł/ha.
W interwencji w ramach wariantu 1. Wieloletnie pasy kwietne mogą uczestniczyć gospodarstwa, w których  udział gruntów ornych w powierzchni wszystkich użytków rolnych wynosi min. 50%.

Do płatności kwalifikują się działki rolne o powierzchni nie mniejszej niż 0,1 ha.

Czytaj także: Sięgnij po unijne i dbaj o środowisko! [WYKAZ PROGRAMÓW]