Źródło: Canva

Nabór wniosków o wsparcie w ramach Modernizacji gospodarstw rolnych miał miejsce w terminie od 5 czerwca do 19 lipca 2023 r. Do ARIMR w tym czasie spłynęło bardzo dużo wniosków. W stosunku do niektórych zakończono rozpatrywanie i zawarto umowę o przyznaniu pomocy. Są jednak rolnicy, którzy umów nie podpisali, ale nadal mają nadzieję, że do wsparcia się zakwalifikują.

Więcej pieniędzy na dotacje

Dlaczego proces weryfikacji tak bardzo się przedłuża? Jest to związane z przesunięciem środków w PROW 2014 – 2020, którego dokonano w drugiej połowie 2024 roku. Więcej pieniędzy na Modernizację oznacza więcej wniosków rozpatrzonych pozytywnie. Jeszcze w lipcu wiceminister Stefan Krajewski mówił o tym, że dzięki tym zabiegom w ramach Modernizacji pieniądze na inwestycje powędrują do dodatkowych 3 300 rolników.

Rozporządzenie określające wyższe limity dla poszczególnych województw weszło w życie dopiero pod koniec listopada. Informacja o zwiększonej puli z pewnością cieszy. Martwi jednak fakt, że całkowite rozliczenie przedsięwzięcia musi nastąpić jeszcze w 2025 roku. Pracownicy ARIMR dwoją się i troją, by proces weryfikacji przyspieszyć. A, jak podał resort rolnictwa, Agencja ma ostatecznie poinformować rolników o o odmowie przyznania pomocy, w przypadku gdy nie zostali oczywiście wcześniej wezwani do zawarcia umowy, nie później niż do 31 stycznia 2025 r.

Zamiast kilku lat na realizację inwestycji - 6 miesięcy

Czy rolnicy, którzy w najbliższym czasie dowiedzą się o tym, iż przyznano im wsparcie, będą otwierać przysłowiowego szampana? Nie do końca. Przed nimi bowiem będzie sporo pracy, a czasu mało. Dotychczas wskazywano ostateczny termin na czerwiec 2025 roku. W tak krótkim okresie, jak alarmowała Podlaska Izba Rolnicza, trudna będzie przede wszystkim realizacja inwestycji związanych z budową, przebudową oraz remontem połączonym z modernizacją budynków lub budowli wykorzystywanych do produkcji rolnej oraz przechowywania, magazynowania czy przygotowania produktów rolnych do sprzedaży. Na prośbę Podlaskiej Izby Rolniczej pismo do ministra rolnictwa Czesława Siekierskiego, obrazujące trudną sytuację w jakiej znaleźli się beneficjenci, skierowała Krajowa Rada Izb Rolniczych.

Samorząd rolniczy podał w nim, że zgodnie z przepisami, rolnik ma 60 miesięcy na realizację inwestycji od chwili zawarcia umowy. Tym razem jednak czas ten będzie drastycznie skrócony, bo Polska jest zobowiązana do finalnego rozliczenia PROW do końca 2025 roku. Rolnicy zatem muszą przeprowadzić inwestycje i je rozliczyć do 30 czerwca 2025. Według samorządu rolniczego, w wielu przypadkach, będzie to niemożliwe. A to oznacza, że w efekcie niektórzy rolnicy dotacji nie otrzymają. Mimo dobrze przygotowanych wniosków i, co bardzo istotne, poniesionych z nimi kosztów.

„Pomimo wydłużenia PROW 2014 – 2020 o dwa lata, ARIMR zyskała więcej czasu na rozpatrywanie wniosków. Rolnicy natomiast ze względu na opóźnienia w procesie rozpatrywania wniosków oraz podpisywaniu umów, zamiast przewidywanych 60 miesięcy na realizację inwestycji od dnia zawarcia umowy, mają obecnie jedynie około 6 miesięcy na wykonanie zadania. W związku z tym realizacja i rozliczenie inwestycji dotyczących Modernizacji gospodarstw rolnych do dnia 30 czerwca 2025 roku wydaje się niemożliwa, co oznacza, że praca rolników, ich zaangażowanie oraz czas poświęcony na przygotowanie dokumentacji i załączników mogą pójść na marne” - czytamy w piśmie KRIR.

Jaki termin na rozliczenie inwestycji w Modernizacji gospodarstw rolnych?

Samorząd rolniczy zapytał, czy istnieje szansa na wydłużenie ostatecznego terminu na zakończenie realizacji operacji i złożenia wniosku o płatność końcową. Zaproponował termin do 30 czerwca 2026 r.

Na to ministerstwo rolnictwa nie może się zgodzić. Wiceszef resortu rolnictwa Stefan Krajewski podał, że termin wykonania wspomnianych czynności planuje się przesunąć z 30 czerwca 2025 r. na 31 sierpnia 2025 r. Dalej dodał, że projekt rozporządzenia w tej sprawie zostanie wkrótce udostępniony w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz w Biuletynie Informacji Publicznej Rządowego Centrum Legislacji w serwisie Rządowy Proces Legislacyjny.

„Mam nadzieję, że ta zmiana umożliwi beneficjentom zrealizować zaplanowane operacje i otrzymać zwrot części poniesionych kosztów kwalifikowalnych operacji” – dodał Stefan Krajewski.

Termin nieprzekraczalny dla każdego kraju członkowskiego UE

Dalej Stefan Krajewski zaznaczył, że propozycja wydłużenia terminu do 30 czerwca 2026 r. nie jest możliwa do wdrożenia.

„Okres kwalifikowalności wydatków w ramach PROW 2014-2020 upływa z dniem 31 grudnia 2025 r. Do końca 2025 r. powinny być zatem wypłacone środki finansowe beneficjentom, a wypłata pomocy musi być poprzedzona pozytywnym rozpatrzeniem złożonego przez beneficjenta wniosku o płatność końcową” - zaznaczył wiceminister rolnictwa.

Potwierdza to Maria Rozdzielska, kierownik projektu dotacji dla gospodarstw rolnych w Agraves.

- Do końca 2025 roku ARiMR musi wypłacić na konta rolników zakontraktowane środki w ramach wszystkich umów z PROW 2014-2020. Jest to wsparcie zarówno w formie dotacji, jak i premii. Ponadto, jest to też termin nieprzekraczalny dla każdego kraju członkowskiego UE - mówi Maria Rozdzielska.

Tylko 8 miesięcy na zakupy, zapłatę i rozliczenie inwestycji

2025 rok może okazać się zatem trudny i bardzo intensywny dla wielu beneficjentów, którzy w 2023 roku ubiegali się o środki w ramach Modernizacji gospodarstw rolnych. Zostanie bowiem tylko 8 miesięcy, by dopełnić formalności, dokonać zakupów, zapłacić i rozliczyć inwestycje.

- Podobnie wygląda sytuacja we wnioskach o płatność II raty w ramach działań premiowych. Beneficjenci naborów przeprowadzonych w 2022 roku otrzymali środki dopiero w 2023 roku, a wnioski o płatność II raty muszą złożyć do 31 sierpnia 2025 roku. W związku z tym nie mają, przewidzianych w rozporządzeniu 2 lub 3 lat od wypłaty pomocy na osiągnięcie założonych celów. Nie będzie czasu na zmiany czy aneksowanie umów – tłumaczy Maria Rozdzielska.

Co robić, gdy rolnik nie zgadza się z decyzją ARIMR w sprawie zaniżonej dotacji?