Wieści Rolnicze
  • Strona główna
  • Ceny Rolnicze
      • Ceny żywca wieprzowego
      • Ceny żywca wołowego
      • Ceny zbóż
      • Ceny pasz
      • Ceny owoców
      • Ceny warzyw
      • Ceny mleka i przetworów
      • Ceny drobiu i jaj
      • Analizy rynkowe
      Kolejne krajowe warzywa i owoce w ofertach giełd
      Rynek zbóż na przednówku. Co się dzieje?
      Co hamuje rozwój rynku i ceny zbóż w Polsce? Ekspert wskazuje na jeden czynnik
      Rynek trzody chlewnej: Idą duże zmiany
  • Newsy
  • Hodowla
      • BYDŁO I MLEKO
      • TRZODA CHLEWNA
      • DRÓB
      • INNE HODOWLE
      • ŻYWIENIE
      • WYPOSAŻENIE BUDYNKÓW INWENTARSKICH
      • ZDROWIE I DOBROSTAN
      Jest pierwsze ognisko ASF u świń w 2025 roku. W jakim konkretnie stadzie?
      ARiMR: wydłużamy kampanię przyjmowania wniosków
      Te ograniczenia prowadzą do poważnych strat u producentów świń. Jest rozwiązanie
      Kiedy wzrosną ceny mleka? Ekspert ujawnia
  • Uprawy
      • ZBOŻA
      • INNE UPRAWY
      • NAWOŻENIE
      • CHOROBY I SZKODNIKI
      • UPRAWA GLEBY
      • PRZECHOWALNICTWO
      • Owoce i warzywa
      U tych rolników zbiory zapowiadają się dobrze. Nie narzekają absolutnie [VIDEO]
      O te dopłaty można się jeszcze starać w ARiMR. Nawet kilkaset zł do hektara
      Od 15 do 500 ha. Dzięki kredytom rozwinął się. Posiada potężne maszyny [VIDEO]
      Zalewają gnojowicą niemieckie pola. Co to oznacza dla rolników?
  • Technika
      • CIĄGNIKI
      • MASZYNY
      • URZĄDZENIA
      CASE IH świętuje. "Przełamujemy granice w projektowaniu ciągników" [VIDEO]
      Ceny szaleją. Tuż przed żniwami rolnicy zapłacą więcej za paliwo?
      Półtora metra szerokości i 48 zębów. Tak prezentuje się nowy chwastownik [VIDEO]
      Ta prasa podąża za pokosem i śledzi na bieżąco rozmiary oraz miejsca zrzutu beli
  • Prawo i finanse
      • VAT
      • EKONOMIKA
      • POMOC UNIJNA
      • PRZEPISY
      • WNIOSKI DO POBRANIA
      • KRUS
      • GIEŁDOWY RYNEK ROLNY
      Rolnik z problemami finansowymi i długami? Pomoże mu jeden wniosek
      Artykuł informacyjny KOWR Sekrety promocji polskiej żywności
      Pracownicy ARiMR będą pracować krócej, za te same pensje, co teraz? Jest wniosek
      Rolnicy, którzy mają powyżej 2 ha, mogą od czerwca starać się o ten status
  • Sylwetki
  • Video
  • Dla domu
      • Kulinaria
      • Hotblog
      • Koła gospodyń wiejskich
      • Zdrowie
      Róże wkraczają na balkony. Jakie odmiany wybrać na taras i jak o nie dbać?
      Urozmaici rabaty z lawendą czy różami. Pięknie kwitnie w kilku kolorach
      Łączy najlepsze cechy śliwy i moreli. Polecana także do uprawy amatorskiej
      Jak prawidłowo suszyć zioła?
  • iEKO iLOGICZNIE
      • Ekologia z certyfikatem
      • Dobre praktyki w uprawie roślin
      • Zrównoważony chów zwierząt
      • Odnawialne źródła energii
      • Zdrowa żywność
      • Środki pomocowe
      Duże zmiany dla właścicieli fotowoltaiki. Będzie bez koncesji i bez pozwolenia?
      To innowacyjne rozwiązanie chroni uprawy polowe przed nawałnicami i upałami
      Uprawy i panele na jednym polu. Jak to działa i czy się sprawdza?
      Czołowi eksperci i liderzy branży agro na jednym wydarzeniu. Chodzi m.in. o ekologiczne uprawy
  • Wieści Rolnicze
  • Konieczne gruntowne zmiany w klasyfikacji gruntów!

Konieczne gruntowne zmiany w klasyfikacji gruntów!

Newsy 14 czerwca 2023 09:00 Marcin Bartczak Aktualizacja: 14 czerwca 2023 10:46
Konieczne gruntowne zmiany w klasyfikacji gruntów!
Źródło: Adobe Stock
Najwyższa Izba Kontroli opublikowała raport, z którego wynika, że działania starostów nie zapewniły prawidłowego wykonywania gleboznawczej klasyfikacji gruntów, a ich nadzór nad prowadzonymi postępowaniami był niewystarczający.
Spis treści:

    Istotne nieprawidłowości stwierdzono w większości skontrolowanych starostw i dotyczyły one 73 proc. objętych badaniem postępowań. Ustawodawca nie uregulował wymagań kwalifikacyjnych dla gleboznawców.

    Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

    Oznacza, to że klasyfikatorem może być dowolna osoba upoważniona przez starostę, co stwarza wysokie ryzyko nieprawidłowego przeprowadzania gleboznawczej klasyfikacji gruntów. Ponadto w 14 powiatach (z 16 objętych kontrolą) klasyfikacja gruntów odbywała się de facto na zlecenie ich właścicieli, a przeprowadzali ją opłacani przez nich gleboznawcy. Prowadziło to do konfliktu interesów, który uważany jest za jeden z mechanizmów prowadzących do korupcji.

    Zmienił się sposób użytkowania gruntów

    Przeprowadzona w całej Polsce – w latach pięćdziesiątych, sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku – gleboznawcza klasyfikacja gruntów jest obecnie podstawowym źródłem danych o glebach. W ciągu kilkudziesięciu lat, jakie minęły od tego czasu, zmienił się znacznie sposób użytkowania gruntów, co mogło wpłynąć na ich klasę bonitacyjną (ocena jakości gleby pod względem wartości użytkowej).

    - Za klasyfikację gruntów odpowiedzialni są starostowie, którzy dane te gromadzą, tworząc ewidencję gruntów i budynków (EGiB). Na jej podstawie odbywają się prace związane m.in. z planowaniem przestrzennym, wymiarem podatków, oznaczaniem nieruchomości w księgach wieczystych, statystyką publiczną, gospodarką nieruchomościami czy wreszcie ewidencją gospodarstw rolnych. Od rzetelności danych ewidencyjnych zależą stawki podatku rolnego, należności i opłaty roczne z tytułu wyłączenia gruntu z produkcji rolnej lub leśnej, czy prawidłowość przeznaczania gruntów rolnych na cele nierolnicze lub nieleśne - zauważa NIK.

    Kontrolerzy przeprowadzili analizę w łącznie 16 powiatach z terenu pięciu województw. Dotyczyła ona wyłącznie gruntów publicznych, gdyż NIK nie ma uprawnień do kontrolowania własności osób prywatnych. Kontrola objęła lata 2017 – 2022 (I kwartał).

    Najważniejsze ustalenia kontroli

    Istotne nieprawidłowości stwierdzono w większości skontrolowanych starostw i dotyczyły one 73 proc. skontrolowanych postępowań (tj. 571 przypadków na 785 zbadanych).

    Liczba zbadanych postępowań prowadzonych na wniosek i z urzędu w kontrolowanych powiatach (opis grafiki poniżej)

    Obowiązujące regulacje ustawowe nie określają ani kryteriów wyboru, ani wymagań kwalifikacyjnych gleboznawców. Oznacza, to że klasyfikatorem może być dowolna osoba upoważniona przez starostę, co stwarza wysokie ryzyko nieprawidłowego przeprowadzania gleboznawczej klasyfikacji gruntów.

    - Potwierdziła to kontrola ujawniając, że aż 33 spośród 42 operatów klasyfikacyjnych, zweryfikowanych w terenie przez NIK z udziałem biegłych i specjalistów, zawierało dane niezgodne ze stanem faktycznym - podkreśla NIK.

    Uchybienia zaczynały się już na etapie wyboru klasyfikatorów, a sposób postępowania starostów był w tym względzie niejednolity.

    - Spośród 16 starostw 12 działało w sposób nietransparentny, ponieważ nie określiło i nie podało do publicznej wiadomości wymogów, jakie musi spełniać kandydat na klasyfikatora. W ocenie NIK bez sprecyzowania tych warunków nie jest możliwe zapewnienie odpowiedniego poziomu realizacji zadań, a także uczciwej konkurencji i transparentności w procesie wyboru klasyfikatora - zaznacza NIK.

    Kontrola w 14 powiatach (z 16) ujawniła, że klasyfikacja gruntów odbywała się de facto na zlecenie ich właścicieli, a przeprowadzali ją opłacani przez nich gleboznawcy. Mogło to skutkować zaniżaniem klasy ziemi, a w konsekwencji – odprowadzaniem mniejszych podatków i unikaniem opłat za wyłączenie gruntów z produkcji rolnej lub leśnej. 

    - W 9 proc. zbadanych spraw protokoły z czynności klasyfikacyjnych w terenie zostały sporządzone przez klasyfikatorów jeszcze przed wszczęciem postępowań administracyjnych w tych sprawach, a więc z pomięciem organu przeprowadzającego klasyfikację. Zważywszy na to, że w 75 proc. zbadanych spraw wnioskodawcy sami wskazywali klasyfikatorów i rozliczali się z nimi bez udziału starostów, doprowadzono w ten sposób do nieuprawnionego przekazania wnioskodawcom kompetencji organów władzy publicznej w sferze gleboznawczej klasyfikacji gruntów - informuje NIK.

    NIK alarmuje, że w ten sposób stworzono warunki do naruszenia bezstronności i niezależności klasyfikatorów, gdyż wydając opinie znajdowali się w sytuacji konfliktu interesów, który uważany jest za jeden z mechanizmów prowadzących do korupcji.

    - Jak już wyżej wspomnieliśmy, kontrolerzy NIK oraz powołani biegli i specjaliści, po oględzinach w terenie, wykryli dane niezgodne ze stanem faktycznym w 79 proc. operatów klasyfikacyjnych. Nieprawidłowo określono: rodzaj użytku gruntowego, klasę bonitacyjną, typ czy rodzaj i gatunek gleb - uważa NIK.

    W trzech badanych postępowaniach starosta przeklasyfikował grunty orne klasy II i IIIa, bez decyzji zezwalającej na wyłączenie gruntów rolnych z produkcji, co było niezgodne  z ustawą o ochronie gruntów (art. 11). Wyłączenie ich z produkcji rolnej, przy zachowaniu przepisów ww. ustawy, wymagałoby wniesienia stosownych opłat w szacunkowej wysokości co najmniej 1,7 mln zł.

    - Poza występującymi najczęściej przypadkami nieustalania w drodze postanowienia wysokości kosztów prowadzonych postępowań, w ponad połowie zbadanych spraw (459 z 785) decyzje o ustaleniu klasyfikacji gruntów wydawano nieterminowo. Ponadto, w 52 sprawach w ogóle nie wydano decyzji, pomimo złożonych wniosków i upływu, w skrajnym przypadku, ponad 5 lat - informuje NIK.

    Kontrolerzy NIK stwierdzili również naruszenie wymogów w zakresie opracowania map i protokołów składających się na projekt ustalenia klasyfikacji, przeklasyfikowanie gruntów niebędących gruntami rolnymi lub leśnymi, wbrew przepisom Prawa geodezyjnego i kartograficznego, czy też zaniechanie przeprowadzenia klasyfikacji gruntów z urzędu.

    Do obowiązków starosty – wynikających z obowiązujących przepisów – należy również prowadzenie dla obszaru powiatu ewidencji gruntów i budynków i utrzymywanie jej w stanie aktualności.

    - W tym obszarze również stwierdzono nieprawidłowości, dotyczące w głównej mierze nieterminowego wprowadzania do ewidencji zmian wynikających z wydanych decyzji klasyfikacyjnych (w 147 sprawach z 785) i opóźnionego zawiadamiania organów podatkowych o dokonanych zmianach (w 171 sprawach z 785). W skrajnym przypadku organy podatkowe zawiadomiono o zmianach w EGiB po ponad 4 latach i 8 miesiącach - podkreśla NIK.

    Nieaktualność danych zawartych w ewidencji potwierdziły również badania terenowe przeprowadzone na 14 działkach z udziałem powołanych przez NIK biegłych i specjalistów. W siedmiu przypadkach niezgodność danych zawartych w ewidencji dotyczyła rodzaju użytku gruntowego zastanego w terenie, a w trzech dodatkowo klasy bonitacyjnej.

    - Skontrolowani starostowie nierzetelnie nadzorowali postępowania klasyfikacyjne. Za wyjątkiem jednego starostwa, prowadzenie gleboznawczej klasyfikacji gruntów nie było objęte kontrolami wewnętrznymi, audytami ani udokumentowanymi działaniami nadzorczymi. Skala i charakter stwierdzonych nieprawidłowości świadczą o niewłaściwym funkcjonowaniu kontroli zarządczej w tym obszarze - wyjaśnia NIK.

    Wnioski z kontroli NIK

    W związku z wynikami kontroli NIK sformułowała wniosek pokontrolny do Ministra Rozwoju i Technologii o sfinalizowanie działań zmierzających do wprowadzenia zmian w Prawie geodezyjnym i kartograficznym, określających niezbędne kwalifikacje dla osób uprawnionych do przeprowadzania czynności klasyfikacyjnych w ramach gleboznawczej klasyfikacji gruntów, zapewniające odpowiedni poziom merytoryczny opinii wydawanych przez klasyfikatorów. Wniosek o podjęcie działań zmierzających do wprowadzenia proponowanych zmian legislacyjnych NIK sformułowała już w kwietniu 2021 r. i wciąż pozostaje on aktualny.

    Do starostów powiatowych, odpowiedzialnych za przeprowadzanie gleboznawczej klasyfikacji gruntów, NIK wniosła o:

    • zwiększenie nadzoru nad prowadzeniem postępowań klasyfikacyjnych, w szczególności celem zapewnienia prawidłowości i rzetelności danych wykazywanych w projektach ustalenia klasyfikacji;
    • zapewnienie przeprowadzania gleboznawczej klasyfikacji na wszystkich gruntach podlegających klasyfikacji z urzędu, w tym zwłaszcza na gruntach zmeliorowanych;
    • dokonywanie zmian w EGiB wynikających z ostatecznych decyzji o ustaleniu klasyfikacji w wymaganym terminie;
    • zweryfikowanie aktualności danych zawartych w EGiB w odniesieniu do działek stanowiących własność powiatu lub powiatowych jednostek organizacyjnych.

    Uproszczona dopłata 225 euro do 1 ha - zablokuje dzierżawy i sprzedaż? O tym przeczytasz tutaj, kliknij proszę.

    Masz pytania lub wątpliwości dotyczące tego artykułu?

    Napisz wiadomość: [email protected]

    Czekamy na kontakt z Tobą, Twój głos jest dla nas ważny.

    Źródło: Najwyższa Izba Kontroli
    • Tagi:
    • NIK
    • gleboznawca
    • Najwyższa Izba Kontroli
    • klasyfikacja gruntów
    • klasy bonitacyjne gleb
    • bonitacja gleb
    Marcin Bartczak
    inż. ochrony środowiska, absolwent Akademii Rolniczej we Wrocławiu, z zamiłowania fotograf. Autor rozwiązań technologicznych w ochronie środowiska oraz raportów OOS, ekspert ZPORR i PARP do sporządzania ocen oddziaływania na środowisko. Od 2022 roku dziennikarz gazety „Wieści Rolnicze”
    Zobacz wszystkie wpisy autora
    Podobne artykuły
    Newsy

    Kto sprowadzał zboże z Ukrainy? Samorząd rolniczy złożył wniosek 

    15 stycznia 2024
    Newsy

    NIK: Ocena ministra rolnictwa była błędna i nie oparta na żadnych analizach

    29 listopada 2023
    Analizy rynkowe

    Kto importował zboże z Ukrainy? Prezes WIR-u złożył wniosek o ujawnienie listy

    24 listopada 2023
    Newsy

    Sprawą taniejącego zboża zajmie się NIK?

    30 czerwca 2022
    Analizy rynkowe

    Rolnictwo ekologiczne jest wspierane przez państwo?

    10 listopada 2019
    Pomoc unijna

    NIK o dopłatach dla rolników i ARIMR. System był niewydajny

    24 października 2018
    Drób

    Producenci drobiu: Duże fermy są przyjazne dla środowiska

    8 kwietnia 2018
    Newsy

    NIK krytycznie o spółkach hodowli roślin

    21 marca 2018
    Warto wiedzieć
    Video
    ROPA i 500 ha. Niesamowicie rozwinął gospodarstwo [FILM]
    24 czerwca 2025
    Przepisy
    Szykują się ułatwienia dla rolników w ważnej sprawie dotyczącej finansów
    24 czerwca 2025
    Trzoda chlewna
    Jest pierwsze ognisko ASF u świń w 2025 roku. W jakim konkretnie stadzie?
    24 czerwca 2025
    Najnowsze
    Materiał partnera
    Newsy
    Szop pracz to nie maskotka, lecz groźny najeźdźca
    24 czerwca 2025
    Newsy
    Nie są rolnikami, a mają tysiące hektarów. Prawdziwe latyfundia w Polsce
    24 czerwca 2025
    Newsy
    Burze, grad i upały. Najnowsza prognoza pogody IMGW na 10 dni
    23 czerwca 2025
    Newsy
    Buchajczyk: Te kryteria w rywalizacji o ziemię dla rolników są druzgocące
    23 czerwca 2025
    Newsy
    Ta szkoła rolnicza okazała się najlepsza. Młodzi pięknie pielęgnują rodzimy folklor
    23 czerwca 2025
    Wieści Rolnicze
    Wieści Rolnicze
    Dane kontaktowe
    Wieści Rolnicze
    RP Digital Sp. z o.o.
    NIP: 5273128894
    REGON: 529596954
    tel. +48 627 47 15 31
    ul. Prosta 51
    00-838 Warszawa
    [email protected]
    Numer dyżurny -- 501 267 226
    Kategorie
    • Ceny Rolnicze
    • Newsy
    • Hodowla
    • Uprawy
    • Owoce i warzywa
    • Technika
    • Prawo i finanse
    • Sylwetki
    • Video
    • Dla Domu
    © 2025 WieściRolnicze
    • Redakcja
    • Reklama
    • Kontakt
    • Regulamin
    • Polityka prywatności
    • Prenumerata
    • Konkursy