Makowiec dla leniuszków
składniki na ciasto:
• 50 dag mąki
• 25 dag masła ewentualnie margaryny
• 15 dag cukru pudru
• 4-5 żółtek
pozostałe składniki:
• puszka masy makowej
• 2-3 białka
• bakalie
• 1 jajko do posmarowania ciasta
wykonanie:
Składniki na ciasto zagniatam na jednolitą masę. Schładzam. W tym czasie ubijam białka na pianę i delikatnie mieszam z masą makową. Na blasze (ja wybieram silikonową wersję okrągłej formy w dziurą w środku) rozkładam 2/3 ciasta. Wylewam na to masę makową. Na nią ścieram przez tarkę resztę ciasta lub je rozwałkowuję i nakładam na wierzch. Smaruję roztrzepanym jajkiem. Piekę około 45 minut, aż ciasto ładnie się zrumieni. Lekko przestudzone wyjmuję z formy i polewam lukrem (cukier puder rozpuszczony w gorącej śmietance musi mieć konsystencję gęstego kisielu) i posypuję bakaliami.
Makowiec jest typowym daniem wigilijnym w kuchni polskiej.
W niektórych rejonach kraju rozpowszechnił się dopiero po drugiej wojnie światowej, m.in. za sprawą osiedleńców z Polski wschodniej. Regionalnie strucla makowa przybiera formę składanych bułeczek z nadzieniem makowym. Na co dzień makowiec gościł niegdyś tylko na zamożnych stołach. W zwykłych domach pieczony był tylko na wyjątkowe okazje, takie jak wspomniana wigilia Bożego Narodzenia i karnawał oraz Wielkanoc, Zielone Świątki oraz różnego rodzaju uroczystości rodzinne.
Znaczenie maku
Według ludowych wierzeń mak spożywany w wigilię Bożego Narodzenia miał zapewniać szczęście i chronić przed działaniem złych sił. Mak – roślina, która zawiera w makówce tysiące nasion – występował na wigilijnym stole także jako symbol urodzaju i płodności. Tarcie maku na tę okoliczność miało zapewnić młodym pannom rychłe zamążpójście. Mak w potrawach wigilijnych, obok miodu i grzybów był też łącznikiem z zaświatami.
Na Liście Produktów Tradycyjnych
Liczne makowce znajdują się na „Liście produktów tradycyjnych Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi”. Wśród nich znajduje się, m.in.:
„Makowiec z Ejszeryszek” (woj. podlaskie, Ejszeryszki i Wiżajny) – strucla drożdżowa z widoczną na przekroju szeroką spiralą makową z bakaliami
„Makowiec lubartowski” (woj. lubelskie, Lubartów) – nietypowa strucla drożdżowa, pojedynczo zwinięty cienki płat ciasta z bardzo grubą warstwą masy makowej z miodem i bakaliami
„Makowiec sędziszowski” (woj. podkarpackie, okolice Sędziszowa) – strucla drożdżowa z widoczną na przekroju szeroką spiralą makową z bakaliami
„Choszczeńska strucla z makiem” (woj. zachodniopomorskie, Choszczno) – strucla drożdżowa z widoczną na przekroju spiralą makową z miodem i bakaliami
„Strucla makowa brzozowska” (woj. podkarpackie, ziemia brzozowska) – strucla drożdżowa z widoczną na przekroju spiralą makową z miodem i bakaliami
„Strudel (strucla)” (woj. lubuskie, górale czadeccy) – strucla z puszystego pieczywa pszennego, nadzienie makowe jest tu jednym z dwóch możliwych wariantów (makowy, twarogowy)
„Kołocz weselny śląski” (woj. śląskie) – prostokątny (opcjonalnie krojony na kwadraty) lub okrągły (krojony w trójkąty) placek z kruszonką, tworzony przez dwa płaty ciasta drożdżowego przełożone masą makową (masa makowa jest tutaj jednym z trzech możliwych wariantów – obok twarogowej i makowo-twarogowej)
„Kołocz weselny cieszyński” (woj. śląskie, Śląsk Cieszyński) – okrągły, krojony w trójkąty, czasami w kwadraty, placek z kruszonką tworzony przez dwa płaty ciasta drożdżowego przełożone masą makową (masa makowa jest tutaj jednym z trzech możliwych wariantów – obok twarogowej i makowo-twarogowej)
