Żywienie płynne świń - żywienie na mokro. Warto?

Źródło: ChiccoDodiFC, fotolia.com

Zastanawiasz się nad skarmianiem trzody chlewnej na mokro? Wszystko o instalacji, wadach i zaletach żywienia świń płynną paszą.

Zastanawiasz się nad skarmianiem trzody chlewnej na mokro? Jeśli masz łatwy dostęp do takich odpadów z produkcji spożywczej, jak: serwatka, wywar gorzelniany, chleb czy młóto browarniane, ta decyzja może okazać się strzałem w dziesiątkę. Instalacja nie jest jednak tania, a samo zarządzanie wymaga wiedzy. Można jednak zyskać na przyrostach i poprawie zdrowotności świń.

W Polsce 120 systemów żywienia płynnego

Obecnie w Polsce funkcjonuje 120 systemów żywienia na mokro. Pierwsze instalacje pojawiły się w 2000 roku. Samo skarmianie paszą płynną w naszym kraju nie jest jednak nowością. Kilkadziesiąt lat temu właśnie w ten sposób żywiono świnie. Korzystano z suchej paszy (śruty zbożowo-białkowej), którą mieszano z wodą lub serwatką, czasami dodając odpadki czy parowane ziemniaki. Przygotowanie odbywało się ręcznie i było bardzo czasochłonne.

Czytaj także: Znaczenie żywienia w fazie odsadzenia

Takie tradycyjne żywienie wyparła automatyzacja. Wówczas wiele ferm przeszło na podawanie pasz suchych. Dopiero zastosowanie nowoczesnych rozwiązań technologicznych i komputerowych systemów dawkowania pasz umożliwiło wprowadzenie płynnego żywienia do produkcji wielkotowarowej. Ten system umożliwia wykorzystanie tanich produktów ubocznych przemysłu rolno-spożywczego, co może w dużym stopniu obniżyć koszty chowu świń. Jednak płynne żywienie w Polsce nie stanowi znaczącego udziału w rynku.

- Według wszelkich danych ilość tuczników przekracza 1 500 000 sztuk. Nasze obserwacje potwierdzają, że na płynne żywienie decydują się często fermy duże, koncentrujące się na zwiększenie obsady zwierząt oraz dążące poprzez tego rodzaju inwestycje do  wyprodukowania coraz większej ilości kg żywca przy obniżonych kosztach produkcji - mówi Barbara Frankiewicz, ekspert ds. płynnego żywienia De Heus.

W takich krajach, jak Holandia, Dania, Islandia czy Finlandia udział żywienia na mokro spośród wszystkich kategorii pasz jest większy niż u nas i oscyluje w granicach 40% - 60%.

Czytaj także: Ilość białka w dawce jest bardzo ważna dla świń

Dostęp do serwatki, młóta, wywaru i chleba

Jak przy każdej inwestycji, hodowca, który chciałby zdecydować się na system żywienia na mokro, musi przekalkulować, czy mu się to opłaca. Tym bardziej, że instalacja taka, w porównaniu do systemu żywienia na sucho, nie jest tania.

- W pierwszej kolejności rolnik powinien obliczyć, ile kosztuje go wyprodukowanie 1 kg żywca przy zasobach, jakie obecnie posiada, a także jakie musiałby ponieść koszty przy wprowadzeniu systemu płynnego. Pomocna z pewnością byłaby także znajomość kosztów osiągania 1 kg przyrostu. Instalacja systemu zadawania paszy płynnej powinna zostać wdrożona, tylko gdy zmiana systemu wpłynie na obniżenie kosztów żywienia i pozwoli na zamortyzowanie inwestycji w jak najkrótszym czasie - zaznacza Jakub Kempa, ekspert ds. płynnego żywienia De Heus.

Wpływ na kalkulacje ma z pewnością dostęp do surowców odpadowych przemysłu rolno-spożywczego (oraz ich cena), które można wprowadzić do żywienia trzody, a które obniżą koszty żywienia np.: serwatka, młóto browarniane, wywary, odpady piekarnicze itp.

- Jeśli wspomniana serwatka, wywar bądź chleb są dostępne w rozsądnej cenie, ich transport nie wyniesie zbyt dużo, to oznacza, że można znacznie obniżyć koszt przygotowania paszy. A to zaczyna się już opłacać - stwierdza Paweł Pawlicki, ekspert Terraexim Agroimprex.

Kolejna sprawa to zasoby kukurydziane. - Jeśli posiadamy duże areały kukurydzy zakonserwowane ziarno możemy wykorzystać w żywieniu na mokro. Przy prawidłowym zbilansowaniu receptur można je wykorzystać w wysokim udziale procentowym w żywieniu - zaznacza Barbara Frankiewicz z De Heus. Paweł Pawlicki z Terraexim Agroimprex przekonuje jednak, by wykorzystanie kukurydzy w skarmianiu dobrze przemyśleć. - Jeżeli cena kukurydzy jest wysoka, to bardziej opłaca się wysuszyć ziarno i je sprzedać niż przerobić na paszę. Dlatego ważne jest, aby śledzić aktualne ceny różnych płynnych i suchych komponentów. Może okazać się, że warto kupić odpady poprodukcyjne z okolicznego zakładu przetwórstwa ziemniaków - mówi.

Czytaj także: Musi zabić 40 sztuk świń, bo karmił je tzw. zlewkami

Czy można przebudować chlewnię na system żywienia na mokro?

Trzeba także skalkulować wydatki związane z modernizacją obecnych budynków. W grę mogą wchodzić: zmiana systemu ściółkowego na rusztowy, wygospodarowanie odpowiedniego miejsca na kuchnię paszową, zmiana układu i ilości kojców w zależności od wybranego systemu (długie koryta, krótkie koryta, system sortujący).

Pomysł wdrożenia nowego systemu warto skonsultować z doradcami żywieniowymi, ekspertami w tej dziedzinie oraz podpatrzeć rozwiązania już zastosowanie w innych chlewniach.

System żywienia na mokro - co znajdzie się w instalacji?

Istnieje wiele rodzajów instalacji skarmiania na mokro. Każdy z nich jest ściśle powiązany z tym, jakie surowce do skarmiania będziemy stosować. Ważne jest także to, czy w chlewni mamy zwierzęta zróżnicowane wagowo, czy będziemy stosowali dwie, trzy, czy cztery różne pasze.

W wyposażeniu każdej instalacji musi znaleźć się komputer sterujący oraz mikser - zbiornik główny. Jeśli zdecydujemy się na rozwiązanie, w którym po karmieniu system jest płukany, dodatkowo musimy zamontować zbiornik na wodę użytkową. Kolejna sprawa to zbiorniki dozujące surowce, np.: na zakiszoną kukurydzę lub zbiorniki tzw. przedmiksery, w których mieszamy kilka surowców i powstaje mix podawany jako jeden komponent do miksera.

Czytaj także: Czyste kojce + odpowiednie żywienie = mniej strat

W typowych systemach znajdują się także zbiorniki magazynujące surowce suche i płynne (poziome bądź pionowe, zaopatrzone w mieszadła), pompy wirnikowe i mimośrodkowe, linie rur, które w formie obwodów rozprowadzane są po budynkach. Zawory i sensory stosowane są przy żywieniu na tzw. krótkich korytach. Wówczas świnie karmione są w małych dawkach, za to kilkanaście razy dziennie.

- Pasza pozostaje wówczas w rurze w okresie pomiędzy karmieniami. Ten system z krótkim korytem i czujnikiem, który informuje komputer, że koryto jest puste jest bardziej powszechny wśród niemieckich hodowcy tuczników - zaznacza Paweł Pawlicki z Terraexim Agroimprex.

Przy żywieniu na tzw. długim korycie pasza płynna zazwyczaj wydawana jest 3-4 razy dziennie.

Inwestycja w żywienie na mokro, wg ekspertów De Heus, jest opłacalna, jeśli spełnimy odpowiednie warunki:

• nasza decyzja musi być świadoma i celowa. Przy obsadziemin. 2000 szt.miejsc tuczowych (wiąże się to z możliwością skarmianiaw krótkim czasie odpowiedniej ilości odpadów);
• mamy dostęp do tanich i wartościowych surowców pochodzących z przemysłu rolno-spożywczego;
• mamy już system rusztowy - obniży to koszty naszej inwestycji;
• jesteśmy na etapie planów lub realizacji kolejnych budynków;
• wspiera nas doświadczony żywieniowiec - wiedza i praktyka z zakresu płynnego żywienia jest podstawą sukcesu takiego przedsięwzięcia;
• zatrudnimy wykwalifikowanych pracowników, którzy nauczą się lub dysponują wiedzą o zastosowanej nowej technologii.

Żywienie na mokro - o czym trzeba pamiętać?

Doradcy żywieniowi zwracają szczególną uwagę na zachowanie higienicznych warunków pracy całego systemu (miksera, zbiorników, koryt, linii). Dzięki temu unikniemy rozwojowi pleśni, drożdży i niepożądanych bakterii, które mogą powodować stratę wartości pokarmowej i smakowitości paszy.

- Szczególnie powinniśmy uważać w okresie letnim, kiedy wysokie temperatury niekorzystnie wpływają na magazynowanie komponentów paszowych. W takich warunkach może dojść do niekontrolowanej fermentacji. Kolejną ważną kwestią w trakcie eksploatacji takiego układu jest dostęp do części zapasowych oraz opieka serwisowa dostawcy, które zapewnią ciągłą pracę całej instalacji - przekonuje Paweł Pawlicki. Pilnujmy także, by do instalacji nie wpadały kamienie, folie czy sznurki. Dzięki temu na pewno ograniczymy ilość awarii.

Czytaj także: Wypadanie narządów rodnych u świń - przyczyny

Jeśli stosujemy komponenty, które pod wpływem temperatury, mogą się psuć, nie możemy dopuścić do sytuacji, by pasza zalegała w korytach. Może tak się zdarzyć, gdy zwierzęta w odpowiednim czasie nie wyjedzą jej. - Wtedy, w konsultacji z żywieniowcem trzeba skorygować krzywą, znaleźć przyczynę i umiejętnie ją wyeliminować. Czasami niewyjadanie paszy jest oznaką jakieś choroby. Po konsultacji z lek wet. i zastosowaniu się do metody leczenia, na jego czas dokonujemy korekty ilości zadanej paszy na zaworach. System przygotuje nam wtedy mniejszą ilość świeżej paszy i w odpowiednio niższych dawkach poda zwierzętom do koryt - zaznacza Wojciech Szulgo, ekspert ds. płynnego żywienia De Heus.

Żywienie płynne na każdym etapie produkcji świń

 System żywienia na mokro może być zastosowany na każdym etapie cyklu chowu. - Jednak trzeba mieć świadomość, że żywiąc stada podstawowe i prosięta na mokro nie zastosujemy tylu surowców odpadowych i w takich udziałach procencie, jak w tuczu, gdyż jest to duże ryzyko. Tak więc tu wielkich oszczędności nie uzyskamy - stwierdza Renata Nowacka, ekspert ds. płynnego żywienia z De Heus. Pomysłu skarmiania paszą płynną prosiąt i warchlaków nie powinniśmy jednak skreślać całkowicie.

- W cyklach zamkniętych na pewno zaletą jest to, że prosiaki/warchlaki, które przechodzą z płynnego żywienia na tucz w tym samym systemie nie cechują się zróżnicowanym poborem paszy czy różnymi przyrostami. Przechodząc z paszy płynnej na paszę płynną widzimy, że zwierzęta mają lepsze przyrosty i umiejętność radzenia sobie z limitowaniem paszy (tzw. lepszy start w tuczu). Obserwujemy lepszą zdrowotność zwierząt - dodaje Renata Nowacka.

Lochy żywione paszą płynną mają lepszą mleczność, a system dozuje  indywidualnie  odpowiednią ilość paszy (wg krzywej), w zależności od cyklu lochy. - Dzięki temu możemy odpowiednio reagować na dostosowanie ilości paszy do wieku i kondycji lochy czy też ilości karmionych przez nią prosiąt. Natomiast wymagane jest zarządzanie fermą na najwyższym poziomie, gdyż nieuważna obserwacja i wyciąganie niewłaściwych wniosków prowadzą do dużych problemów - przestrzega Barbara Frankiewicz z De Heus.

Zalety wprowadzenia żywienia paszami płynnymi wg ekspertów De Heus:

• obniżenie kosztów żywienia, poprzez wprowadzenie tańszych produktów przemysłu rolno-spożywczego oraz zastosowanie limitowanego żywienia;
• lepsza strawność składników pokarmowych, dzięki większej ilości bakterii fermentacji mlekowej oraz produkcji kwasów organicznych;
• lepsza strawność białka dzięki zwiększonej aktywności pepsyny;
• zmniejszenie obciążenia środowiska związkami azotu i fosforu, dzięki lepszemu wykorzystaniu białka i fosforu;
• poprawienie statusu zdrowotnego (obniżając pH treści pokarmowej zmniejszamy ilość niekorzystnych patogenów jelitowych, co wpływa korzystnie na funkcjonowanie przewodu pokarmowego);

• poprawienie wyników produkcyjnych, co ma związek z większym pobraniem paszy;
• uzyskanie lepszych przyrostów masy ciała oraz mniejszego zużycia paszy na kilogram przyrostu (FCR).