Krowie SPA, czyli zwierzęce luksusy
Apartament
Chcąc udoskonalić warunki, w jakich żyją krowy mleczne, należy zwrócić uwagę na miejsca w budynkach inwentarskich, w których zwierzęta spędzają największą ilość czasu. Od 5 do nawet 14 godzin w ciągu doby krowy przebywają w pozycji leżącej.
Im lepsze warunki zostaną im zapewnione, tym chętniej będą się kładły. Ta pozycja jest niezwykle korzystna dla ich organizmu. Zwierzę poświęca wtedy więcej czasu na przeżuwanie, a krew lepiej przepływa do wymienia, niż w pozycji stojącej. Wszystko to sprzyja procesowi sekrecji mleka. W wielu badaniach udowodniono, że krowy po prostu lubią leżeć. Są wówczas spokojniejsze i wydajniejsze.
Legowiska dla krów można wykonać z różnych materiałów - betonu, słomy, piasku, trocin, mogą to być maty i materace z gumy lub tworzyw sztucznych. Wybór jest ogromny. Najważniejsze, aby było miękko, sucho i przytulnie. Twarde podłoża mogą powodować urazy kończyn, powstające podczas wstawania i kładzenia się. Należy także zwrócić uwagę na przegrody dzielące poszczególne stanowiska. Aby miejsce legowiskowe zapewniało komfort, musi być dopasowane do wieku zwierzęcia, masy ciała oraz systemu utrzymania w pomieszczeniu inwentarskim. Nie można zapomnieć o odpowiednim kształcie przegród i żłobu - bez ostrych krawędzi oraz ich usadowieniu - krowa wstając, wysuwa głowę do przodu, a w pozycji leżącej jej zad jest cofnięty w porównaniu do stojącej.
W przypadku systemu utrzymania bydła na uwięzi, charakterystyka stanowisk obejmuje podstawowe wymiary: długość i szerokość, natomiast w pomieszczeniach przystosowanych do utrzymywania zwierząt bez uwięzi wskaźnikiem porównawczym jest powierzchnia pomieszczenia przypadająca na jedną sztukę bydła.
Optymalnym dla bydła jest trzymanie go w oborze bezuwięziowej z wydzielonymi boksami legowiskowymi. Wszystkie boksy powinny być dobrze wentylowane, ponieważ krowy o najwyższej hierarchii w stadzie, będą zajmowały najlepsze miejsca. Usytuowanie kojców jest uzależnione od systemu zadawania pasz oraz usuwania gnojowicy.
Pedicure
Jednym z najważniejszych czynników wpływających na zdrowotność krów, a także na ich wydajność, jest stała kontrola racic.
- Racice u zwierząt, utrzymywanych w systemie oborowym, wymagają przycinania i korekcji co najmniej dwa razy w roku, gdyż ścieranie się rogu racicowego na stanowisku jest zbyt małe - mówi prof. dr hab. Tadeusz Szulc z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu.
- Niestosowanie zabiegów pielęgnacyjnych powoduje nadmierne wyrastanie i gnicie rogu, a następnie prowadzi do zniekształcenia części twórczej racic. Nadmiernie wyrośnięty róg łatwo pęka, co zwiększa jego podatność na zakażenie, utrudnia stanie i chodzenie zwierząt oraz pogarsza ich samopoczucie. Krowy takimi dolegliwościami mogą obniżać wydajność o 10 - 20%. Uszkodzenia racic - laminitis - często występują przy zaburzeniach metabolicznych u krów, są przyczyną strat w wydajnosci i eliminowaniu zwierząt z produkcji - tłumaczy profesor.
Aby temu zapobiec, należy dbać o higienę racic, stosując maty dezynfekujące lub kąpiele ze środkami odparzającymi oraz korekcję. Brodziki kąpielowe najlepiej zamontować w miejscu, którego zwierzęta nie mogą ominąć, na przykład wychodząc z hali udojowej. Początkowo zestresowane bydło może zanieczyścić basen odchodami, wtedy koniecznie trzeba wylać środki dezynfekujące i uzupełnić do takiego poziomu, aby płyn zakrył całą racicę.
W oborach, w których nie ma możliwości zastosowania kąpieli, dobrze sprawdzają się preparaty do dezynfekcji na sucho. Niektóre z nich, stosowane są do suchej kąpieli racic, inne z kolei wykorzystuje się w całych oborach do dezynfekcji i osuszania stanowisk.
Dodatkowo hodowcy spryskują racice płynem utwardzającym puszkę lub smarują maściami. Nic jednak nie pomoże, jeśli w oborze nie zostanie zachowana czystość, zwłaszcza na legowiskach i korytarzu gnojowym. W wilgotnych warunkach, gnojowica i woda zmiękcza róg i niszczy barierę skóry powodując korozję rogu racicznego. U krów utrzymywanych na betonowych posadzkach wzrasta ryzyko zapalenia skóry międzyracicznej.
Korekcję racic wykonuje się dwa do trzech razy w roku - najczęściej na jesień i na wiosnę. Profilaktyka w postaci korekcji to obcinanie, modelowanie i formowanie paznokci. Prawidłowe przycinanie rogu racicowego znacząco zmniejsza odsetek schorzeń racic i kulawizn u krów mlecznych.
Chore racice pogarszają także zdrowotność wymienia, zwiększa się więc ilość komórek somatycznych w mleku. Często dochodzą również infekcje dróg rodnych - ropomacicze. Dbałość o racice świadczy o dobrym zarządzaniu stadem oraz prawidłowej pielęgnacji zwierząt, a także ma wpływ na zdrowotność krów, mniejsze koszty związane z wizytą weterynarza, a co najważniejsze - na ich dobre samopoczucie.
Korekcję powinni przeprowadzać wyspecjalizowani fachowcy, którzy potrafią „czytać” racicę po barwie, linii białej i zakodowanych stromiznach. Do każdej trzeba podejść indywidualnie.
Masaże
Dla każdego zwierzęcia skóra pełni funkcję ochronną przed wnikaniem do wnętrza drobnoustrojów chorobotwórczych, zmianami temperatury i innymi niekorzystnymi czynnikami środowiska zewnętrznego, a także bierze udział w wydalaniu wody. Dlatego tak ważne są zabiegi pielęgnacyjne usuwające z sierści zabrudzenia, kurz i zrogowaciały naskórek.
Szczotkowanie powoduje pobudzenie zakończeń nerwowych znajdujących się na powierzchni skóry, a także poprawia jej ukrwienie, co z kolei ułatwia przyswajanie składników pokarmowych, wzmaga proces przemiany materii oraz zwiększa apetyt zwierzęcia. Pozwala również na ukojenie swędzenia spowodowanego ukąszeniami insektów i podrażnieniami, związanymi z kontaktem skóry z odchodami. W warunkach naturalnych bydło ociera się o korę drzew lub słomę. W oborach wolnostanowiskowych natomiast stosuje się specjalne czochradła, dzięki którym krowa sama dba o swoją skórę. Czochradła powinny być zamocowane w miejscu, gdzie bydło będzie mogło swobodnie z nich korzystać.
- Krowa uwielbia drapanie i czochranie grzbietu, dlatego chętnie korzysta z czochradła dla zwykłej przyjemności - opowiada Joanna Aerts przedstawicielka z działu marketingu i komunikacji firmy Lely East Sp. z o.o..
Na rynku są dostępne różne rodzaje czochradeł: elektryczne, swobodnie zawieszone, które poddają się naciskowi zwierzęcia i szczotkują we wszystkich kierunkach, czochradła wahadłowe, które szczotkują tylko grzbiet oraz czochradła z dwiema szczotkami, masujące grzbiet i boki. Kolejnym rozwiązaniem może być zainstalowanie tradycyjnych szczotek stacjonarnych. Krowa podchodząc, ociera się o włosie, decydując który fragment jej ciała w danym momencie chce podrapać.
- Komfort i higiena krów to jedne z najważniejszych czynników w oborze. Czochradło dla krów Lely Luna zostało tak zaprojektowane, aby zapewnić krowie wygodny i dokładny dostęp. To obrotowa szczotka, która umożliwia usunięcie kurzu z trudno dostępnych partii ciała oraz zapewnia wygodne drapanie grzbietu i głowy zwierzęcia - dodaje specjalistka.
Szczotki, zgrzebła, czochradła powinny być regularnie czyszczone i odkażane Zapobiegnie to rozprzestrzenianiu się między osobnikami chorób skóry i pasożytów.
Fryzjer
Każdy hodowca powinien dbać o sierść zwierząt poprzez jej regularne mycie, czyszczenie i strzyżenie. Najczęściej strzyże się okolice najbardziej narażone na zabrudzenia - czyli uda, zad, podbrzusze oraz wymiona. Takie strzyżenie pozwala na łatwiejszą pielęgnację krów.
W oborach wolnostanowiskowych warto zadbać o usunięcie rogów u zwierząt, wpłynie to korzystnie na relacje między bydłem. Krowy będą spokojniejsze, a te o słabszej pozycji w hierarchii stada, nie będą narażone na agresję. Najprostszą metodą jest chemiczne usunięcie zalążków rogów u cieląt.
