Czy będzie szczepionka przeciwko ASF?

Źródło: Fotolia.com

Od wielu lat Polska zmaga się z poważnym zagrożeniem ze strony ASF, co ma poważne konsekwencje dla naszego sektora rolnictwa, a zwłaszcza dla hodowców świń. W kontekście takiej sytuacji, badania nad szczepionką przeciwko ASF nabierają kluczowego znaczenia. Właśnie z takiego powodu KIR wnioskuje o zwiększenie środków finansowych przeznaczonych na te badania.

KRIR wnioskuje do ministra rolnictwa

Jak poinformowała KRIR, ta zwraciła się również o udzielenie informacji na temat postępów w badaniach nad szczepionką przeciwko ASF.

- Wiedza na temat osiągnięć naukowych i potencjalnych rozwiązań w tym obszarze jest niezwykle istotna dla naszych hodowców świń, którzy borykają się z trudnościami związanymi z ryzykiem wystąpienia ASF - zauważa KRIR.

Rada swój wniosek argumentowała również potrzebą utrzymania pogłowia świń w Polsce.

- Ponadto, pragniemy podkreślić potrzebę utrzymania odpowiedniego pogłowia świń w Polsce. Wzrost zachorowań na ASF prowadzi do konieczności redukcji pogłowia, co ma nieodwracalne skutki dla gospodarstw rolnych i całej branży. Dlatego też KRIR zwraca się o prowadzenie skutecznych działań w celu ochrony zdrowia świń i przeciwdziałania rozprzestrzenianiu się ASF - podkreślała KRIR.

Jak zauważyła Krajowa Rada, walka z ASF wymaga kompleksowych działań, takich jak kontrole sanitarno-weterynaryjne, edukacja hodowców, oraz działania prewencyjne.

- Jednak badania nad szczepionką są kluczowym elementem strategii ochrony naszego pogłowia świń. Dlatego też wnosimy o podjęcie odpowiednich kroków w celu wzmocnienia badań nad szczepionką oraz udostępnienie informacji na temat postępów w tym zakresie - napisała w swoim wniosku KRIR.

Ministerstwo odpowiada

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi swoim pismem z dnia 27 czerwca 2023 r. przekazało do KRIR informacje na temat prowadzenia badań nad szczepionką przeciwko afrykańskiemu pomorowi świń.

- Prace nad szczepionką przeciwko afrykańskiemu pomorowi świń (ASF) są prowadzone w Państwowym Instytucie Weterynaryjnym - Państwowym Instytucie Badawczym w Puławach od 2017 r. W latach 2017-2020 w ramach projektu NCN: „Konstrukcja rekombinowanego szczepu wirusa afrykańskiego pomoru świń (ASFV) przy użyciu techniki CRISPR/Cas9” prowadzane były badania mające na celu uzyskanie i zbadanie właściwości biologicznych rekombinowanego szczepu ASFV pozbawionego genów A238L, EP402R i 9GL - informuje resort rolnictwa.

Jak podkreśla ministerstwo, w ramach podjętych w PlWet-PIB badań zastosowano innowacyjną technikę CRISPR/Cas9 (regularnie zgrupowanych i oddzielonych krótkich sekwencji palindromowych), stanowiącą obecnie najbardziej nowoczesne narzędzie inżynierii genetycznej.

- W ramach tego działania prowadzono serie pasaży wraz z manipulacją medium odżywczym w celu uwrażliwienia komórek linii ciągłej na infekcję wirusa. Manipulacjom i sprawdzeniu podlegały linie komórkowe takie jak: VERO, IPAM, COS-1, MARC-145. Ze względu na wyniki prób adaptacji, transfekcję prowadzono na pierwotnej linii komórkowej makrofagów płucnych świń (PPAM) dla której uzyskano najlepsze wskaźniki replikacji wirusa - zaznacza ministerstwo.

Resort wyjaśnił dalej, że po pomyślnie przeprowadzonej transfekcji hodowle komórkowe selekcjonowano z użyciem puromycyny i zakażano szczepem terenowym Poll8_28298_Olll. Wybrane hodowle komórkowe poddano sprawdzeniu z użyciem konwencjonalnej techniki PCR. Na tym etapie wykluczono możliwość mutacji dotyczącej genu A238L - otrzymano produkty reakcji PCR dla tego genu.

- Właściwości rekombinowanego szczepu ASFV zostały zbadane in vitro w hodowlach komórek makrofagów płucnych (PPAM) i izolowanych leukocytach świń. Rekombinowany wirus zachował zdolność do namnażania się w zakażonych komórkach hodowli z taką samą dynamiką, jak wirus  macierzysty użyty do badań - informuje resort.

Ministerstwo wyjaśniło, że w końcowym etapie projektu przeprowadzono badania z użyciem 30 świń o znanym statusie immunologicznym. W maju 2019 roku rozpoczęto doświadczenie z użyciem 14 świń, w wieku 5 tygodni, które podzielono na 2 grupy. Osiem świń z grupy badanej zakażono donosowo zjadliwym szczepem terenowym. Grupę kontrolną (niezakażoną) stanowiło 6 świń.

- Bardzo interesujący jest fakt wyraźnie zwiększonej serokonwersji w grupach Szczepionych” szczepem rekombinowanym ASFV. Taki wynik może być następstwem zarówno zmian we właściwościach wirusa wywołanych np. poprzez manipulacje genetyczne, jak również może być wynikiem zmienności osobniczej i predyspozycji genetycznych świń. Wskaźniki śmiertelności nie pozostawiają wątpliwości jednak, że wywołana odpowiedź immunologiczna wśród grup „szczepionych” wirusem rekombinowanym nie ma istotnego wpływu na przeżywalność świń - informuje resort rolnictwa.

Przyczyną tego zjawiska jest brak wytwarzanych po zakażeniu ASFV przeciwciał neutralizujących.

- Wysoka śmiertelność mimo obecności przeciwciał jest głównym problemem w badaniach nad szczepionką przeciw ASFV. Ponadto stwierdzony brak odporności u „szczepionych” świń w takich przypadkach można tłumaczyć poprzez prawdopodobny brak immunologicznej odpowiedzi komórkowej z udziałem cytotoksycznych limfocytów TCD8+, podczas gdy obserwowane przeciwciała stanowią tylko indykatory zakażenia niezdolne do neutralizacji wirusa - wyjaśnia ministerstwo.

Resort zaznaczył, że równolegle do prowadzonych badań zespół KLR ds. ASF prowadził poszukiwania szczepów naturalnie atenuowanych, mogących stanowić potencjalny materiał szczepionkowy.

- W 2017 roku zespół KLR ds. ASF zidentyfikował 5 unikalnych mutacji dotyczących genów MGF 110-7L, MGF 5O5-5R. KI45R. I267L oraz DP60R . Z czego 1 mutacja była cicha a pozostałe zmieniały sekwencje aminokwasowe mogące mieć wpływ na wirulencję patogenu. Jak pokazały późniejsze badania kliniczne - mutacje te pozostały bez wpływu na przebieg ASF u zakażonych świń. W latach 2019-2021 w ramach dofinansowania z Ministerstwa Rolnictwa - temat S/932: “Zwiększenie potencjału naukowo-badawczego PIWet-PIB w celu opracowania szczepionki ASF” równolegle kontynuowano poszukiwanie szczepów naturalnie atenuowanych. W badaniach porównano 16 nowo otrzymanych sekwencji całego genomu terenu Polski do dotychczas posiadanych sekwencji polskich i sekwencji wirusa „macierzystego” z obszaru Gruzji z 2OO7r. Badania genetyczne ujawniły brak mutacji w genach strategicznych dla wirulencji ASF, wobec czego zaniechano prób klinicznych z użyciem szczepów terenowych do czasu uzyskania odpowiednio rokujących kandydatów szczepionkowych. Na uwagę zasługuje fakt, że analizy genetyczne ujawniły szereg pomniejszych różnic genetycznych w genach O174L. K145R. MGF 5O5-5R i regionie między- genowym IGR I73R/I329L pozwalających wykorzystać je jako markery przydatne w śledzeniu rozprzestrzeniania się ASF na terenie Polski - wyjaśnia ministerstwo.

W trakcie badań klinicznych, które zostały przeprowadzone w ramach projektu NCN: „Konstrukcja rekombinowanego szczepu wirusa afrykańskiego pomoru świń (ASFV) przy użyciu techniki CRISPR,'Cas9” uzyskano cenny materiał od świń-ozdrowieńców. Który podlegał m. in. analizie pod kątem odpowiedzi immunologicznej zachodzącej w przebiegu choroby.

- Na podstawie przeprowadzonych badań w zakresie odpowiedzi immunologicznej w wnioskuje się z dużym prawdopodobieństwem, że do efektywnego zwalczania choroby niezbędna jest odpowiedź z dwóch komponent układu immunologicznego tj. odpowiedzi immunologicznej humoralnej (wys. miana przeciwciał) i odpowiedzi immunologicznej komórkowej (wzrost odsetka limfocytów T).
W okresie od 2021 r. do chwili obecnej W ramach badania odpowiedzi immunologicznej przeciw ASFV, szczególną uwagę poświęcono na zbadanie interakcji przeciwciało-patogen w ASF. W ramach badań wyselekcjonowano surowice pochodzące od dobrze udokumentowanych przypadków ozdrowieńców - zaznacza resort rolnictwa.

Wyselekcjonowane surowice (3 surowice pochodzące od dzików, 2 surowice pochodzące od świń) poddano badaniom in vitro w celu prześledzenia możliwości neutralizacji ASFV. Makrofagi płucne pobrane od świń zakażono terenowym szczepem ASF Pol_18_28298_Ol 11 w obecności wybranych surowic w dwóch stężeniach (10% i 20%). Ministerstwo zaznacza, że wszystkie surowice poddano mianowaniu przeciwciał i wykazano ich wysokie miano.

- Wyniki badań dowiodły, że pomimo zahamowania hemadsorpcji, replikacja wirusa zachodzi. Ma to prawdopodobnie związek z mechanizmem internalizacji wirusa (makropinocytoza konstytutwyna), który w przeciwieństwie do innych znanych wirusów (np. Sars-COV-2) nie posiada strategicznych receptorów koniecznych do internalizacji, a tym samym nie istnieją przeciwciała zdolne do zablokowania tychże receptorów (stąd prawdopodobnie niepowodzenia szczepionek inaktywowanych i podjednostkowych). Wyniki te podkreśliły, że w organizmie gospodarza podczas efektywnego zwalczania choroby dochodzi do współgrania komponenty humoralnej i komórkowej - zauważa resort rolnictwa,

Wyniki przedstawiono w publikacji naukowej w 2022 roku. W latach 2021-2023 zaplanowano wspólny międzynarodowy projekt z ramienia programu ERA NET 1CRAD (IFNASF), wniosek został złożony w sierpniu 2020 przez konsorcjum:

• PIWet-PIB
• Centrum Biologii Molekularnej „Severo Ochoa” (Hiszpania),
• Uniwersytet Ludwiga Maksymiliana w Monachium (Niemcy)
• Szwedzki Narodowy Instytut Weterynaryjny (Szwecja)

Jak informuje ministerstwo, celem projektu jest zidentyfikowanie genów odpowiedzialnych za hamowanie wydzielania interferonu typu I, a następnie wprowadzenie mutacji nakierowanej na zidentyfikowane geny wirusa ASFV.

- Przewagą projektu jest zastosowanie innowacyjnej techniki single-cell RNA- sequencing (scRNA-seq) umożliwiającej śledzenie mechanizmów regulacji wydzielania interferonu w pojedynczych komórkach, identyfikację subpopulacji komórek, w których w/w regulacja zachodzi oraz identyfikację genów ulegających ekspresji w procesie hamowania wydzielania interferonu - informuje resort rolnictwa,

W dalszym etapie projektu w wirulentnych szczepach ASFV zidentyfikowane geny zostaną poddane mutacji z użyciem techniki CRISPR?Cas9. 

Równocześnie miniserstwo zapewnia, że działania związane ze zwalczaniem i zapobieganiem ASF w Polsce są prowadzone w sposób ciągły.

- Realizowana jest redukcja populacji dzików w pierwszej kolejności w ramach planowej gospodarki łowieckiej (kompetencje Ministra Klimatu i Środowiska) oraz uzupełniająco w ramach odstrzału sanitarnego (nakazywanego przez powiatowych lekarzy weterynarii lub wojewodów - na wniosek wojewódzkich lekarzy weterynarii). Systematycznie prowadzenie są akcje poszukiwania padłych dzików i ich szczątków na terenach występowania ASF oraz terenach zagrożonych występowaniem choroby – celem ich eliminacji ze środowiska. W akcjach poszukiwawczych wykorzystywane są dodatkowo odpowiednio przeszkolone psy, a skuteczność ich działania oceniana jest bardzo wysoko - informuje resort rolnictwa.

W przypadku pozyskiwania dzików, duży nacisk kładziony jest również na kwestie przestrzegania przez myśliwych i osoby biorące udział w polowaniach zasad bioasekuracji. Inspekcja Weterynaryjna wykonuje w zakresie m.in. kontrole punktów przetrzymywania tusz odstrzelonych dzików w zakresie weryfikacji spełniania tych zasad.

- Kolejnym elementem walki z ASF jest ograniczanie dalszego szerzenia się choroby po przez budowanie sztucznych barier mających na celu spowalnianie przemieszczania się dzików, w szczególności w okresie inkubacji choroby (ogrodzenia i zamykanie przejść dla zwierząt wzdłuż dróg ekspresowych i autostrad, bariery w postaci ogrodzeń siatkowych, bariery zapachowe, odłownie żywołowne). Ponadto prowadzony jest w Polsce pasywny i aktywny monitoring u dzików i świń, w celu wczesnego wykrywania zakażenia i szybkiego wdrożenia działań zmierzających do przerwania łańcucha szczerzenia się choroby i jej zwalczenia - informuje resort.

Zdaniem ministerstwa, likwidacja ognisk choroby jest realizowana sprawnie i zachowaniem odpowiednich procedur przez organy Inspekcji Weterynaryjnej.

- Kolejnym istotnym elementem w zwalczaniu choroby jest także niezwłoczne reagowanie organów Inspekcji Weterynaryjnej na podejrzenia ASF w stadzie w tym w szczególności rzetelne prowadzenie dochodzenia epizootycznego, zabezpieczenie miejsca podejrzenia, pobranie próbek i ich wysyłka do laboratorium diagnostycznego oraz przekazanie informacji do władz zwierzchnich o podejrzeniu. Warto podkreślić, że istotną rolę w szybkim wykryciu i likwidacji choroby w stadzie odgrywają również hodowcy świń. Niezwłoczne zgłoszenie do lekarza weterynarii niepokojących objawów u świń, ogranicza ryzyko zawleczenia choroby do innych gospodarstw - podkreśla miniserstwo.

Mając jednak na wglądzie, że usuwanie skutków choroby pociąga za sobą dodatkowe koszty oraz prowadzi do dodatkowych obostrzeń i ograniczeń wynikających z obowiązujących w tym zakresie przepisów, ministerstwo podkresla, że w realizowanych działaniach duży nacisk jest położony na bioasekurację gospodarstw.

- W tym zakresie Inspekcja Weterynaryjna planowo wykonuje kontrole gospodarstw utrzymujących świnie w zakresie spełniania wymagań bioasekuracji. Kontrolne bioasekuracji stanowią istotny element zapobiegający zawleczeniu choroby do gospodarstw utrzymujących świnie. Właściwa bioasekuracja gospodarstw i stosowanie się do wynikających z niej zasad, stanowią bowiem istotny element minimalizujący ryzyka przeniesienia wirusa na teren takich gospodarstw, zwłaszcza w sezonie intensyfikacji prac polowych - opowiedział resort rolnictwa.

Ważnym aspektem działań zaradczych są działania informacyjne oraz szkoleniowe.

- Dlatego też w szczególności do hodowców, lekarzy weterynarii, myśliwych, kierowane są równego rodzaju akcje informacyjne, szkolenia, konferencje odnośnie zagrożenia chorobą i roli bioasekuracji w ochronie przed ASF. Na stronach internetowych Inspekcji, Państwowego Instytutu Weterynaryjnego – Państwowego Instytutu Badawczego w Puławach, Ośrodków Doradztwa Rolniczego czy Generalnej Dyrekcji Lasów Państwowych prowadzone są stałe zakładki na temat ASF - kończy swoją odpowiedź minisetsrtwo rolnictwa.

Rozkład słomy. Jak przyspieszyć? Co to daje? Kliknij tutaj, żeby przeczytać, zapraszamy.

Masz pytania lub wątpliwości dotyczące tego artykułu?

Napisz wiadomość: [email protected]

Czekamy na kontakt z Tobą, Twój głos jest dla nas ważny.