Pryszczyca: Co to za choroba i jakie ma objawy? Czy człowiek może się zarazić?

Źródło: Adobe Stock

Na zarażenie pryszczycą najbardziej wrażliwe jest bydło, świnie, owce i kozy. Chorobę wywołuje wirus z rodzaju Aphtovirus należący do rodziny Picornaviridae. Warto dodać, że w Polsce jest ona objęta ustawowym obowiązkiem zwalczania u zwierząt. Oznacza to, że w razie jej wystąpienia, właściciele muszą przeprowadzić obowiązkową likwidację stada, w którym stwierdzono chorobę. Oprócz tego konieczna jest utylizacja ściółki, paszy i naturalnych nawozów oraz umycie i zdezynfekowanie całego obiektu, wyposażenia, a nawet środków transportu wykorzystywanych w gospodarstwie. Koszty związane z likwidacją ognisk choroby są zatem bardzo wysokie.

Czytaj też: Stan nadzwyczajny na Słowacji w związku z kolejnym ogniskiem pryszczycy

W jaki sposób zwierzęta zarażają się pryszczycą?

Jak zostało już wspomniane, pryszczyca jest chorobą wirusową, co oznacza, że przenosi się drogą kropelkową. Wirus może rozprzestrzeniać się wraz z powietrzem, które wydychają zakażone zwierzęta, a także w wyniku kontaktu z ich wydzielinami, np. ze śliną, nasieniem lub wydalinami. Największe ilości wirusa występują w płynie surowiczym oraz w nabłonku pęcherzy, których obecność jest jednym z objawów tej choroby. Pęcherze pojawiają się na błonach śluzowych oraz na kończynach. Co najgorsze, zwierzę może być nosicielem choroby nawet przez 3 lata, zarażając kolejne osobniki w momencie, gdy nie występują jeszcze żadne symptomy zakażenia.

Oprócz wydzielin źródłem wirusa jest też zwierzęce mięso, mleko i jego przetwory, pożywienie zwierząt, a nawet ich skóra oraz wełna. Przenosi się on także poprzez odzież oraz ciało osób, które zajmują się zwierzętami, poprzez środki transportu, odpadki kuchenne oraz gryzonie, ptaki i owady. Jest przy tym bardzo odporny i może przetrwać nawet w trudnych warunkach atmosferycznych. Czy ludzie również mogą zarazić się pryszczycą? Niestety tak, choć w praktyce takie sytuacje zdarzają się sporadycznie. Na szczęście przebieg choroby jest łagodny i nie ma skutków śmiertelnych.

Człowiek może zarazić się poprzez spożycie zakażonego mięsa, mleka lub niepasteryzowanych przetworów mlecznych, a także przez sam kontakt z chorym zwierzęciem. Okres inkubacji wirusa u człowieka wynosi średnio 3-4 dni. Choroba objawia się występowaniem zmian pęcherzykowych na błonach śluzowych jamy ustnej oraz na dłoniach i stopach. Może także pojawić się gorączka, ból gardła, głowy lub kręgosłupa. Powrót do zdrowia trwa z reguły 8-14 dni.

Czytaj też:
Czy kiełkujące ziemniaki nadają się do jedzenia? Rozwiewamy wątpliwości

Objawy pryszczycy – jakie symptomy powinny wzbudzić niepokój?

U zwierząt choroba może przebiegać w różny sposób, w zależności od wieku osobnika, jego indywidualnej odporności oraz gatunku. Wiele zależy również od tego, jaki był kontakt z wirusem. Na skutki śmiertelne w największym stopniu narażone są młode zwierzęta. Chorobę diagnozuje się poprzez badania laboratoryjne. W jaki sposób objawia się pryszczyca? U zakażonych zwierząt można zaobserwować:

• ślinotok,

• gorączkę,

• kulawiznę,

• wychłodzenie,

• ograniczenie laktacji,

• zgrzytanie zębami,

• niewydolność krążeniową

• obecność pęcherzy na błonach śluzowych z płynem surowiczym i na częściach kończyn,

• nagłe poronienia u kóz i owiec.

Warto dodać, że u niektórych osobników choroba przebiega bezobjawowo. U bydła może również wystąpić deformacja racic oraz stany zapalne wymienia, co skutkuje zmniejszeniem produkcji mleka. Poza tym zwierzęta tracą masę ciała, a niektóre stają się niepłodne.

Czytaj też: Zasiedzenie służebności przesyłu. Ważny wyrok dla właścicieli działek

W jaki sposób hodowcy mogą uchronić zwierzęta przed pryszczycą?

Głównym sposobem zapobiegania rozprzestrzenianiu się tej choroby jest weterynaryjny monitoring bierny i czynny zdrowia zwierząt. W razie pojawienia się zakażenia, konieczna jest eliminacja chorych osobników. W celach profilaktycznych osoby pracujące w gospodarstwie powinny stosować środki ochrony osobistej oraz wzmożoną higieną podczas kontaktu ze zwierzętami. Konieczna jest też ochrona skóry przed urazami, tak aby nie doszło do zakażenia poprzez kontakt z wydzieliną. Ludzie powinni również unikać odwiedzania gospodarstw dotkniętych pryszczycą oraz spożywania jakichkolwiek produktów pochodzących od zakażonych osobników.

Zwierzęta, z których pozyskuje się mięso, przechodzącą badania przed i poubojowe w celu potwierdzenia bezpieczeństwa produktów. Przepisy unijne zakazują przemieszczania zwierząt zakażonych lub podejrzanych o bycie nosicielem wirusa. Zakaz dotyczy również wprowadzania na rynek produktów pochodzących od tych osobników. Aby zmniejszyć ryzyko, producenci oraz hodowcy powinni pozyskiwać zwierzęta posiadające świadectwo zdrowia i pochodzące wyłącznie ze sprawdzonych źródeł. Ważne jest też zachowanie zasad ostrożności w samym gospodarstwie. Zaleca się m.in. zabezpieczenie ściółki przed kontaktem z ptactwem oraz regularną dezynsekcję i deratyzację.

Czytaj też: Czy będzie druga waloryzacja emerytur w 2025? Ten warunek musi być spełniony