Pompa ciepła - czy to się opłaca?
Wysokie ceny gazu i węgla skłaniają do poszukiwania nowych rozwiązań grzewczych, które będą tańsze w eksploatacji i zapewnią komfortową temperaturę w pomieszczeniach. Jednym z nich jest pompa ciepła.
Ta technologia zyskuje w Polsce na popularności, nie tylko w nowo budowanych domach, ale także w przypadku istniejących budynków, które wcześniej były ogrzewane w tradycyjny sposób. Okazuje się, że montaż pompy ciepła może obniżyć rachunki nawet o połowę. Jaką instalację wybrać? Czy warto połączyć pompę ciepła z fotowoltaiką?
Ze względu na rodzaj źródła, z którego pozyskiwane jest ciepło, pompy ciepła dzielą się na gruntowe, wodne i powietrzne. W pierwszym przypadku ciepło pozyskiwane jest z gruntu. Pompy gruntowe są często montowane w instalacjach dopiero powstających, bo łatwiej wykonać prace ziemne, np. odwiert głębinowy. Pompa gruntowa może dostarczać ciepło zarówno do obiegu grzewczego, jak i zbiornika ciepłej wody użytkowej. Jej zaletą jest wysoka efektywność. Przy sprzyjających warunkach może stanowić jedyne źródło ogrzewania domu. Mankamentem jest koszt wykonania, szczególnie w przypadku wykorzystania sond pionowych wymagających wiercenia – odwierty sięgają 100-150 metrów.
Podłogówka czy kaloryfery?
W przypadku pompy wodnej źródłem ciepła jest woda płynąca. Może ona stanowić jedyne źródło ogrzewania domu, ale wymaga wysokich nakładów inwestycyjnych i można ją wykonać tylko w pobliżu cieków wodnych. Jest mało popularna.
W istniejących budynkach znacznie częściej instaluje się powietrzne pompy ciepła. Ich popularność rośnie, bo nie wymagają poniesienia wysokich kosztów, zajmują stosunkowo mało miejsca i można je montować w zasadzie w każdych warunkach klimatycznych. Źródłem ciepła jest powietrze z zewnątrz. Powietrzna pompa ciepła może pracować w systemie powietrze-powietrze (transport ciepła do wewnątrz) oraz powietrze-woda (ciepło przekazywane jest do obiegu grzewczego i zbiornika z ciepłą wodą użytkową). Pompa powietrzna ma niższą wydajność niż gruntowa i w okresach największych spadków temperatury na zewnątrz trzeba ja wspomagać innym źródłem ogrzewania, np. elektrycznym, gazowym lub olejowym. Ponadto zaleca się połączenie pompy ciepła z ogrzewaniem niskotemperaturowym np. podłogowym lub niskotemperaturowymi grzejnikami. Jeśli pompa będzie zasilać tradycyjne kaloryfery, jej wydajność również może być mniejsza.
Ile można zaoszczędzić?
Według wyliczeń Porozumienia Branżowego na Rzecz Efektywności Energetycznej, roczny koszt ogrzewania i przygotowania ciepłej wody z wykorzystaniem węgla w nieocieplonym domu o pow. 150 m2 dla 4-osobowej rodziny to 18-24 tys. zł. Ogrzewanie gazem ziemnym to wydatek na poziomie 9- 18 tys. zł rocznie. Z kolei wyliczono, że ogrzewanie z wykorzystaniem pompy ciepła powietrze-woda kosztowałoby ok. 4,9 tys. zł. przy ogrzewaniu podłogowym (ok. 7 tys. w przypadku grzejników). A przy zastosowaniu gruntowej pompy ciepła i ogrzewania podłogowego ok. 4,1 tys. zł (ok. 6 tys. zł dla kaloryferów). Zatem pompa ciepła pozwala obniżyć koszty ogrzewania i podgrzewania wody o połowę.
Nieco inaczej przedstawiają się wyliczenia dla nowego domu jednorodzinnego o tych samych parametrach oraz zapotrzebowaniu (4 osoby), w standardzie programu Moje Ciepło (podwyższony standard energetyczny). Otóż w takim obiekcie koszt ogrzewania i podgrzania wody paliwem węglowym to ok. 5,7-7,4 tys. zł rocznie. A z wykorzystaniem pompy ciepła powietrze-woda kosztowałoby ok. 2 tys. zł przy ogrzewaniu podłogowym (ok. 2,1 tys. w przypadku grzejników). A przy zastosowaniu gruntowej pompy ciepła i ogrzewania podłogowego ok. 1,5 tys. zł (ok. 2 tys. zł dla kaloryferów). Korzyści są więc na podobnym poziomie – o połowę niższe koszty ogrzewania i przygotowania ciepłej wody. Więcej szczegółowych wyliczeń można znaleźć na: www.pobe.pl w zakładce Materiały i poradniki.
Pompa ciepła w połączeniu z fotowoltaiką daje jeszcze większe oszczędności, bo pozwala zwiększyć udział autokonsumpcji energii wytwarzanej przez panele. Przy obecnych zasadach rozliczania prosumentów rachunki za energię mogą być niższe nawet o 70 proc. Można przyjąć, że ogrzewanie pompą ciepła z dobrze dobraną instalacją fotowoltaiczną będzie nawet o 50 proc. tańsze niż w przypadku pompy ciepła zasilanej energią z sieci energetycznej.
Zwrot z inwestycji w pompę ciepła i fotowoltaikę to odrębna kwestia. Zależy on od wielu czynników i jest trudny do oszacowania, choćby ze względu na niestabilne ceny energii elektrycznej. Ale już samo zmniejszenie bieżących wydatków może być wystarczającym argumentem przemawiającym za instalacją pompy.
Skąd pozyskać dofinansowanie?
Do właścicieli domów jednorodzinnych, którzy planują termomodernizację i wymianę starego pieca na pompę ciepła, skierowany jest program Czyste Powietrze. Wysokość dopłaty w tym programie jest uzależniona od wysokości dochodów. Osoby, których dochód nie przekracza 100 tys. zł rocznie (bez przeliczenia na członka rodziny), mogą liczyć na dofinansowanie w maksymalnej wysokości 13,5 tys. zł przy zakupie pompy ciepła powietrze-woda. Inwestorzy, których dochód miesięczny na osobę nie przekracza 1400 zł netto w gospodarstwie wieloosobowym i 1960 zł netto w gospodarstwie jednoosobowym mogą otrzymać 18 tys. zł.
W przypadku nowo budowanych domów dofinansowanie udzielane jest z programu Moje Ciepło. Obejmuje on inwestycje polegające na zakupie i montażu nowych pomp ciepła (powietrznych i gruntowych) wykorzystywanych do celów ogrzewania lub ogrzewania i ciepłej wody użytkowej w nowych budynkach mieszkalnych jednorodzinnych.
Wysokość dofinansowania zależy od rodzaju zamontowanej pompy: do 7 tys. zł w przypadku pompy powietrznej i do 21 tys. zł w przypadku pompy gruntowej. W obu przypadkach jednak nie więcej niż 30 proc. kosztów kwalifikowanych. Właściciele Karty Dużej Rodziny mogą liczyć na 45 proc. dofinansowania. Aby otrzymać dofinansowanie, dom musi spełniać podwyższone standardy energetyczne. Wartość wskaźnika rocznego zapotrzebowania na nieodnawialną energię pierwotną (EP) na potrzeby ogrzewania, wentylacji i przygotowania ciepłej wody nie może przekraczać 63 kWh/m2 na rok (dla wniosków złożonych w 2022 roku) oraz 55 kWh/m2 na rok (w kolejnych latach).
Czytaj także:
