Nowe „Czyste Powietrze” 2025: Jak dostać dotację? Wszystko, co musisz wiedzieć
Wprowadzono jednak częściowo nowe zasady związane z przyznawaniem dotacji. Zmiany dotyczą także współpracy z firmami pełniącymi rolę pośrednika między beneficjentem a Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (WFOŚiGW) oraz będącymi wykonawcami inwestycji. Tymi ostatnimi w nowej wersji programu nie będą mogły zostać wszystkie firmy, a jedynie te wiarygodne. Kwestie te nadzorować będzie operator programu, a więc gmina.
Kto może ubiegać się o dofinansowanie z programu „Czyste Powietrze”?
Beneficjentami programu „Czyste Powietrze” mogą zostać osoby fizyczne będące właścicielami lub współwłaścicielami domu jednorodzinnego lub wydzielonego w nim lokalu mieszkalnego z wyodrębnioną księgą wieczystą. Muszą ponadto spełniać następujące warunki:
- okres własności przed złożeniem wniosku o dofinansowanie musi wynosić minimum trzy lata (wymóg nie dotyczy sytuacji spadkowych);
- kryterium dochodowe;
- wymogi dotyczące standardu energetycznego budynku (tylko w przypadku ubiegania się o najwyższe dofinansowanie).
Operatorzy w programie „Czyste Powietrze”: Jaką rolę pełnią?
W nowej odsłonie programu „Czyste Powietrze” pojawili się operatorzy, którzy mają wspierać beneficjentów korzystających z podwyższonego i najwyższego poziomu dofinansowania, w tym także tych korzystających z prefinansowania. Operatorzy zapewniają wsparcie na każdym etapie programu – od momentu podjęcia decyzji o udziale w nim przez cały proces inwestycyjny aż do rozliczenia umowy o dofinansowanie.
Jakie rodzaje dofinansowania w programie „Czyste Powietrze”?
Dofinansowanie w programie dostępne jest aktualnie w dwóch formach:
- dotacji – przyznawanej przez WFOŚiGW i wypłacanej w całości lub maksymalnie w trzech częściach po wcześniejszym złożeniu wniosku o płatność i udokumentowaniu realizacji przedsięwzięcia;
- dotacji z prefinansowaniem – wypłacanej zaliczkowo przed rozpoczęciem inwestycji, co możliwe jest na podstawie dyspozycji wypłaty zaliczki, którą złoży beneficjent razem z fakturą zaliczkową wystawioną przez wykonawcę, po wcześniejszym zawarciu z nim umowy na realizację inwestycji w ramach prefinansowania; ten rodzaj wsparcia dostępny jest wyłącznie dla podwyższonego i najwyższego poziomu dofinansowania, a prefinansowanie możliwe jest tylko przez operatora.
„Czyste Powietrze”: Poziomy dofinansowania i progi dochodowe
Wysokość dotacji, którą można otrzymać w programie „Czyste Powietrze”, uzależniona jest od progów dochodowych:
- podstawowy poziom dotacji (do 40 proc. dofinansowania) – próg dochodu wynosi do 135 000 zł/rok;
- podwyższony poziom dotacji (do 70 proc. dofinansowania) – próg dochodu na osobę wynosi 2250 zł w gospodarstwie wieloosobowym i 3150 zł w gospodarstwie jednoosobowym, a z kolei roczny przychód z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej – maksymalnie dziesięciokrotność kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę;
- najwyższy poziom dotacji (do 100 proc. dofinansowania) – próg dochodu na osobę 1300 zł w gospodarstwie wieloosobowym i 1 800 zł w gospodarstwie jednoosobowym lub otrzymywanie zasiłków (stały, okresowy, rodzinny, specjalny opiekuńczy), natomiast roczny przychód z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej – maksymalnie dwunastokrotność kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę; dodatkowo, aby otrzymać ten rodzaj wsparcia, zapotrzebowanie na energię użytkową do ogrzewania w budynku musi wynosić powyżej 140 kWh/m2/rok (przy tym poziomie dotacji będzie można otrzymać ok. ok. 170 tys. zł na termomodernizację i pompę gruntową).
Czytaj też: Wyrzucanie śmieci po nowemu. Potrzebny kod QR i kosze za 2 miliony zł
Program "Czyste Powietrze": Warunki, jakie musi spełnić budynek
Podstawowym warunkiem skorzystania z programu, a dotyczącym budynku, jest posiadanie pozwolenia na budowę wydanego do 31 grudnia 2020 roku.
W programie dostępne są trzy grupy zadań modernizacyjnych uzależnione od wskaźnika zapotrzebowania na energię użytkową do ogrzewania. Dla budynków o wskaźniku:
- poniżej 80 kWh/(m²/rok) – zakres inwestycji obejmuje demontaż starego źródła ciepła oraz zakup i montaż nowego źródła ciepła zgodnego z programem;
- od 80 do 140 kWh/(m²/rok) – zakres przedsięwzięcia obejmuje tylko źródło ciepła lub tylko termomodernizację bądź źródło ciepła i termomodernizację;
- powyżej 140 kWh/(m²/rok) – w ramach inwestycji można wykonać wymianę źródła ciepła, wymianę instalacji centralnego ogrzewania, montaż wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła, termomodernizację, dokumentację projektową i ekspertyzy.
Czy możliwa jest modernizacja bez wymiany źródła ciepła?
W nowej wersji programu „Czyste Powietrze” możliwa jest modernizacja budynku bez wymiany źródła ciepła pod warunkiem, że budynek posiada już efektywne źródło ciepła spełniające warunki programu. W takiej sytuacji jednak w wyniku przeprowadzonej modernizacji osiągnięte muszą zostać wskaźniki określone w programie i ustalone w audycie energetycznym.
Czytaj też: Masowa wymiana liczników. W 2025 roku upływa jeden z ważnych terminów
Audyty energetyczne w programie "Czyste Powietrze"
W programie obowiązkowe jest przeprowadzenie audytu energetycznego jeszcze przed rozpoczęciem inwestycji. Dokument, który podsumowuje audyt, określa rodzaj i zakres przedsięwzięcia oraz stanowi obowiązkowy załącznik do wniosku o dofinansowanie.
Jakie koszty kwalifikowane można pokryć z dotacji?
W ramach programu „Czyste Powietrze” można otrzymać dotację na termomodernizację i wymianę źródła ciepła, w tym na:
- wymianę kopciucha,
- modernizację instalacji grzewczej,
- ocieplenie budynku,
- wymianę okien i drzwi,
- zakup rekuperacji,
- audyt energetyczny,
- świadectwo charakterystyki energetycznej.
Czytaj też: Nowe świadczenie także dla rolników. KRUS wyjaśnia wątpliwości
Obowiązki wnioskodawcy w programie "Czyste Powietrze"
Wnioskodawca w programie „Czyste Powietrze”, aby otrzymać dotację, jest zobowiązany do wykonania przed rozpoczęciem inwestycji audytu energetycznego. Następnie dokument, który go podsumowuje, musi dołączyć do wniosku o dofinansowanie, a później wykonać wszystkie wskazane w nim prace. Ponadto po zakończeniu inwestycji wnioskodawca ma obowiązek przedstawić świadectwo charakterystyki energetycznej potwierdzające spełnienie wymogów programu.
"Czyste Powietrze": Nabór wniosków i prefinansowanie inwestycji
Program „Czyste Powietrze” obejmuje lata 2018–2032. Nowy nabór wniosków ruszył 31 marca i jest finansowany ze środków Funduszu Modernizacyjnego na zasadzie bezzwrotnych dotacji. Wnioski o dofinansowanie oraz o płatność w programie rozpatrywane mają być w czasie do 60 dni. Podpisywanie umów z beneficjentami potrwa do 31 grudnia 2030 roku, natomiast wydatkowanie środków przez WFOŚiGW – do 31 grudnia 2032 roku.
W podwyższonym i najwyższym poziomie finansowania programu możliwe jest prefinansowanie do 35 proc. kosztów inwestycji. Jest ono jednak dostępne wyłącznie za pośrednictwem operatora.
Okres przejściowy programu "Czyste Powietrze"
W nowej odsłonie programu „Czyste Powietrze” wprowadzono okres przejściowy. Dzięki niemu przez cztery miesiące od 31 marca 2025 roku można ubiegać się o dotację na koszty kwalifikowane, które poniesione zostały od 28 maja 2024 roku. Okres przejściowy ma związek z nagłym wstrzymaniem naboru wniosków pod koniec listopada 2024 roku, z powodu którego nie wszyscy zainteresowani zdążyli złożyć wnioski.
Ponadto NFOŚiGW zapewnia, że zaplanowano odrębny nabór wniosków o dofinansowanie zakupów kotłów gazowych dokonanych w 2024 roku.
