Liczba FAO w kukurydzy. Co oznacza? Jak ją rozszyfrować?
Liczba FAO to wskaźnik wczesności odmian kukurydzy. - Wczesność odmian określana jest w odniesieniu do konkretnych odmian, będących wzorcami danej grupy wczesności. Liczba FAO jest związana z pojęciem sumy temperatur efektywnych, której wartość różni się w zależności od wczesności i typu użytkowego odmiany kukurydzy. Suma temperatur efektywnych mówi nam o tym, ile jednostek ciepła, powyżej minimum fizjologicznego, musi pochłonąć roślina, aby osiągnąć określoną fazę rozwojową - tłumaczy dr inż. Monika Żurek z Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin Państwowego Instytutu Badawczego. - Dla przykładu, odmiana kukurydzy z przeznaczeniem na ziarno o liczbie FAO 210, by osiągnąć dojrzałość do zbioru, wymaga sumy temperatur efektywnych (w całym okresie wegetycyjnym - przyp.red.) wynoszącej 1370°C, a odmiana o FAO 270 potrzebuje 1450°C - wyjaśnia ekspertka. Zaznacza jednocześnie, że w przypadku odmian na ziarno liczba FAO jest skorelowana z wilgotnością ziarna przy zbiorze, a w przypadku odmian kukurydzy na kiszonkę z zawartością suchej masy w całych roślinach przy zbiorze.
Specjalistka zwraca uwagę także na to, że w skali FAO (od 100 do 900) ukryte są, poza wczesnością, również inne istotne wiadomości. - Pierwsza z cyfr w liczbie FAO informuje o podstawowej klasie wczesności, druga - o podgrupie wczesności w ramach podstawowej klasy, a trzecia cyfra mówi o barwie ziarniaka (zero oraz cyfry parzyste - barwa żółta, cyfry nieparzyste - barwa biała) - podaje dr inż. Monika Żurek.
Jaki podział klasyfikujący odmiany (pod względem wczesności - liczby FAO) funkcjonuje w Polsce?
Odmiany obecne w polskim rejestrze, z uwagi na duże zróżnicowanie odmian kukurydzy pod względem wczesności wyrażonej liczbą FAO, można podzielić na 3 grupy odmian: mieszańcowe o liczbie FAO do 230 określane są jako wczesne, o liczbie FAO 240-250 jako średnio wczesne, z kolei o liczbie FAO 260-290 jako średnio późne. - Im odmiana jest późniejsza, czyli charakteryzująca się dłuższym okresem wegetacji, tym wyższa wartość liczby FAO. Plonowanie odmian kukurydzy w dużej mierze uzależnione jest od grupy wczesności. Im wcześniejsza odmiana, tym ma krótszy okres wegetacyjny, a tym samym krótszy okres akumulacji plonu - wyjaśnia dr inż. Monika Żurek.
Jakie odmiany kukurydzy - o jakiej liczbie FAO - uprawiać w poszczególnych regionach kraju?
Uprawa kukurydzy, zarówno na ziarno, jak i na kiszonkę, z uwagi na duże zróżnicowanie warunków klimatycznych w naszym kraju, podlega ścisłej rejonizacji odmianowej.
- Uprawiając odmianę zbyt wczesną dla danego rejonu, tracimy część plonu, który potencjalnie mogłaby zapewnić odmiana późniejsza wysiana w tym rejonie. Z kolei wybór zbyt późnej odmiany dla danego rejonu, grozi zbiorem ziarna o nadmiernej wilgotności, co generuje wysokie koszty suszenia - mówi ekspertka.
Specjalistka wyjaśnia również, że ze względu na zróżnicowane warunki klimatyczne (warunki termiczne, ilość i rozkład opadów) w różnych rejonach Polski, wyróżniono 4 podstawowe rejony uprawy kukurydzy: I - południowo-zachodni i południowo-wschodni, II - środkowy, rejon III - północny oraz IV rejon- pogórze. W ostatnim z wymienionych należy uprawiać odmiany bardzo wczesne i wczesne o FAO do 200. Z kolei w rejonie Polski północnej (rejon III), o najgorszych warunkach termicznych, na ziarno powinny być uprawiane odmiany bardzo wczesne i wczesne (FAO do 220), a na kiszonkę również odmiany wczesne i średnio wczesne, najlepiej, zdaniem ekspertki, o liczbie FAO 220-230.
Źródło: IHIR - PIB
W rejonie środkowym (II) na ziarno, obok odmian wczesnych, można uprawiać odmiany średnio wczesne o liczbie FAO 230-240, a w cieplejszych strefach tego rejonu także odmiany o liczbie FAO 250. Na kiszonkę w rejonie II z kolei zaleca się uprawę odmian o liczbie FAO 220-250. - Odmiany średnio późne (FAO 260-290), powinny być uprawiane wyłącznie w najbardziej korzystnych warunkach klimatycznych, tj. w Polsce południowo-zachodniej i południowo-wschodniej (rejon I), przy czym w uprawie na ziarno raczej nie należy uwzględniać odmian o liczbie FAO wyższej niż 270 oraz do tego kierunku uprawy wybierać również odmiany średnio-wczesne, o liczbie FAO 240-250 - radzi dr inż. Monika Żurek.
Czy liczba FAO zawsze jest miarodajna?
Ekspertka tłumaczy, że określenie wczesności odmiany, poprzez wyznaczenie liczby FAO, polega na porównaniu wilgotności ziarna przy zbiorze/zawartości suchej masy w roślinach ocenianej odmiany z odmianami przyjętymi jako wzorce wczesności. - Minusem tej metody jest to, że w zależności od sezonu wegetacyjnego reakcje odmian zarówno wzorcowych, jak i ocenianych, mogą się różnić, zwłaszcza w przypadku odmian będących na pograniczu grup wczesności - tłumaczy specjalistka. Również, jak podkreśla specjalistka, odmiany wzorcowe nie są jednakowe w całej Europie. Z tego też względu często zdarza się, że jedna odmiana ma różne liczby FAO na liście Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych i Katalogu Wspólnotowego CCA. - Głównym zarzutem wysuwanym w stronę klasyfikacji FAO jest to, że bazuje ona jedynie na wilgotności ziarna/zawartości suchej masy w roślinach, podczas zbioru, co w wypadku dużej zmienności warunków pogodowych jest zawodne - zwraca uwagę dr inż. Monika Żurek. Zaznacza jednocześnie, że właśnie z tego powodu niektóre kraje (Niemcy, Węgry) do klasyfikacji odmian wykorzystują dodatkowo inne parametry, np. liczbę dni od pełni wschodów do pełni kwitnienia.
Czytaj także:
Kukurydza 2023. Jakie plony?
