Współpraca Grup Operacyjnych w WPR 2023-2027
W ramach Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027 rolnicy otrzymali możliwość skorzystania ze wsparcia w ramach Interwencji 13.5. „Współpraca Grup Operacyjnych EPI”, której celem jest tworzenie Grup Operacyjnych europejskiego partnerstwa innowacyjnego na rzecz wydajnego i zrównoważonego rolnictwa oraz opracowanie i wdrożenie innowacyjnych projektów tych grup, z uwzględnieniem potrzeb rolników, łączących partnerów między innymi Ośrodków Doradztwa Rolniczego dysponujących wiedzą z wzajemnie uzupełniających się dziedzin oraz oparte na interaktywnym modelu innowacji.
W ramach działania wspierane jest tworzenie i funkcjonowanie Grup Operacyjnych EPI, zrzeszających rolników, jednostki naukowe, przedsiębiorców, posiadaczy lasów, podmioty doradcze. Uczestnikami Grup EPI mogą być także inne podmioty działające na rzecz innowacji w rolnictwie i na obszarach wiejskich np. samorządy, organizacje pozarządowe, związki rolnicze itp. Wsparcie dotyczy tworzenia i funkcjonowania grup operacyjnych na rzecz innowacji oraz realizacji przez te grupy projektów, których przedmiotem jest opracowanie i wdrożenie:
- nowego lub znacznie udoskonalonego produktu,
- nowych lub znacznie udoskonalonych technologii dotyczących produkcji, metod organizacji lub marketingu,
- przetwarzania lub wprowadzania do obrotu produktów,
- tworzenie lub rozwój krótkich łańcuchów dostaw w rozumieniu art. 2 ust. 1 akapit drugi lit. m rozporządzenia nr 1305/2013, lub rynków lokalnych, o których mowa w art. 35 ust. 2 lit. d rozporządzenia nr 1305/2013, dotyczących produkcji, przetwarzania lub wprowadzania do obrotu produktów objętych załącznikiem I do Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.
W latach 2017-2022 zostało przeprowadzonych sześć naborów dla Grup Operacyjnych, w tym cztery nabory dedykowane projektom badawczo-wdrożeniowym oraz dwa nabory tematyczne poświęcone tworzeniu Krótkich Łańcuchów Dostaw Żywności (KŁŻ). Do chwili obecnej powstało ponad 300 Grup Operacyjnych (w tym 106 projektów badawczo-wdrożeniowych oraz ok 200 KŁŻ). Liczba projektów systematycznie rośnie, gdyż Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa jest w trakcie podpisywania umów z Grupami Operacyjnymi, których projekty zostały rekomendowane do dofinansowania.
Grupa Operacyjna musi składać się co najmniej z dwóch różnych podmiotów należących do następujących różnych kategorii:
⦁ rolnicy,
⦁ właściciele lasów,
⦁ jednostki naukowe (w rozumieniu ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki) oraz uczelnie (w rozumieniu ustawy z dnia 27 lipca 2005 r.Prawo o szkolnictwie wyższym),
⦁ przedsiębiorcy,
⦁ podmioty świadczące usługi doradcze.
Podmioty uznane zostaną za różne, jeżeli nie są one powiązane ze sobą kapitałowo lub osobowo. Przez powiązania osobowe lub kapitałowe rozumie się wzajemne powiązania, pomiędzy co najmniej dwoma dowolnymi podmiotami wchodzącymi w skład Grupy Operacyjnej lub osobami upoważnionymi do zaciągania zobowiązań w ich imieniu, polegające na:
⦁ uczestniczeniu jako wspólnik w spółce cywilnej lub osobowej,
⦁ posiadaniu co najmniej 10% udziałów lub akcji spółki kapitałowej,
⦁ pełnieniu funkcji członka organu nadzorczego lub zarządzającego, prokurenta lub pełnomocnika.
Współpraca to przede wszystkim kontakty interpersonalne z uwzględnieniem indywidualności oraz potrzeb każdego członka grupy. Odpowiedni dobór partnerów do realizacji projektu jest kluczowy dla prawidłowego funkcjonowania Grupy Operacyjnej, wspólnej realizacji oraz upowszechniania rezultatów projektu. Istota prawidłowej współpracy to szacunek i podejście biznesowe do wspólnej realizacji projektu. Inicjowanie powstania nowej Grupy Operacyjnej wiąże się z dużą odpowiedzialnością, obarczone jest również ryzykiem wynikającym z odmienności założeń każdego partnerstwa. Jest to także wielkie wyzwanie dla osób spoza środowiska partnerów grupy, w tym brokerów innowacji, pełniących role koordynacyjne i doradcze. Wypracowanie wspólnego stanowiska, w tym przynajmniej częściowe „odkrycie kart” i celów poprzez partnerów, stanowią podwaliny dobrej współpracy.
Analizując ilość złożonych wniosków w ramach działania Współpraca, w przeprowadzonych już naborach, można z łatwością zauważyć, że ilość podpisanych w konsekwencji umów na realizację operacji przez grupy jest znacznie mniejsza w porównaniu do ilości dokumentacji aplikacyjnych. W każdym kolejnym naborze zwiększa się jakość partnerstw i samych dokumentacji, co powoduje wzrost ilości podpisanych umów i realizowanych projektów. Można z tego wyciągnąć wniosek, że wraz ze wzrostem ilości podpisanych umów, wzrasta również świadomość osób, które przystępują do realizacji tego działania, co do istoty współpracy i konieczności ścisłego współdziałania w celu osiągania jakościowych celów. Wzrasta również poziom zaangażowania partnerów w projekt, zwłaszcza na poziomie jego przygotowania i opracowywania wniosku.
Na intensywność i jakość współpracy duży wpływ mają również wspomniani brokerzy innowacji, działający w ramach struktur regionalnych i krajowych instytucji doradczych. Ze swoją wiedzą, doświadczeniem i przygotowaniem metodycznym odgrywają oni dużą rolę w całym procesie przygotowania danej operacji, począwszy od pierwszych spotkań informacyjnych, a skończywszy na podpisaniu umowy z ARiMR. Nierzadko są osobami, które nie tylko prowadzą działania informacyjno-promocyjne w grupie, ale bardzo często czuwają nad prawidłowym przebiegiem i realizacją operacji. Są w pewnym sensie „spoiwem”, łączącym i spajającym grupę w celu zrealizowania i osiągnięcia założonych celów i czuwającym nad tworzeniem optymalnych warunków dla współpracy różnych podmiotów, mających nierzadko różne struktury, doświadczenia, indywidualne zasady i bardzo często różne priorytety. Brokerzy są zatem zarówno strażnikami i weryfikatorami innowacji, a więc - jako specjaliści - osobami oceniającymi merytoryczną przydatność projektu, ale także moderatorami pobudzającymi do działania i katalizatorami procesu dochodzenia partnerów grupy do wspólnego celu, czy zdania na dany temat. W wielu przypadkach i środowiskach są jedynymi gwarantami współpracy - jej nawiązania, ugruntowania i być może nadziei na to, że stanie się ona stałą wartością pielęgnowaną w przyszłości.
Ze względu na planowane, kolejne nabory wniosków w ramach zachęcamy osoby i instytucje zainteresowane realizacją operacji, związanych z innowacjami w rolnictwie do współpracy z brokerami innowacji, działającymi w strukturach CDR i ODR.
Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego aktywnie działa w wielu Grupach Operacyjnych EPI. Służy jako podmiot doradczy pomocą w zakresie konsultacji związanych z tworzeniem Grupy Operacyjnej, jej funkcjonowaniu, rozliczeń pomocy finansowej a także promocji działań Grupy EPI.
Przykładem działania promocyjnego jest konferencja online Mazowieckiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego dnia 30 października 2023 r. o godz. 10.00 pod tytułem „Współpraca - grupy operacyjne na rzecz innowacji”.
Celem operacji jest promocja grup operacyjnych EPI, dobrych praktyk realizowanych przez te grupy oraz upowszechnianie informacji o projektach realizowanych przez te grupy, a także efektach tych projektów. Operacja zakłada nawiązywanie kontaktów pomiędzy grupami operacyjnymi EPI, a także pomiędzy grupami oraz osobami i instytucjami zaangażowanymi w rozwój innowacyjności sektora rolno-spożywczego, leśnictwa oraz obszarów wiejskich.
Program konferencji obejmuje:
- wykład dr hab. Sylwii Żakowskiej-Biemans ze Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego na temat oczekiwań konsumentów w stosunku do żywności pochodzącej z Krótkich Łańcuchów Dostaw Żywności,
- wykład Barbary Sałaty z Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie Oddział w Radomiu, na temat możliwych rozwiązań organizacji form działalności produkcji żywności dla rolników działających w ramach Krótkich Łańcuchów Dostaw Żywności,
- przykłady dobrych praktyk, czyli prezentacja działalności Grup Operacyjnych EPI w ramach Krótkich Łańcuchów Dostaw Żywności.
Konferencja skierowana jest do rolników, przedsiębiorców z branży rolnej, przedstawicieli jednostek doradztwa rolniczego, jednostek naukowych i instytutów badawczych.
Udział w konferencji jest bezpłatny. Aby wziąć udział w konferencji, należy wypełnić elektroniczny formularz rejestracyjny: link
Więcej informacji w sprawie zespołu tematycznego oraz uczestnictwie w poszczególnych formach realizacji operacji: Jan Seweryniak, e-mail: [email protected]
