Zadbaj o glebę pod wysiew rzepaku

Źródło: fot. Sz. Mofina

Rzepak ozimy ma duże wymagania. Gleba pod jego wysiew powinna: posiadać dobrą strukturę, być wolna od chwastów, nieprzesuszona i zasobna w pokarmy.

Dobrym przedplonem rzepaku są rośliny zacieniające glebę i wzbogacające ją w azot. Zaliczają się do nich: groch, peluszka, kończyna czerwona, mieszanki kończyn z trawami, ozime mieszanki pastewne, lucerna (po pierwszym pokosie) oraz wczesne ziemniaki. – Gorszymi przedplonami są zboża. Wśród nich najlepszym przedplonem jest jęczmień ozimy, gdyż schodzi z pola w pierwszych dniach lipca – tłumaczy Krzysztof Świerek, agronom z Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Poznaniu - Punkt Doradczy w Gołuchowie.

Przygotowując rolę pod wysiew rzepaku, powinno się dążyć do stworzenia w gruncie dobrych stosunków: powietrznych, wodnych i cieplnych, ułatwiających przemiany fizyko-chemiczne i biologiczne, prowadzące do jego regeneracji. - Na glebach zwięzłych nadmiar lub brak opadów utrudnia zawsze uprawę – zaznacza specjalista. Podkreśla przy tym, że jeśli zdecydujemy się na uprawę rzepaku bez obornika, należy wtedy podorać ściernisko. – Na glebach zadarnionych dobrze jest przed podorywką rozerwać darń broną talerzową, wówczas zabieg ten będzie bardziej udany – twierdzi ekspert. Wyjaśnia jednocześnie, że orkę siewną powinniśmy zrobić na trzy tygodnie przed siewem. - Po niezachwaszczonych grochach i ziemniakach podorywka jest jednak zbędna - uważa agronom.

Dla rzepaku z natury najlepsze są żyzne, zasobne w próchnicę i wapń grunty o przepuszczalnym podłożu. Dla tej rośliny odpowiednie są jednak także gleby, na których dobrze plonują: pszenica, jęczmień i koniczyna czerwona. Rzepak uprawia się obecnie również na glebach żytnich, pod warunkiem, że te - dzięki melioracjom i długoletniej starannej uprawie - są zasobne w pokarmy. - Plony uzyskane na glebach piaszczysto-gliniastych i gliniastopiaszczystych dorównują w tych warunkach plonom osiąganym na glebach z natury bardziej żyznych, np. czarnoziemach i czarnych ziemiach - mówi Krzysztof Świerek. Pod uprawę rzepaku nie nadają się natomiast: gleby piaszczyste na piaszczystym podłożu, gleby o wadliwym, żelazistym podłożu lub niedrenowane o nieprzepuszczalnym podłożu, podmokłe i zakwaszone.

Przy wyborze miejsca pod wysiew rzepaku zwraca się uwagę na ukształtowanie terenu. – Pagórki i wzniesienia są mniej odpowiednie od pól o równym i łagodnym spadzie, gdyż narażone są na działanie wysuszających, mroźnych wiatrów, powodujących wywiewanie okrywy śnieżnej - tłumaczy specjalista.

W Polsce plony rzepaku ozimego były wyższe w rejonach o rocznych opadach powyżej 525 mm od tych na obszarach o mniejszych opadach. Na naszym terenie suma rocznych opadów atmosferycznych kształtuje się na poziomie 511 mm. – Zauważa się także, że dodatni wpływ na plony nasion rzepaku ozimego wywierają również dobrze rozłożone opady deszczu - częste, lecz drobne w okresie kwitnienia przy relatywnie niewysokich temperaturach – mówi ekspert. Dodaje przy tym, że rzepak ozimy jest wrażliwy na suszę w okresie od ruszenia wegetacji na wiosnę do osiągnięcia dojrzałości.

Rzepak charakteryzuje się zmniejszoną w stosunku do innych roślin uprawnych odpornością na niskie temperatury. Roślina ta jest jednak bardziej zimotrwała od jęczmienia ozimego. Odznacza się dużą wrażliwością na układ warunków atmosferycznych w okresie zimy. - Gdy jesienią temperatura obniża się stopniowo i przejście do mrozów jest łagodne, rzepak gromadzi zapasy cukrów, uzyskiwanych w procesie asymilacji. Dzięki większemu stężeniu soku w komórkach roślinnych, rzepak staje się bardziej odporny na niską temperaturę - hartuje się, przez co przetrzymuje bez uszkodzeń mrozy do - 15 stopni C bez okrywy śnieżnej. Duże szkody na plantacjach rzepaku powstają, gdy po ciepłej i łagodnej jesieni występują nagle silne mrozy lub gdy okres mrozów zimowych przerywany jest nawrotami ciepła - tłumaczy agronom.