Uwaga na jesienne mszyce!

Uprawy Oct. 31, 2020 MP

Źródło: redakcja

Z raportów fitosanitarnych, które do nas spływają, wynika, że na plantacjach zbóż ozimych mamy dość znaczny kłopot z mszycami.

Mszyce należą do grupy najgroźniejszych szkodników wszystkich gatunków zbóż (ich opis w ramce poniżej). Szkodniki te rozpoczynają naloty już na młodych roślinach, które zawierają dużo soków roślinnych i substancji białkowych. - Populacje intensywnie oblegają liście, źdźbła, kłosy, które w trakcie żerowania nakłuwają, wprowadzając do wnętrza tkanek ślinę oraz enzymami i substancje o działaniu toksycznym a następnie pobierają sok. Wysysanie w bardzo krótki sposób doprowadza do osłabienia turgoru roślin, więdnięcia, zahamowania wzrostu, chloroz liści, źdźbeł, kłosów, deformacji i zmniejszenia MTN ziarniaków, a przy bardzo licznych populacjach nawet do zamierania całych roślin - wylicza Daniel Dąbrowski, specjalista ds. technologii produkcji zbóż i rzepaku z Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Lubaniu. Na tym nie kończy. - Kolejnym z negatywnych czynników biologicznych pojawiających się podczas „obecności” mszyc na roślinach jest spadź - lepka substancja zawierająca nieprzyswajalne przez te owady węglowodany, która w dużych skupiskach utrudnia lub ogranicza oddychanie i transpirację. Zaznacza jednocześnie, że najbardziej niebezpieczną formą szkodliwości mszyc jest przenoszenie/wektorowanie wirusów roślinnych. - Przykładem wirusów przenoszonych podczas żerowania mszyc jest wirus żółtej karłowatości jęczmienia (Barley Yellow Dwarf Virus - BYDV) - wskazuje Daniel Dąbrowski.

Diagnozowanie mszyc, jak podkreśla nasz rozmówca, przede wszystkim należy połączyć z monitoringiem pogodowym. - W przypadku ozimin obserwacje prowadzimy już od jesieni szczególnie w jęczmieniu. Natomiast wiosną w łanie obserwacje można przeprowadzać już od fazy końca krzewienia do pełnego wykłoszenia roślin - zaznacza specjalista z LODR-u. Dobrą praktyką jest także, zdaniem naszego rozmówcy, wspomaganie się systemami wspierania decyzji w Integrowanej Ochronie Roślin. Takie metody są wdrażane m.in. przez Instytut Ochrony Roślin w Poznaniu, który na swojej platformie AGROFAGI. publikuje zestawienia obserwacji najbardziej groźnych chorób i szkodników.

- W przypadku pojawu mszyc w uprawach zbóż ozimych jesienią, gdy ciepło i wilgotno, w celu wyeliminowania ryzyka przeniesienia wirusów żółtej karłowatości jęczmienia zabieg wykonujemy po stwierdzeniu pierwszych osobników na roślinach - mówi Daniel Dąbrowski. Do zwalczania mszyc stosowane są zarejestrowane preparaty zawierające następujące substancje czynne zaliczane głownie do grupy - pyretroidów (alfa-cypermetrynę, beta-cyflutryna, cypermetrynę, deltametrynę, esfenwalerat, lamda-cyhalotrynę, zeta-cypermetrynę) oraz karboksyamidów (flonikamid).

Jakie gatunki mszyc żerują na zbożach? Jaka jest ich biologia? Jak je rozpoznawać?

Mszyce atakują rośliny uprawne właściwie przez cały okres wegetacji roślin uprawnych. Do najczęściej występujących gatunków mszyc w zasiewach zbóż możemy zaliczyć: mszycę różano-zbożowa, mszycę czeremchowo-zbożowa, a także mszycę zbożową. Najczęściej osobniki zaliczane do wymienionych gatunków pojawiają się na plantacjach od połowy maja. W stadiach początkowych ich liczebność nie jest zbyt duża. Należy jednak pamiętać o tym, że szkodniki rozmnażają się bardzo szybko. W sprzyjających warunkach larwa przechodzi w postać dorosła w ciągu od 9 do 12 dni i jest w stanie uzyskać potomstwo na poziomie około 70 osobników, które w podobnym tempie się rozmnażają, co skutkuje wydaniem nawet do kilkunastu pokoleń w trakcie jednego sezonu wegetacyjnego. Rozwój mszyc w dużej mierze skorelowany jest z warunkami atmosferycznymi. Im wyższa wilgotność i temperatura, tym tempo rozwoju osobników bardziej intensywne. Temperatury optymalne dla ich rozwoju wahają się od 20 do 25⁰C.

Morfologia i wygląd osobników w zależności od gatunku

Mszyca zbożowa - długość od 1,2 do 3,3 mm barwa czerwonobrązowa lub zielonkawą, kształt wrzecionowaty. Czułki czarne, o długości zbliżonej do ciała owada. Syfony czarne, spiczasto zakończone.
Mszyca czeremchowo-zbożowa (rośliny żywicielskie: zboża czeremcha) - długość ciała od 1,5 do 2,3 mm, barwa oliwkowozielona wraz z brązowym odcieniem między syfonami. Długość czułków od 1/7 do 1/8 długości ciała.
Mszyca różano-trawowa długość ciała 2 do 3mm, kształt owalny, barwa jasnozielona z ciemnozielonym pasem pośrodku grzbietu, syfony jasne, około dwa razy dłuższe od ogonka

D. Dąbrowski, LODR w Lubaniu

Czytaj także: