Super ziemniaki. Jak można wyhodować idealne odmiany?

Źródło: Canva

Na te pytanie odpowiadają: Aleksandra Bech Hodowla Ziemniaka Zamarte Sp. z o.o. - Grupa IHAR, dr Jarosław Plich Oddział IHAR-PIB w Młochowie oraz dr Cezary Trawczyński Oddział IHAR-PIB w Jadwisinie.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Rewolucja w uprawie ziemniaków - NGT

Cały Świat, przede wszystkim USA, Indie i Chiny poczyniły ogromny postęp związany z zastosowaniem metody CRIPR/Cas w ziemniaku. - Metodę tę zastosowano pod kątem podwyższenia odporności na zarazę ziemniaka, PVY, PVS, PVA, poprawienia jakości skrobi (zwiększenie zawartości amylozy), zwiększenia syntezy karotenoidów, ograniczenia enzymatycznego ciemnienia miąższu, zwiększenia tolerancyjności na herbicydy - informują eksperci. Zaznaczają jednocześnie, że możliwości NGT są ogromne - przede wszystkim przyspieszają postęp biologiczny. - Wprowadzane zmiany w genomie zależne będą od potrzeb rynku, możliwości kadry naukowej i zaplecza finansowego - wyliczają specjaliści.

Wyzwania dla polskiej branży ziemniaczanej w obliczu zmian

Eksperci zaznaczają że obecnie w Europie każda nowa odmiana ziemniaka uzyskana z wykorzystaniem technik NGT wciąż jest traktowana jak organizm modyfikowany genetycznie, czyli tzw. GMO. - Niemniej jednak gospodarka wolnorynkowa wymusza pewne reformy i głośno mówi się o zmianach prawa unijnego i krajowego w tym zakresie. Polskie hodowle ziemniaka (Hodowla Ziemniaka Zamarte, Pomorsko Mazurska Hodowla Ziemniaka w Strzekęcinie) muszą być na takie zmiany legislacyjne odpowiednio przygotowane - podkreślają specjaliści. Jednak, by polskie firmy hodowlano-nasienne miały szanse w tym wyścigu, zmiany muszą być wprowadzane stopniowo, a przygotowania do tych zmian muszą rozpocząć się już dziś. - Krajowe firmy muszą rozpocząć wzmożoną współpracę z ośrodkami badawczymi, a to dla obu stron będzie pracochłonne i kosztowne. Działania takie na pewno nie będą możliwe bez odpowiedniego wsparcia na poziomie ministerialnym - uważają eksperci. 

Wprowadzenie w Europie zmian legislacyjnych dotyczących NGT, zdaniem ekspertów skupionów wokół IHAR-PIB, jest na pewno szansą na rewolucyjny skok w hodowli roślin uprawnych. Jednak może to być także pewnego rodzaju zagrożenie dla mniejszych firm hodowlanych, które nie posiadają kapitału na inwestycje w nowe techniki lub zakup odpowiednich licencji na ich użycie w swoich programach hodowlanych. Ten aspekt również powinien być wzięty pod uwagę podczas tworzenia nowych regulacji prawnych na szczeblu unijnym i krajowym.

Czytaj też:
Co dalej z ziemniakami? Eksperci nie mają wątpliwości

Zamiast czekać na NGT: Jak polscy Hodowcy ulepszają ziemniaka?

Jeśli chodzi o nowe techniki w hodowli roślin, to nasze działania nie ograniczają się do oczekiwania na wprowadzenie NGT, lecz skupiamy się na tych technikach ułatwiających proces tworzenia nowych odmian ziemniaka, które są dla nas dostępne już dziś. - W chwili obecnej, kluczową rolę odgrywa wykorzystanie markerów molekularnych do identyfikacji obecności wybranych genów. Metoda MAS (marker assisted selection) bardzo efektywnie wspiera klasyczną hodowlę i w HZZ jest ona wprowadzana np. w programach hodowli nowych odmian przydatnych do produkcji ekologicznej - przekazują eksperci. 

Na całym Świecie, w tym także w Polsce, intensywnie poszukuje się nowych źródeł odporności na P. infestans w celu wprowadzenia ich do puli materiałów hodowlanych ziemniak. - Dąży się do piramidyzacji takich genów odporności (tzw. genów R) w jednej odmianie, co daje nadzieję na uzyskanie trwałej odporności. Zidentyfikowanie obecności jednocześnie dwóch lub więcej genów R w jednym osobniku jest w praktyce możliwa jedynie przy wykorzystaniu markerów DNA - informują specjaliści. Oczywiście metoda MAS, zdaniem ekspertów,  nie ogranicza się jedynie do selekcji osobników odpornych na P. infestans lecz ma dużo szersze możliwości. - Technika ta jest szeroko stosowana przez duże zachodnioeuropejskie hodowle ziemniaka - wskazują specjaliści. Dodają jednocześnie, że obie polskie hodowle ziemniaka - HZZ i PMH, wspólnie z IHAR-PIB w Młochowie, podejmują działania mające na celu wprowadzenie MAS, jako rutynowego narzędzia w komercyjnej hodowli ziemniaka również w naszym kraju.   

Czytaj też:
Nie są wczesne, ale dają wysoki plon. Topowe odmiany ziemniaków