Rzepak ozimy - odmiana mieszańcowa czy populacyjna?
Postawić na odmiany mieszańcowe rzepaku czy zostać przy populacyjnych? Oto jest pytanie!
- Trzeba przyznać, że odmiany mieszańcowe odznaczają się przede wszystkim większym potencjałem plonowania ze względu na występujący w tego typu odmianach efekt heterozji. Przejawia się on głównie bujniejszym wigorem roślin, często szybszym rozwojem, a przede wszystkim większym plonem nasion. Na ogół też reagują one mniejszym spadkiem plonowania w przypadku wystąpienia niekorzystnych zjawisk atmosferycznych w okresie wegetacji. Większość odmian mieszańcowych lepiej nadaje się do opóźnionych siewów ze względu na szybszy rozwój początkowy - wylicza Jacek Broniarz, kierownik pracowni WGO Roślin Pastewnych, Oleistych i Włóknistych w Centralnym Ośrodku Badania Odmian Roślin Uprawnych. Zaznacza jednocześnie, że właśnie to w dużej mierze zadecydowało o tym, że hodowcy w tych odmianach upatrują większe możliwości i efekty swoich prac. Część z nich zrezygnowała nawet całkowicie z hodowli odmian populacyjnych i tworzą wyłącznie odmiany mieszańcowe. Jak one powstają? - Materiałem siewnym takich odmian są nasiona F1, wytwarzane przez krzyżowanie stałych komponentów, tj. odpowiednich linii zgodnie z formułą mieszańca, znaną jedynie hodowcy. U odmian mieszańcowych efekt heterozji występuje tylko w pokoleniu F1, i nie powtarza się w dalszych rozmnożeniach - mówi ekspert. Zwraca również uwagę na to, że w ostatnich latach wyraźne zwiększył się udział odmian mieszańcowych w uprawie. - Dobór takich odmian jest liczniejszy i bardziej zróżnicowany, a nasiona są dostępne w sprzedaży - zaznacza Jacek Broniarz. W ofercie mamy m.in. odmiany mieszańcowe odporne na porażenie kiłą kapusty czy też tolerancyjne na porażenie wirusem żółtaczki rzepy. - Materiał siewny odmian mieszańcowych jest niestety droższy. Należy jednak wiedzieć, że zakup nasion stanowi zaledwie około 10% kosztów całkowitych produkcji 1 ha rzepaku. Warto więc niekiedy zdecydować się na zakupienie droższych nasion lepszych odmian - radzi ekspert. W naszym kraju jednak, jak wynika z informacji zebranych przez Jacka Broniarza, wielu rolników nadal dobrze ocenia przydatność odmian populacyjnych do własnych warunków gospodarowania i często uprawia je na swoich polach. - Odmiany populacyjne, zwłaszcza nowe, przy zachowaniu podstawowych wymagań agrotechnicznych potrafią wytworzyć również duży plon nasion - przyznaje ekspert COBORU. Podkreśla jednocześnie, że takie odmiany przeważnie są wysiewane w mniejszych gospodarstwach i na nieco gorszych stanowiskach. - Ich podstawową zaletą jest stosunkowo łatwy zbiór ze względu na mniejszą masę roślin, a to z kolei obniża koszty eksploatacji kombajnu - tłumaczy specjalista. Zwraca przy tym uwagę na jeszcze jedną istotną rzecz w tej materii. - Niezależnie od wyboru do uprawy odmiany mieszańcowej czy też populacyjnej, plantacje produkcyjne należy obsiewać kwalifikowanym materiałem siewnym. Używanie do siewu innego materiału niż kwalifikowany może spowodować znaczące pogorszenie jakości zebranych nasion.
Sztandarowe odmiany renomowanych firm
Aby ułatwić i przyspieszyć wybór materiału siewnego rzepaku ozimego, przedstawiamy także sztandarowe odmiany renomowanych firm - zarówno populacyjne, jak mieszańcowe.
HR Smolice
Bono - to odmiana populacyjna o rewelacyjnym potencjale plonowania (do 129% wzorca w stosunku do wzorców odmian populacyjnych w badaniach rejestrowych 2019). Charakteryzuje się znakomitą zimotrwałość i bardzo dobrą regeneracją roślin po zimie. Odmiana została dostosowana do uprawy na terenie całego kraju, tolerująca opóźniony siew, odznaczająca się dobrym wigorem jesiennym. Termin kwitnienia i dojrzewania - średnio wczesny. Odporność na wyleganie - dobra (niski pokrój roślin). Zaolejenie - bardzo dobre (wysoki plon tłuszczu). Profil zdrowotności - dobry. Wysoka masa tysiąca nasion. Niska zawartość glukozynolanów.
KWS
UMBERTO KWS F1 - odmiana mieszańcowa z odpornością na samoistne osypywanie nasion. Posiada unikalną na polskim rynku kombinacje genów odporności na suchą zgniliznę kapustnych Rlm3 i Rlm7. Bestseler w 2019 r. - to najczęściej wybierana i najwyżej plonująca odmiana z asortymentu rzepaku KWS. W doświadczeniach COBORU CCA zajęła trzecie miejsce w rankingu z plonem 4,48 t/ha i 115% wzorca.
FELICIANO KWS F1 - nowość. Odmiana odporna na samoistne osypywanie się nasion, a także tolerancyjna na porażenie żółtaczką rzepy (TuYV). Dzięki ciągłemu udoskonalaniu odporności na suchą zgniliznę kapustnych udokumentowano innowacyjny mechanizm RlmS. W doświadczeniach zainfekowanych mieszaniną różnych ras patogenu, odmiana Feliciano z RlmS miała najniższą ilość porażonych łodyg.
RICCARDO KWS F1 - nowość. Odmiana mieszańcowa z odpornością na samoistne osypywanie nasion i suchą zgniliznę kapustnych Rlm7, o wysokim i stabilnym plonowaniu na słabszych stanowiskach. Z doświadczeń wynika, że w gorszych warunkach glebowych Riccardo KWS F1 plonuje lepiej od odmian plonujących wysoko, ale tylko na bardzo dobrych stanowiskach.
Saatbau
ASTANA F1 to nowa, wczesna odmiana mieszańcowa rzepaku, charakteryzująca się szybkim rozwojem początkowym, niskim wzrostem i niską skłonnością do wylegania. Doskonała zimotrwałość i wysoka zdrowotność zapewniają pewne i stabilne plony, zabezpieczane przez odporność na wirusa żółtaczki rzepy (TuYV), odporność na suchą zgniliznę kapustnych (gen Rlm7) i odporność na pękanie łuszczyn. ASTANA F1 jest numerem 1 w plonie tłuszczu wśród odmian z odpornością na wirusa TuYV. To idealna propozycja na średnie i dobre stanowiska, również te chłodniejsze, przydatna do siewu w późniejszych terminach agrotechnicznych.
PRESIDENT F1 to odmiana mieszańcowa rzepaku ozimego, wyróżniająca się plonem nawet w grupie najlepszych odmian hybrydowych. Wysokie i potężne rośliny o dużej liczbie pędów bocznych zapewniają wysoką produktywność. Bardzo wysoki jesienny wigor oraz silnie rozbudowany system korzeniowy powodują, że doskonale nadaje się on do uprawy na glebach ciężkich, zlewnych, doskonale radzi sobie również na mniej zasobnych i lżejszych stanowiskach, a także w przypadku stosowania uproszczeń uprawowych. Tak szybki jesienny start powoduje, że odmiana ta w przypadku bardzo opóźnionych terminów siewu najlepiej kompensuje redukcję potencjału plonowania. Odmiana charakteryzuje się wysoką odpornością na pękanie łuszczyn. Gen Rlm7 gwarantuje wysoką odporność odmiany na suchą zgniliznę kapustnych.
STANLEY to sprawdzona odmiana populacyjna rzepaku ozimego, której doskonała odporność na choroby, bardzo wysoka zimotrwałość oraz równomierność dojrzewania gwarantują wysoki i regularny w latach potencjał plonowana. Na polu zwraca uwagę nieco niższymi roślinami, które tworzą wyrównany łan, gęsto wypełniony łuszczynami. STANLEY wyróżnia się spośród odmian populacyjnych bardzo wysokim jesiennym wigorem, co powoduje, że można rozważać jego siew również w terminach wykraczających poza optymalne dla danego regionu. Dodatkowym atutem jakościowym tej odmiany jest wysoka zawartość tłuszczu w nasionach.
Lista najwyżej plonujących odmian w 2019 badanych przez Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych w ramach Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego (w nawiasach podano wyniki badań kolejno z 2018 r. i 2017 r.)
Odmiany populacyjne
wzorzec: 36 dt z ha (38,6 dt z ha, 40,2 dt z ha)
Birdy - 112,5% wzorca (103%, 114%)
Derrick - 112% wzorca (110%, 114%)
Galileus - 106% wzorca (102%, 105%)
Hevelius - 100% wzorca (102%, 105%)
SY Ilona - 100% wzorca (113%, 109%)
Odmiany mieszańcowe
wzorzec: 36 dt z ha (38,6 dt z ha, 40,2 dt z ha)
Absolut - 127% wzorca (135%, 132%)
Advocat - 122% wzorca (127%, 135%)
Angelico - 126% wzorca (124%, 128%)
Anniston - 122% wzorca (131%, 127%)
Architect - 109% wzorca (129%, 132%)
Arkansas - 122% wzorca (rejestracja w Polsce w 2018 r.)
Chopin - 123% wzorca (rejestracja w Polsce w 2018 r.)
DK Expansion - 120% wzorca (122%, 120%)
ES Imperio - 120% wzorca (120%, 123%)
Hamilton - 119% wzorca (112%, 125%)
Prince - 119% wzorca (116%, 128%)
Trezzor - 120% wzorca (116%, 129%)
Czytaj także:
