Magazynowanie ziarna zbóż - jak zrobić to dobrze? [4 ZASADY]

Źródło: M. Kula

1. Żniwa lada dzień nabiorą rozmachu. Przypominamy więc, jakich zasad należy przestrzegać przy przechowywaniu ziarna po zbiorze, by nie doszło w nim do rozwoju grzybów i szkodników magazynowych.

Ziarno do przechowalni powinno trawić czyste - bez słomy, plew, ości, owadów oraz nasion chwastów, itp. Najlepiej pozbyć się ich już na etapie zbioru poprzez regulację kombajnu lub tuż po nim - poprzez czyszczenie na wialniach. - Nieusunięcie zanieczyszczeń będzie powodować utrzymywanie się wilgotności i wzrost temperatury masy ziarna - mówi dr inż. Stanisław Pużyński, kierownik działu Technologii Produkcji Rolniczej i Doświadczalnictwa w Śląskim Ośrodku Doradztwa Rolniczego w Częstochowie. Udowodniono bowiem, co podkreśla ekspert, że samo usunięcie zielonych fragmentów roślin i nasion chwastów obniża wilgotność masy ziarna o 3%. Ekspert zaznacza jednocześnie, że ziarno do długotrwałego przechowywania nie może zawierać więcej niż 5% zanieczyszczeń.

ZIARNO DO MAGAZYNOWANIA - WAŻNA TEMPERATURA I WILGOTNOŚĆ

Specjalista przypomina również o następującej sprawie ziązanej z przchowywaniem ziarna:

- Masa zebranego ziarna wysypana z kombajnu na przyczepę często też ma wysoką temperaturę, dochodzącą nawet do 45 °C. Tymczasem ciepłota odpowiednia do długotrwałego przechowywania powinna wynosić poniżej 10 °C.

Nie zaleca się jednak osiągnąć takiej temperatury od razu. Wymaga to czasu. - Po zbiorze należy dążyć do obniżenia temperatury masy ziarna do 16 °C w okresie 7 dni. Pomiar temperatury masy ziarna powinien być robiony codziennie - od chwili zbioru do uzyskania odpowiedniej wilgotności - tłumaczy specjalista. Po wysuszeniu i schłodzeniu masy ziarna natomiast temperaturę powinno sprawdzać się co 10 dni w okresach chłodniejszych (jesień-zima) i co 5 dni wiosną. - Jeżeli wystąpi wzrost temperatury, będzie to oznaka samozagrzania ziarna i trzeba cała partię napowietrzyć, chociażby poprzez przerzucenie go do innej komory silosu czy magazynu - mówi pracownik ŚODR-u.

Dr Pużyński zwraca również uwagę na to, że ziarno zebrane z pola i składowane w magazynie (jakkolwiek osiągnęło ono dojrzałość pełną) jest organem żywym, w którym dalej zachodzą procesy fizjologiczne, zmierzające do osiągnięcia dojrzałości pożniwnej. Ziarniaki mogą wtedy intensywnie wydzielać ciepło oraz wodę - czyli, mówiąc potocznie, „pocić się”.

- W takich przypadkach ziarno również będzie wymagać przewietrzania. Najlepsze efekty daje przepuszczenie 1300 m3 powietrza przez 1 tonę ziarna. Według normy ISO 34/4/2 N 125 dla zbóż o wilgotności mniejszej niż 15% zaleca się przepuścić 20 m3 powietrza w ciągu godziny. Wtedy po 65 godzinach wentylowania przez każdą tonę ziarna przejdzie właśnie 1300 m3 powietrza - mówi dr Pużyński.

Podkreśla jednocześnie, że najlepsze efekty rozprowadzania powietrza uzyskuje się, składując ziarno na perforowanej podłodze bądź na perforowanych kanałach wentylacyjnych.

SKUTKI NIEŁAŚCIWEGO MAGAZYNOWANIA ZIARNA

Co się stanie jeśli nie będziemy przestrzegać powyższy zasad? Ekspert zaznacza, że składowanie ziarna zanieczyszczonego o wilgotności ponad 14% będzie skutkować wzrostem temperatury i wilgotności spowodowanym przez rozwój grzybów tzw. magazynowych z rodzaju Fusarium i Penicilium oraz szkodników magazynowych.

- Grzyby magazynowe mogą spowodować wzrost zanieczyszczenia mikotoksynami, a to może być szkodliwe dla konsumenta i zwierząt - ostrzega pracownik ŚODR-u.

4 ZASADY BEZPIECZNEGO PRZECHOWYWOWANIA ZIARNA

1. Czysty materiał do przechowywania - nie więcej niż 5% zanieczyszczeń.
2. Maksymalna wilgotność masy ziarna do 13-14%.
3. Maksymalna, docelowa temperatura masy ziarna do 10 °C.
4. Systematyczny monitoring i okresowe napowietrzanie (aeracja) masy ziarna wyrównująca temperaturę i wilgotność przechowywanej masy ziarna.

Czytaj także: 

Szkodniki w magazynach zbóż to realne straty