Polska jest czołowym producentem tej uprawy Europie

Źródło: KOWR

Uprawa tytoniu w Polsce ma długoletnią tradycję. W ostatnich latach jego produkcja w naszym kraju systematycznie spada. Mimo to Polska znajduje się w czołówce europejskich producentów tytoniu. Jak wygląda ten rynek dziś i czego możemy się spodziewać w najbliższym czasie?

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Uprawa tytoniu w Polsce ma długą tradycję, jej początki sięgają schyłku XVI wieku. Obecnie uprawa tytoniu objęta jest regulacjami, mającymi na celu uszczelnienie obrotu surowcem tytoniowym, a co za tym idzie – ograniczenie szarej strefy w handlu suszem tytoniowym i wyrobami tytoniowymi w Polsce. Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa od 2017 r., realizuje zadania związane z monitorowaniem uprawy tytoniu oraz nadzorem nad produkcją i zbyciem surowca tytoniowego.

Polska czołowym producentem tytoniu w Europie

Polska jest jednym z największych producentów tytoniu w UE. Areał uprawy tytoniu charakteryzuje się silną koncentracją w ujęciu regionalnym. Podstawą rejonizacji uprawy tytoniu są w głównej mierze warunki klimatyczne i glebowe. Uprawą tytoniu zajmują się wyspecjalizowane gospodarstwa rolne, zrzeszające się w grupy producentów.

W 2025 r. uprawa tytoniu w Polsce prowadzona jest w ponad 3,3 tys. gospodarstw rolnych na powierzchni ok. 9 tys. ha (stan na 18.11.2025 r.).

Plantacje tytoniu w 2025 r. występowały głównie w województwach: lubelskim, podkarpackim, małopolskim, podlaskim i świętokrzyskim. W województwach zachodniopomorskim, lubuskim oraz w łódzkim nie odnotowano uprawy tytoniu.

W Polsce uprawia się kilka odmian tytoniu. Zdecydowanie dominują tytonie jasne: Virginia, zajmująca około 91% powierzchni upraw, oraz Burley, którego udział przekracza 6%. Niewielką część areału, łącznie około 3%, stanowią odmiany takie jak Skroniowski Mocny, Puławski i Kentucky.

Redukcja gospodarstw uprawiających tytoń

Na przestrzeni ostatnich lat, zauważyć można trend spadkowy w uprawie tytoniu. Redukcji powierzchni upraw towarzyszyły zmiany strukturalne i organizacyjne gospodarstw zajmujących się uprawą tego gatunku. Znacząco spadła liczba gospodarstw uprawiających tytoń. W 2018 r. uprawa tytoniu w Polsce była prowadzona w 4,9 tys. gospodarstw rolnych na powierzchni ok 10 tys. hektarów. W 2025 r. liczba ta wynosi ok. 3,3 tys. (spadek o ok. 33% w stosunku do 2018 r.).

Widoczny spadek jest efektem Wspólnej Polityki Rolnej – stopniowej redukcji dopłat związanych z uprawą tytoniu oraz z działaniami prowadzonymi przez Światową Organizację Zdrowia, ukierunkowanymi na zdecydowane ograniczenie spożycia wyrobów tytoniowych.

Skala produkcji surowca tytoniowego plasuje Polskę w czołówce europejskich producentów tytoniu, jednakże produkcja krajowa spada z roku na rok – od 2007 r. utrzymywała się na poziomie powyżej 30 tys. ton rocznie, a w ciągu ostatnich 4 lat wynosiła ok. 20 tys. ton rocznie.

Przyczyny spadku produkcji tytoniu

Uprawa tytoniu jest silnie skoncentrowana w układzie terytorialnym, co ma negatywne skutki w kontekście rozwoju zrównoważonego rolnictwa. Dodatkowo niekorzystne zmiany klimatyczne i nasilenie ekstremalnych zjawisk pogodowych, w tym okresy suszy i opady gradu, wpływają negatywnie na uprawy. Zagrożeniem sektora tytoniowego są również małe zasoby wody, które negatywnie wpływają na plonowanie. Opłacalność produkcji bardzo spadła, a koszty pracy rosną. Obserwuje się także małe zainteresowanie młodych rolników uprawą tytoniu ze względu na jej niską rentowność i dużą pracochłonność. Krajowa konsumpcja tytoniu wykazuje tendencję spadkową, co jest wynikiem wzrostu cen, wprowadzenia restrykcyjnych zakazów palenia oraz rosnącej świadomości prozdrowotnej.

Perspektywy rozwojowe branży tytoniowej

Szans rozwoju sektora tytoniowego należy szukać w koncentracji upraw w dużych podmiotach gospodarczych, np. organizacjach producentów, modernizacji gospodarstw oraz działaniach na rzecz łagodzenia niekorzystnych zmian klimatycznych. Niezbędne jest również wprowadzenie posunięć interwencyjnych w sektorze tytoniowym np. poprzez wsparcie przedsięwzięć inwestycyjnych działaniami innowacyjnymi, ochroną środowiska, wzrostem kwalifikacji i doświadczenia zawodowego rolników. Inwestycje modernizacyjne powinny obejmować: budynki i budowle, maszyny rolnicze, środki transportu, nowoczesny materiał siewny, organizację gospodarki magazynowej i logistyki oraz systemy organizacji i planowania w gospodarstwie rolnym.

W kontekście rozwoju sektora uprawy tytoniu w Polsce istotne jest również, aby przemysł tytoniowy w jak największym stopniu wykorzystywał krajowy surowiec. Niezbędne jest zwiększenie zakupu polskiego tytoniu przez rodzime koncerny tytoniowe.