Materiał siewny. Jakie żyto zasiać?

Źródło: M.Kula

Żyto hybrydowe czy populacyjne? Które z nich warto zasiać? Jak wybrać najlepszy materiał siewny?

Specjalista ze Stacji Doświadczalnej Oceny Odmian w Pawłowicach - Mateusz Burda mówi, że pierwszym krokiem do osiągnięcia satysfakcjonującego plonu żyta ozimego (i nie tylko) jest wybór właściwej odmiany. - Należy go dokładnie przemyśleć, każda odmiana jest bowiem inna, jest przystosowana do innych warunków glebowo-klimatycznych. Rolnik powinien dopasować ją do swoich ziem - zaznacza fachowiec. Pomocne w tym względzie mogą okazać się Listy Odmian Zalecanych, powstałe na podstawie  Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego (PDO), prowadzonego pod nadzorem Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych w Słupi Wielkiej. - Znajdziemy je zarówno na stronie COBORU, jak i w naszych stacjach doświadczalnych. Dysponujemy ogólnodostępnymi i bezpłatnymi broszurkami, zawierającymi LOZ - informuje pracownik SDOO w Pawłowicach. Na tym nie kończy. - Przeważnie każda odmiana, która znajduje się na liście, jest badana kilka lat. Z jednego roku wynik nie jest bowiem miarodajny. Każdy rok różni się przecież od siebie przebiegiem pogody, np. ilością opadów. Jeśli jednak dana odmiana jest nowa, jest pierwszy raz badana i bardzo wyróżni się tle pozostałych, wówczas wpisujemy ją do LOZ jako wstępnie rekomendowaną. Jeśli w kolejnych latach ta odmiana nadal będzie odznaczała wysokim plonowaniem, wtedy znajdzie się na liście już jako rekomendowana. W innym przypadku zostanie zdjęta - wyjaśnia nasz rozmówca.

Żyto mieszańcowe czy populacyjne? - Jeśli decydujemy się na uprawę intensywną - nastawioną na wysoki plon, wtedy warto sięgnąć po mieszańce (hybrydy). One plonują na pewno wyżej od populacyjnych. Wymagają jednak innego nakładu. Ich materiał siewny jest zdecydowanie droższy. W pielęgnację tego zboża też trzeba włożyć większe pieniądze - wymaga ono m.in. zwiększonego nawożenia azotowego, trzeba wprowadzać ochronę fungicydową oraz  regulatory wzrostu. Wszystko po to, żeby ta roślina dała z siebie to, co dać powinna - tłumaczy Mateusz Burda.  Istotne jest także to, że żyta mieszańcowego nie można zasiać drugi raz. Jest to prawnie zabronione. Trzeba bowiem wiedzieć o tym, że w drugim pokoleniu następuje obniżenie plonowania i zmniejsza się odporność na choroby, przez co ziarno jest gorszej jakości. - Inaczej rzecz wygląda w przypadku żyta populacyjnego. Ten materiał można użyć w kolejnym roku, trzeba jednak uiścić za to  stosowną opłatę do Agencji Nasiennej - tłumaczy Mateusz Burda. Zwraca przy tym uwagę na inną znaczącą kwestię agrotechniczną: - Hybrydy nie można siać za głęboko (ok. 2-3 cm), bo się odpowiednio nie rozkrzewi. To zboże sieje się bardzo rzadko (a tym samym sieje się go miej od tradycyjnych odmian). Znacznie rzadziej niż żyto populacyjne.

 Przy wyborze jęczmienia ozimego bardzo ważnym kryterium jest mrozoodporność. Ta roślina jest bowiem wrażliwa na gwałtowne spadki temperatury. W przypadku żyta ozimego tego problemu nie powinno być. To zboże dobrze znosi zimy. - Trzeba jednak pamiętać o tym, że żyta nie można za wcześnie zasiać. To jest roślina wysoko rosnącą. Jeśli będą odpowiednie warunki klimatyczne (ciepło i mokro), może ona przed zimą za bardzo wybujać. Gdy spadnie śnieg, może pojawić się problem - zbyt duża jego warstwa, może przydusić rośliny - tłumaczy specjalista.  

Plonowania odmian pszenżyta ozimego w 2016 r. (według badań PDO)

Plonowanie poszczególnych odmian żyta ozimego - mieszańcowych i populacyjnych - w 2016 r. pochodzą one z Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego - COBORU. Doświadczenia prowadzono w ponad 45 miejscach. Plonowanie żyta ozimego badano na dwóch poziomach agrotechniki: przeciętny (a1) i wysoki i (a2). Na ostatni z nich składa się: zwiększone nawożenie azotowe, dolistne preparaty wieloskładnikowe oraz ochrona przed wyleganiem i chorobami. Wzorzec w zeszłym roku stanowiła średnia z 10 odmian populacyjnych (wyniosła ona przy agrotechnice przeciętne 66,8 dt z ha, a przy agrotechnice wysokiej 76,4 ), w 2015 r.  natomiast z 8 (była ona na poziomie 72 dt z ha).

 Wyniki badań pokazują, że odmiany populacyjne sypały znacznie gorzej od odmian mieszańcowych. Te pierwsze przy niskim poziomie agrotechniki dały od 6,5 do 6,8 t z ha. Natomiast drugie - od 7,5 do 8,5 t z ha. Z kolei przy wysokim poziomie agrotechniki odmiany populacyjne plonowały od 7,5 do 7,8 t z ha, a mieszańce od 8,6 do 9,5 t z ha.

Lista najlepiej plonujących odmian żyta ozimego, według badań PDO

ODMIANY POPULACYJNE

przeciętny poziom agrotechniki:

- Poznańskie - 103% wzorca,

- Dańkowskie Granat - 103% wzorca,

- Horyzo - 101% wzorca,

- Domir - 101% wzorca,

- Dańkowskie Rubin - 100% wzorca.

wysoki poziom agrotechniki:

- Poznańskie - 103% wzorca,

- Dańkowskie Granat - 101% wzorca,

- Horyzo - 101% wzorca,

- Dańkowskie Rubin - 101% wzorca,

- Antonińskie - 100% wzorca.

ODMIANY MIESZAŃCOWE

przeciętny poziom agrotechniki:

- KWS Livado - 133% wzorca,

- KWS Daniello - 127% wzorca,

- SU Nasri - 127% wzorca,

- KWS Bono - 126% wzorca,

- Brasetto - 126% wzorca,

- SU Perfeormer - 124% wzorca,

- SU Promotor -123% wzorca,

- SU Drive - 123% wzorca,

- SU Stakkato - 122% wzorca,

- Tur - 115% wzorca,

- Brandie -113% wzorca.

wysoki poziom agrotechniki:

- KWS Daniello - 124% wzorca,

- SU Nasri - 123% wzorca,

- KWS Bono - 124% wzorca,

- Brasetto - 126% wzorca,

- SU Perfeormer - 125% wzorca,

- SU Promotor -121% wzorca,

- SU Drive - 120% wzorca,

- SU Stakkato - 123% wzorca,

- Tur - 116% wzorca,

- Brandie - 113% wzorca.