Czosnek to naturalny antybiotyk. Warto go uprawiać
Czosnek jest rośliną bardzo popularną w naszej kuchni, poprawia walory smakowe potraw, a także jest naturalnym antybiotykiem leczącym różne choroby. Choćby z tych powodów, warto w swoim ogródku znaleźć dla niego miejsce bądź pomyśleć o komercyjnej uprawie.
Sadząc czosnek musimy wiedzieć, że dzieli się on na dwie grupy: czosnek strzałkujący, wytwarzający pędy kwiatostanowe oraz niestrzałkujący, który takich pędów nie tworzy. Pierwszy z nich ma duże cebule o regularnym kształcie, które dość słabo się przechowują. Jest odporny na niskie temperatury, stąd sadzi się go jesienią. Rośliny z drugiej grupy do gleby trafiają wczesną wiosną. Są mniejsze, ich cebule nieregularne, jednak posiadają zdolność do długiego przechowywania, nawet do roku. Nową główkę czosnku otrzymuje się poprzez sadzenie ząbków, czyli inaczej wysadków, bądź wysiew cebulek powietrznych. Pierwszy sposób jest powszechniej stosowany. Ważne, by użyty materiał był wolny od chorób. Decydując się na konkretną odmianę sprawdźmy, czy pochodzi z Polski lub czy została w naszych warunkach zbadana jej przydatność uprawowa. Znacznie zwiększy to nasze szanse na duży zbiór.
Wymagania klimatyczne i glebowe
By plon był obfity, niezbędne są również dobre warunki glebowe. Na słabej ziemi, mimo prawidłowo wykonywanych zabiegów agrotechnicznych i dobrego nawożenia, główki czosnku nie będą miały zadowalającej wielkości. Dlatego wybór odpowiedniego stanowiska pod uprawę tej rośliny jest kluczowy. Nadają się na ten cel gleby organiczne czy gliniasto-piaszczyste, które nie tracą szybko wilgoci, ale też nie zatrzymują jej nadmiaru. Odpowiednie pH waha się w zakresie 6,5 - 7,5. Klimat Polski sprzyja uprawie czosnku i osiąganiu wysokich plonów. Odmiany zimowe wytrzymują kilkunastostopniowe mrozy bez potrzeby stosowania jakichkolwiek okryw.
Wybór stanowiska i jego przygotowanie
W przypadku czosnku trzeba zastosować 5-letnie zmianowanie. - Najlepsze dla niego są stanowiska po zbożach (z wyjątkiem owsa, który sprzyja rozwojowi niszczyka zjadliwego), trawach, koniczynie i lucernie. Można go również uprawiać po fasoli, ogórkach i pomidorach - radzi dr inż. Tomasz Spiżewski z Katedry Warzywnictwa Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Unikajmy natomiast sadzenia po roślinach cebulowych, kapustnych, korzeniowych, ziemniakach czy rzepaku. Czosnek uprawia się w pierwszym roku po oborniku, dotyczy to jednak odmian wiosennych. W przypadku odmian ozimych obornik daje się z rocznym wyprzedzeniem. Ziemię pod uprawę należy starannie przygotować. - Orkę przed jesiennym sadzeniem czosnku najlepiej wykonać miesiąc wcześniej. W przypadku kiedy okres między orką a sadzeniem jest krótszy, należy zagregatować z pługiem wał Campbella, który poprzez zagęszczenie podpowierzchniowej warstwy gleby przyspiesza jej osiadanie. Bezpośrednio przed sadzeniem należy glebę płytko spulchnić i wyrównać powierzchnię. Uprawa gleby przed wiosennym sadzeniem ogranicza się w zasadzie do głębszego spulchniania połączonego z mieszaniem nawozów mineralnych i wyrównania powierzchni - informuje naukowiec.
Czas sadzenia
Bardzo ważne jest dopilnowanie terminu sadzenia czosnku. Jeśli chodzi o odmiany ozime przypada on od połowy października do połowy listopada. Natomiast na wiosnę sadzenie należy wykonać jak najszybciej, najpóźniej do początku kwietnia. - Dobre ukorzenienie się czosnku i rozwój liści następują przy krótkim dniu i stosunkowo niskiej temperaturze. Utrzymywanie się jej w zakresie 0-10°C w okresie przechowywania główek oraz w polu, gdy rośliny mają jeszcze mały szczypior, jest niezbędne do wykształcenia się pąków w kątach liści, z których później tworzą się ząbki czosnku - wyjaśnia dr Spiżewski. Głębokość sadzenia wynosi odpowiednio dla odmian ozimych 6-8 cm, a wiosennych 4-5 cm. Odległość między ząbkami w rzędzie powinna być dwukrotnie większa od wielkości dojrzałych główek.
Wegetacja i zbiór
Wzrostowi roślin sprzyja wczesna, wilgotna wiosna, a następnie ciepłe lato. - Rozwój cebuli następuje, gdy temperatury przekraczają 20°C, a długość dnia 12 godzin. Czosnek jest rośliną wrażliwą na niedobór wody w glebie, ponieważ ma płytki i słabo rozbudowany system korzeniowy. Największe wymagania wodne występują w okresie intensywnego przyrostu ząbków, u czosnku wysadzanego jesienią - od połowy maja do końca czerwca, u sadzonego wiosną - w czerwcu i lipcu - mówi specjalista. W przypadku suszy warto zadbać o nawodnienie plantacji. Inaczej niedobór wody przyśpieszy dojrzewanie czosnku i spowoduje, że główki nie dorosną do zadowalających rozmiarów. Nawadnianie należy zakończyć dwa tygodnie przed planowanym zbiorem. Dojrzałość zbiorczą poznaje się u czosnku zimowego po zasychaniu dolnych liści, a u wiosennego - po załamywaniu łodyg rzekomych. Dłuższe przetrzymywanie roślin na polu może spowodować pękanie główek. Po wykopaniu czosnek należy dosuszać w zacienionym i przewiewnym miejscu.
