Czarny bez blisko nieużytków rolnych
Czarny bez rośnie dziko na brzegach lasów i nieużytkach. Jest to krzew, rzadziej drzewo, od 3 do 10 m wysokości i specyficznym, niemiłym i słodkawym zapachu. Kwitnie w maju i czerwcu.
Owoce dojrzewają na przełomie sierpnia i września
Kwiaty ma drobne, białe lub kremowe, o mocnym usypiającym zapachu. Tworzą spłaszczone baldachy, a ich smak jest korzenny i gorzki. - Nadają się do zbioru, gdy kwiaty brzeżne są rozwinięte, a środkowe jeszcze nie. Chcąc przygotować susz należy ściąć całe kwiatostany, luźno ułożyć w cieniu, w przewiewnym miejscu w warunkach naturalnych lub w temperaturze nie przekraczającej 30⁰C. Nie na słońcu, bo tracą właściwości lecznicze - mówi Alicja Nowak z Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego. Kiedy kwiaty są suche, trzeba je oskubać z szypułek, włożyć do szklanego naczynia i przechować w ciemnym miejscu. Owoce dojrzewają na przełomie sierpnia i września. - Są drobne, czarnofioletowe, soczyste, o czerwonym soku. Zbiera się je ścinając całe baldachy. Suszy się rozłożone cienką warstwą, najpierw w niższej, a potem w wyższej temperaturze (30-50⁰C). Owoców nie należy przypalić ani przesuszyć. Wysuszone - oskubujemy z baldachów. Świeże owoce bzu czarnego z baldachów można zdjąć widelcem. Warto wiedzieć, że wszystkie części bzu czarnego w stanie świeżym posiadają właściwości toksyczne, a tracą je po suszeniu lub gotowaniu - zaznacza Alicja Nowak.
Najstarsze rośliny lecznicze
Dziki bez czarny jest zaliczany do najstarszych roślin leczniczych. Posiada właściwości napotne, przeciwgorączkowe, przeczyszczające, moczopędne, przeciwbólowe, wykrztuśne, przeciwreumatyczne, wzmacniające naczynia włosowate. Suszone kwiaty są używane w leczeniu przeziębień, grypy, początkach zapalenia płuc, jako środek napotny, przy katarze, a także przy kaszlu i jako środek wykrztuśny. Owoce są dobrym środkiem przeczyszczającym przy niestrawności i nieżycie jelit, regulują trawienie, działają napotnie, przeciwbólowo, moczopędnie. Z kolei sok z owoców zmniejsza ilość cholesterolu we krwi.
|
Właściwości czarnego bzu:
|
Leczy kaszel
Czarny bez jako napar - przygotowany z 1 łyżki suszonych kwiatów zalanych szklanką wrzątku i zostawionych pod przykryciem 15 minut - zalecany jest jako środek wykrztuśny i napotny. Należy pić na gorąco małymi łykami. Pierwszego dnia 3 szklanki w równych odstępach czasu, a potem po 2 szklanki. Również jako napar (1 łyżka na szklankę wrzątku), ale pity po pół szklanki rano i wieczorem, z dodatkiem soku cytrynowego leczy chrypkę i kaszel. Napar stosowany też może być do płukania ust i gardła, a także do kąpieli. By przygotować napar z owoców o działaniu przeciwpotnym i moczopędnym, należy 10 do 15 dag owoców zalać szklanką wrzącej wody. Pić po ¼ szklanki 3-4 razy dziennie.
Syropy, soki, konfitury
W kuchni polskiej z czarnego bzu przygotowuje się soki, konfitury, marmolady, powidła, musy, syropy, herbatki, wódki i wina. Ciekawą i oryginalną potrawą są kwiatostany czarnego bzu smażone w cieście naleśnikowym. Umyte i obsuszone całe lub podzielone na części baldachy moczy się w wodzie, otrząsa, zanurza w cieście naleśnikowym i smaży w tłuszczu. Podaje się posypane cukrem pudrem. Ze względów zdrowotnych warto przygotować syrop ze świeżych kwiatów. 30 kwiatostanów należy zalać podgrzanym syropem - 1 kg cukru i 1 litr wody - z dodatkiem kwasku cytrynowego (może być cytryna pokrojona w plastry). Zostawić na 12 godzin i potem syrop zlać do słoików.
