Po co polskim rolnikom największy w Europie SYMBIO BANK?

Źródło: Dorota Piękna-Paterczyk

Koordynatorem merytorycznym  wykładówbyła prof. dr hab. Lidia Sas-Paszt.  Wygłosiła ona referat na temat „Polskie nawozowe produkty mikrobiologiczne i biostymulatory wzbogacone mikrobiologicznie w uprawach roślin ogrodniczych”.  W swoim wystąpieniu zwróciła uwagę na wiele ważnych aspektów wnoszonych przez mikrobiologię:  - Zakład Mikrobiologii i Ryzosfery, którym kieruję, zajmuje się badaniem roli strefy korzeniowej i ryzosfery we wzroście i plonowaniu roślin jak również opracowywaniem bionawozów, biostymulatorów, polepszaczy glebowych, środków ochrony roślin, kompostów i podłoży wzrostowych wzbogaconych mikrobiologicznie. Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach posiada pierwszy w Polsce i największy w Europie SYMBIO BANK, a więc kolekcję pożytecznych rodzimych mikroorganizmów glebowych. Celem  funkcjonowania  banku jest identyfikacja pożytecznych gatunków i szczepów grzybów mikoryzowych oraz bakterii ryzosferowych (…) oraz określenie efektywności działania i wyselekcjonowania najbardziej pożytecznych gatunków mikroorganizmów dla praktyki ogrodniczej.

Węgiel brunatny ma wszystko, co potrzebne roślinom

Prelegentka podkreśliła, że Polska ma dobrą pozycję w Europie pod względem zasobów węgla brunatnego. Jest to kopalina roślinna, która zawiera wszystko, co mikroorganizmy i rośliny potrzebują do wzrostu i rozwoju, czyli dużą ilość materii organicznej, makro i mikroelementy oraz hormony roślinne. Instytut opracował 12 typów kompostu na bazie węgla brunatnego wzbogaconych mikrobiologicznie o grzyby i bakterie, które ten kompost rozkładają. W ramach jednego z realizowanych projektów Instytut Ogrodnictwa opracował innowacyjne nawozy mineralne na bazie mocznika, polifoski i superfosfatu. Mocznik wzbogacony został o grzyby strzępkowe, a nawozy fosforowe - o bakterie z rodzaju Bacillus. Nawozy powstały w formie otoczkowanej. Przeprowadzone doświadczenia udowodniły, że takie nawozy z mikroorganizamami są bardziej skuteczne niż tradycyjne nawozy, co powoduje redukcję dawek nawożenia. Zwróciła uwagę na zawartość próchnicy w polskich glebach.    - Najniższa zawartość próchnicy jest w  glebach znajdujących  się  w województwach: lubuskim, wielkopolskim, łódzkim, kujawsko-pomorskim, mazowieckim i podlaskim. Ta niska zawartość materii organicznej w glebach Polski spowodowana jest warunkami klimatycznymi, glebowymi oraz intensywnością rolnictwa.

Mamy 60% gleb kwaśnych

Prof. Lidia Sas- Paszt poinformowała, że Polska jest jedynym krajem w Europie, w którym zakwaszenie użytków rolnych jest bardzo duże.  Udział gleb bardzo kwaśnych i kwaśnych stanowi 60%  a udział gleb o odczynie obojętnym i zasadowym, nie wymagających wapnowania stanowi 38%. Zaznaczyła, że rośnie także skala zagrożeń erozja wodną w Polsce  i zagraża ona prawie 30% terytorium Polski i w przyszłości będą nasilać coraz częściej występujące nawalne opady połączone z degradacją struktury gleby na skutek suszy. Również straty gleb związane z erozją wietrzną będą nasilać się z powodu coraz częściej występujących  gorących miesięcy i wywołanej tym suszy.  Mówiła o przyczynach degradacji gleb oraz Europejskim Zielonym Ładzie (EZŁ). 

Korzyści z Europejskiego Zielonego Ładu

Zaznaczyła, że postępująca degradacja środowiska, zmiany klimatu są zagrożeniem dla Europy i świata. W związku z tym należałoby:  wprowadzić nowoczesne rozwiązania energetyczne, spowodować rozwój gospodarczy regionów, pilnie zmniejszyć zależność od pestycydów, ograniczyć nadmierne nawożenie mineralne, wzmocnić rolnictwo ekologiczne, poprawić dobrostan zwierząt oraz odwrócić proces utraty różnorodności biologicznej. A jakie będą korzyści wprowadzenia EZŁ w rolnictwie? Pani profesor wymieniła bardzo dużo korzyści takich jak między innymi: poprawa zdrowia obywateli, szczególnie przyszłych pokoleń.  Nastąpi zmniejszenie zużycia nawozów mineralnych i chemicznych środków ochrony roślin i wiele innych pozytywnych aspektów. W założenia EZŁ wpisują się bionawozy i nawozowe produkty mikrobiologiczne, które pozwolą na zwiększenie efektywności wykorzystania składników mineralnych z gleby przez rośliny uprawne, ograniczenie strat składników mineralnych z gleby oraz  redukcję stosowania syntetycznych środków ochrony roślin.

Nawozy organiczne ze Skierniewic

W dalszej części swojego wystąpienia prelegentka omówiła  produkty, które  w Instytucie Ogrodnictwa w Skierniewicach były opracowywane dla różnych firm jak np: nawóz mineralno-organiczny KONSORCJUM 1, nawóz mineralno-organiczny KONSORCJUM 2, Florovit AGRO Wapno nawozowe granulowane PMG, nawóz na bazie łupków wzbogacony mikroorganizamami skierniewickimi, ulepszacz glebowy wzbogacony mikrobiologicznie, SLAFER, bioaktywne podłoże do uprawy warzyw PROFI 3 i PROFI 4 z mikroorganizmami, BACTERBASE, BIOPULS ORIGINAL i BIOPULS FORTE. Podkreśliła, że w związku z rygorystycznymi przepisami Komisji Europejskiej dotyczącymi stosowania nawozów chemicznych są one zastępowane przez bionawozy. Europa jest drugim największym użytkownikiem bionawozów, co stanowi około 30% światowego rynku. Sama produkcja nawozów mineralnych stanowi 1-3% a bionawozów, biostymulatorów 11-13%. W swoim wykładzie zawarła bardzo dużo przykładów realizowanych na różnych roślinach i korzyściach wynikających ze stosowania produktów mikrobiologicznych i biostymulatorów wzbogaconych mikrobiologicznie.

Biostymulatory dla poprawy jakości materiału siewnwgo

Kolejnym wykładowcą był doktor Krzysztof Górnik z IO-PIB w Skierniewicach, który omówił temat „Biostymulatory mikrobiologiczne w poprawie jakości materiału siewnego i wydajności fotosyntezy.  Biostymulatory zaliczane są do grupy biopreparatów, do której wchodzą również: bionawozy, biopestycydy, preparaty mikrobiologiczne. Biostymulatory to środki wspomagające uprawę roślin, które podlegają przepisom określającym wprowadzenie ich do obrotu. Regulują to akty prawne: ustawa z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu; rozporządzenie Parlamentu Europejskiego nr 2019/1009 z dnia 5 czerwca 2019 roku.  W swoim wystąpieniu prelegent zwrócił uwagę na czynniki ograniczające kiełkowanie nasion, wysokość i jakość plonów roślin. Do takich należy stres abiotyczny i biotyczny. Stres abiotyczny czyli niskie i wysokie temperatury, susze, metale ciężkie,  zasolenie gleb potrafią zredukować wysokość plonów o ponad 50%. Zaznaczył, że hodowla odmian odpornych na stres abiotyczny i biotyczny jest pracochłonna i droga. Mówił o mechanizmach biokondycjonowania nasion stymulujących morfogenezę i odporność roślin oraz zaletach mikrobiologicznego zaprawiania nasion i prowadzonych w tym kierunku doświadczeniach.

Identyfikacja pożytecznych mikroorganizmów

Na temat identyfikacji molekularnej pożytecznych mikroorganizmów w nawozowych produktach mikrobiologicznych oraz w glebie mówiła doktor Anna Lisek.  Podkreśliła, że są to produkty zawierające wyłącznie mikroorganizmy, w tym mikroorganizmy martwe lub nieaktywne, lub konsorcja tych mikroorganizmów oraz substancje stanowiące pożywkę dla tych mikroorganizmów i ich metabolity, a także nieszkodliwe substancje resztkowe z pożywek, które poprawiają aktywność biologiczną gleby lub stymulują procesy odżywiania roślin lub grzybów.  Nawozowe produkty mikrobiologiczne korzystnie wpływają  na wzrost i plonowanie roślin oraz na żyzność gleby. Są elementem biogospodarki poprzez zagospodarowywanie odpadów m.in. produkcji rolniczej. Obserwuje się zwiększone zapotrzebowanie na nie w produkcji roślinnej integrowanej i ekologicznej.  Przeprowadzone w instytucie doświadczenia wykazały, że omawiane produkty stymulują wzrost i zwiększenie plonowania roślin sadowniczych i warzywnych np. zwiększenie powierzchni przekroju poprzecznego pnia drzew wiśni i jabłoni, ponadto stymulują wzrost i rozgałęzianie okulantów, wzrost systemu korzeniowego, ochronę przed przemarzaniem okulantów oraz przeciwdziałanie  zmęczeniu gleby.

Doktor habilitowana Anna Gałązka z Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państowego Instytut Badawczego w Puławach wygłosiła ostatni  referat na temat zastosowania nawozowych produktów mikrobiologicznych w rolnictwie i ochronie środowiska z uwzględnieniem produktów dla roślin bobowatych. 

Szkolenie w Instytucie pozwoliło przybyłym słuchaczom poszerzyć wiedzę z zakresu produktów mikrobiologicznych i ich pozytywnego wpływu na plonowanie i poprawę żyzności gleb.  Zostało przygotowane na wniosek Departamentu Innowacji, Cyfryzacji i Transferu Wiedzy Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.