Susza w Polsce
Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy w Puławach informuje o zagrożeniu suszą dla poszczególnych upraw: zbóż ozimych i jarych, rzepaku i rzepiku, buraków cukrowych, krzewów i drzew owocowych oraz truskawek.
W okresie raportowania od 11 kwietnia do 10 czerwca 2015 roku, stwierdza zagrożenie wystąpienia suszy rolniczej na obszarze Polski.
Zagrożenie suszą występuje na powierzchni 9,5 % gruntów ornych w 971 gminach (31,7% gmin Polski), skupionych w 11 województwach:
- wielkopolskim
- kujawsko-pomorskim
- łódzkim
- lubuskim
- dolnośląskim
- opolskim
- pomorskim
- mazowieckim
- zachodniopomorskim
- warmińsko-mazurskim
- śląskim
W najgorszej sytuacji znajduje się Wielkopolska.
Największe zagrożenie suszą występuje dla krzewów owocowych. Susza dla tej uprawy występuje na glebach:
- I kategorii (gleby bardzo lekkie; grupa granulometryczna: piasek luźny, piasek luźny pylasty, piasek słabo gliniasty, piasek słabo gliniasty pylasty) oraz
- II kategorii (gleby lekkie, grupa granulometryczna: piasek gliniasty lekki, piasek gliniasty lekki pylasty , piasek gliniasty mocny, piasek gliniasty mocny pylasty).
Tabela 1 zawiera szczegółowe dane dotyczące liczby gmin oraz % gmin i powierzchni gruntów ornych dla województw w których występuje susza w uprawie krzewów owocowych.
Tabela 1.
|
Lp. |
województwo |
Liczba gmin zagrożonych |
Udział gmin zagrożonych [%] |
% powierzchni gruntów ornych |
|
1 |
wielkopolskie |
311 |
98,4 |
35,7 |
|
2 |
kujawsko-pomorskie |
173 |
96,6 |
18,9 |
|
3 |
łódzkie |
124 |
61,4 |
26,8 |
|
4 |
lubuskie |
102 |
87,9 |
34,4 |
|
5 |
dolnośląskie |
81 |
36,2 |
8,9 |
|
6 |
opolskie |
64 |
62,1 |
7,2 |
|
7 |
pomorskie |
57 |
40,7 |
3,1 |
|
8 |
mazowieckie |
46 |
12,6 |
3,8 |
|
9 |
zachodniopomorskie |
10 |
6,1 |
0,5 |
|
10 |
warmińsko-mazurskie |
2 |
1,3 |
0,0 |
|
11 |
śląskie |
1 |
0,5 |
0,0 |
Nieco mniejsze zagrożenie suszą występuje wśród zbóż jarych. Susza dla tych upraw występuje w rozpatrywanym okresie sześciodekadowym na glebach I i II kategorii. Występuje ona w 522 gminach (w 17% gmin kraju) na 5,2 % gruntów ornych Polski. Dane dotyczące tych upraw przedstawia tabela 2.
Tabela 2.
|
Lp. |
Województwo |
Liczba gmin zagrożonych |
Udział gmin zagrożonych [%] |
Udział powierzchni zagrożonej [%] |
|
1 |
wielkopolskie |
213 |
67,4 |
24,5 |
|
2 |
kujawsko-pomorskie |
132 |
73,7 |
11,5 |
|
3 |
łódzkie |
86 |
42,6 |
17,9 |
|
4 |
lubuskie |
42 |
36,2 |
5,7 |
|
5 |
dolnośląskie |
21 |
9,4 |
1,9 |
|
6 |
mazowieckie |
16 |
4,4 |
1,5 |
|
7 |
opolskie |
12 |
11,7 |
0,8 |
Podobne zagrożenie suszą odnotowano dla truskawek. Dla tej uprawy susza występowała na glebach I i II kategorii, w 522 gminach (w 17% gmin kraju) na 5,2 % gruntów ornych Polski. Dane dotyczące suszy dla tej uprawy przedstawia tabela 3.
Tabela 3.
|
Lp. |
Województwo |
Liczba gmin zagrożonych |
Udział gmin zagrożonych [%] |
Udział powierzchni zagrożonej [%] |
|
1 |
wielkopolskie |
213 |
67,4 |
24,5 |
|
2 |
kujawsko-pomorskie |
132 |
73,7 |
11,5 |
|
3 |
łódzkie |
86 |
42,6 |
17,9 |
|
4 |
lubuskie |
42 |
36,2 |
5,7 |
|
5 |
dolnośląskie |
21 |
9,4 |
1,9 |
|
6 |
mazowieckie |
16 |
4,4 |
1,5 |
|
7 |
opolskie |
12 |
11,7 |
0,8 |
Odnotowano również suszę występującą na glebach I kategorii wśród zbóż ozimych. Susza występowała w 521 gminach (17% gmin kraju) obejmując 4,2 % gruntów ornych Polski. Dane dotyczące tych upraw przedstawia tabela 4.
Tabela 4.
|
Lp. |
Województwo |
Liczba gmin zagrożonych |
Udział gmin zagrożonych [%] |
Udział powierzchni zagrożonej [%] |
|
1 |
wielkopolskie |
212 |
67,1 |
19,5 |
|
2 |
kujawsko-pomorskie |
132 |
73,7 |
10,1 |
|
3 |
łódzkie |
86 |
42,6 |
12,8 |
|
4 |
lubuskie |
42 |
36,2 |
5,7 |
|
5 |
dolnośląskie |
21 |
9,4 |
1,9 |
|
6 |
mazowieckie |
16 |
4,4 |
1,4 |
|
7 |
opolskie |
12 |
11,7 |
0,8 |
Najniższe wartości bilansu wodnego występowały w środkowej i wschodniej części Pojezierza Wielkopolskiego, północno-zachodniej części województwa łódzkiego, na Równinie Kutnowskiej i Pojezierzu Kujawskim, wynosiły one od -150 do -169 mm. Niskie wartości występowały również na obszarze województwa: pomorskiego, lubuskiego dolnośląskiego, opolskiego, wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego i mazowieckiego od -130 do -149 mm.
Natomiast najwyższe wartości bilansu wodnego (poniżej -50 mm) odnotowano w Polsce w zachodniej części Wyżyny Lubelskiej oraz w południowej części województw: śląskiego, małopolskiego i podkarpackiego.
W kwietniu stwierdzono na obszarze Polski bardzo duże zróżnicowanie pod względem występowania opadów atmosferycznych. Bardzo niskie opady, poniżej 20 mm wystąpiły na Pojezierzach: Poznańskim, Gnieźnieńskim, Krajeńskim, Szczecineckim, Wałeckim, na Wzniesieniach Zielonogórskich, na Nizinie Śląskiej, stanowiły one na tych obszarach od 50 do 60% normy wieloletniej. Niskie opady wynoszące 20-30 mm wystąpiły na przeważającym obszarze kraju, stanowiąc w tych rejonach 60-90% normy. Natomiast należy również zaznaczyć stosunkowo wysokie opady występujące na Pojezierzu Litewskim oraz na Pobrzeżu Gdańskim, wynosiły one w tych regionach od 40 do80 mm, stanowiąc od 110 do 150% normy wieloletniej. Najwyższe opady atmosferyczne odnotowano w Tatrach, ponad 100 mm.
W maju opady atmosferyczne były bardzo zróżnicowane. Niskie opady wystąpiły na dużym obszarze w zachodniej i środkowej części kraju. Najniższe opady wystąpiły zwłaszcza na Ziemi Lubuskiej, w Wielkopolsce oraz na Kujawach, nawet poniżej 20 mm. Im dalej na wschód od tych obszarów, tym wartości opadów były większe. Najwyższe opady odnotowano na Wyżynie Lubelskiej, we Wschodnich i Zachodnich Beskidach, na Podhalu oraz w Tatrach, od 100 do powyżej 220 mm.
Opady atmosferyczne w pierwszej dekadzie czerwca na przeważającym obszarze kraju były stosunkowo niskie (poniżej 5 mm). Nieco większe od 5 do 20 mm opady wystąpiły w południowo-zachodniej części kraju oraz w południowej części województwa mazowieckiego i środkowej województwa świętokrzyskiego. Większe opady (od 20 do 50 mm) notowane były w zachodniej części Sudetów, na południu województwa lubuskiego oraz w zachodniej części Pojezierza Wielkopolskiego. Natomiast opady powyżej 50 mm notowano w Karkonoszach.
Na terenie kraju w obecnym okresie występowało bardzo duże zróżnicowanie pod względem zasobów wody dla roślin uprawnych. W zachodniej części Nizin Środkowopolskich notowano duży deficyt wody, który może spowodować znaczne obniżenie plonów. Zwłaszcza dotyczy to upraw zlokalizowanych na glebach słabych i bardzo słabych, na glebach cięższych problem niedoboru wody jest mniej odczuwalny. Brak wody zauważalny jest zwłaszcza wśród zbóż jarych i ozimych, krzewów owocowych oraz truskawek. Nadal szczególnie trudna sytuacja występuje zwłaszcza w uprawach, które wysiewane były późno, wśród warzyw gruntowych oraz kukurydzy, przejawem znacznego deficytu wody były nierówne i długotrwające wschody.
