Rośliny uprawne potrzebują mikroelementów
Do prawidłowego rozwoju rośliny potrzebują mikroelementów: manganu, cynku, miedzi, boru, chloru, żelaza i molibdenu. Co się dzieje, jeśli ich zabranie? Jakie są objawy niedoboru?
Mikroelementy to pierwiaski, które występują w środowisku glebowym w niewielkich ilościach. Są one roślinom niezbędne do przeprowadzania fotosyntezy i umożliwiają im oddychanie. Ich nadmiar albo niedobór jest niekorzystny dla roślin, a zależy od skały, z jakiej powstała dana gleba, ilości pobrania przez rośliny lub wymycia w dół profilu glebowego. To, że pierwiastek występuje w glebie, nie świadczy o jego przyswajalności przez rośliny. Wpływ na to ma odczyn, z reguły najkorzystniejszy jest obojętny, zawartość materii organicznej, a także innych pierwiastków. Do mikroelementów należą: mangan, cynk, miedź, bor, chlor, nikiel, żelazo, molibden.
Mangan
Przyspiesza proces oddychania roślin. Bierze udział w przemianach węglowodanów i azotu. Wpływa na przyrost komórki na długość i wzrost korzeni bocznych. Wiąże i unieszkodliwia wolne rodniki. W glebie jest go dosyć dużo, jednak niewielka część występuje w formie przyswajalnej przez rośliny. Zależy to od odczynu, im gleba jest bardziej kwaśna, tym mangan bardziej dostępny, jednak przy zbyt niskim pH, dostępność manganu staje się toksyczna dla roślin. Z drugiej strony na glebie świeżo zwapnowanej, czyli o podniesionym pH, może wystąpić problem niedoboru, a jego objawami może być „szara plamistość liści” u owsa czy cętkowana chloroza. Mangan łączy się trwale z materią organiczną, przez co nie jest dostępny dla roślin. Im większa wilgotność gleby, tym przyswajalnego manganu będzie więcej.
Bor
Odgrywa istotną rolę w budowie ścian komórkowych rośliny, aktywuje powstawanie sacharozy. Wpływa na podziały komórkowe u roślin, dzięki temu wspomaga ich wzrost. Oddziałuje na ich gospodarkę wodną i pobieranie soli mineralnych. Ma znaczenie w procesach kwitnienia i owocowania. Ilość boru w glebie zależy od jej składu mechanicznego. Będzie go więcej na glebach ciężkich niż lekkich. Zawartość materii organicznej korzystnie wpływa na obecność boru. Bardzo ważny jest odczyn gleby, jeżeli jest on kwaśny, to bor jest wymywany w dół profilu glebowego, a w przypadku zasadowego przechodzi w formę nieprzyswajalną dla roślin. Wilgotność wpływa dodatnio na pobieranie tego mikroelementu. Objawami niedoboru boru jest sucha zgnilizna i zgorzel liści sercowych buraka cukrowego czy słabo wykształcone nasiona rzepaku.
Miedź
Jest regulatorem procesów oksydoredukcyjnych w roślinach. Wiąże i unieszkodliwia wolne rodniki. Bierze udział przy powstawaniu ligniny. Jej zawartość zależy od odczynu, wraz z malejącym pH, ilość miedzi przyswajalnej rośnie. Jednak w glebie o pH < 5 spotykamy się już z nadmiarem miedzi. Bardzo silnie wiąże się z substancją organiczną, która ogranicza dostępność pierwiastka dla roślin. Niedobory miedzi występują na glebach torfowych, próchniczych, czasem wapiennych. Objawami może być zwijanie i więdnięcie liści, zaburzony wzrost, czy słabo wykształcone kłosy.
Cynk
Bierze udział w reakcjach enzymatycznych. Przyspiesza przemianę materii u roślin. Wpływa na powstawanie białek. Cynk w roztworze glebowym jest trwale wiązany z materią organiczną. Przy pH=6 mamy do czynienia z niewielką zawartością wymiennego cynku w glebie. Rośnie ona wraz ze wzrostem kwasowości i maleje wraz ze wzrostem zasadowości. Stąd na glebach mocno zwapnowanych może wystąpić problem z dostępnością cynku dla roślin. To samo się stanie w przypadku zbyt dużej zawartości fosforu w glebie. Pierwiastek jest ważny dla zbóż, kukurydzy czy drzew owocowych. Gdy cynku jest za mało to rośliny słabiej rosną, mają małe liście z białymi końcówkami, mogą się pojawić chlorozy.
Molibden
Odgrywa rolę w procesach redukcji azotanów do amoniaku. Pomaga również niektórym bakteriom wiązać wolny azot z powietrza. Jego zawartość zależy od składu granulometrycznego, im cząstki glebowe są drobniejsze, tym jest go więcej. W przeciwieństwie do innych mikroelementów, molibden jest lepiej przyswajalny przy wyższym pH, wynoszącym 7,5-8,0. A więc zabieg wapnowania poprawia dostępność tego składnika dla roślin. Jego niedobory w glebie występują rzadko.
