Rolnictwo regeneratywne, czyli postęp był po to, żeby teraz cofnąć się

Źródło: Adobe Stock

Polskie rolnictwo zmienia się. W zasadzie to cały czas się zmieniało. Mówiono, że zmiany są po to, żeby rozwijać się, żeby było lepiej. Teraz mówimy, że zniszczyliśmy środowisko. Czyli musimy znowu coś zmienić. W zasadzie cofnąć się. Tak w wielkim uproszczeniu powstał model rolnictwa regeneratywnego.

Tak, odchodzenie od zasad rolnictwa intensywnego, przemysłowego, to dziś dość powszechna informacja. Rolnictwo regeneratywne coraz częściej jest odmieniane, jeśli rozmawiamy o przyszłości tej branży. Nawet niedalekiej przyszłości.

Czym jest rolnictwo regeneratywne?

Rolnictwo regeneratywne to takie rolnictwo, którego głównym celem jest odtworzenie i utrzymanie potencjału plonotwórczego gleby (a szerzej - agroekosystemów). Czyli mamy tak prowadzić produkcję rolniczą, by nie szkodzić środowisku przyrodniczemu. Oczywiście nie będziemy cofać się do uprawy kopieniaczej (o której pisaliśmy tutaj) ale zdecydowanie w tym modelu prowadzenia gospodarstwa musimy ograniczyć zużycie nawozów oraz środków ochrony roślin.

Teraz będzie po naukowemu - czyli ślad węglowy

Rolnictwo regeneratywne to rolnictwo, które charakteryzuje się ujemnym śladem węglowym (ang. Carbon Negative Agriculture), czyli redukującym dwutlenek węgla (CO2). Terminem „ślad węglowy” określa się wyliczenie całkowitej emisji gazów cieplarnianych podczas pełnego cyklu życia produktu (przedsiębiorstwa) . Jest on wyrażony jako ekwiwalent dwutlenku węgla na jednostkę funkcjonalną produktu (CO2e/jedn. funkcjonalna, np. ha).

Czyli ślad węglowy to całkowita suma emisji gazów cieplarnianych wywołana bezpośrednio lub pośrednio przez dany produkt. Ślad węglowy obejmuje emisję, dwutlenku węgla, metanu, podtlenku azotu i innych gazów szklarniowych wyrażone w przeliczeniu na dwutlenek węgla (CO2). 

Pierwszym krajem, w którym zaczęto liczyć ślad węglowy dla produktów, a nawet całych przedsiębiorstw, była Wielka Brytania. Emisje zdecydowanie przekraczały tam normy. 

Ślad węglowy w produkcji rolniczej

Całkowita emisja gazów cieplarnianych pochodzących z hodowli rolniczej stanowi ok. 17% całkowitej emisji tych gazów w Unii Europejskiej. Do tego - jak twierdzą naukowcy - należy dodać ślad węglowy bardzo energochłonnej produkcji pasz i nawozów wykorzystywanych w hodowli co łącznie stanowi znaczącą cześć europejskiej emisji. Wychodzi na to, że rolnictwo rozumiane jako całość nieźle zanieczyszcza środowisko.

Naciągne dane FAO?

FAO, czyli Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa publikuje dane, którym trudno przeciwstawić się. Taka sytuacja może jednak nie do końca dać prawdziwy obraz owego śladu węglowego w rolnictwie.

- Naszym obowiązkiem jest informować społeczeństwo, że tak zwane „beknięcie krowy” to kilka procent z tych siedemnastu, reszta to według danych FAO, emisja związana ze zmianami użytkowania terenu przede wszystkim wycinka lasów i zamiana ich w pastwiska i pola uprawne, między innymi wycinka lasów deszczowych takich jak Puszcza Amazońska. To bardzo ważna informacja zupełnie pomijana w publicznej dyskusji. Jest to największa pozycja w bilansie emisji gazów cieplarnianych przypisywanych hodowli - informuje Dolnośląska Izba Rolnicza

Zatem "bekająca krowa" nie jest głównym źródłem emisji gazów cieplarnianych w rolnictwie. Jakkolwiek na to nie patrząc, rolnictwo jakie znamy, z wolna przechodzi do historii. Jak rolnicy odnajdą się w tej nowej rzeczywistości?

Zasady gospodarowania w rolnictwie regeneratywnym

Jakie są zasady gospodarowania w rolnictwie regeneratywnym? Świętokrzyski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Modliszewicach zebrał w kilku punktach te zasady:

• odpowiednia (prawidłowa) gospodarka materią organiczną gleby - bilans materii organicznej w płodozmianie powinien być dodatni;
• zwiększenie żyzności gleb;
• produkcja żywności wysokiej jakości oraz odpowiedniej jakości pasz;
• ochrona gleby, wody i powietrza przed skażeniami, szczególnie pochodzenia rolniczego;
• zmniejszenie zużycia środków ochrony roślin i nawozów;
• oszczędność nakładów energetycznych , uproszczenia uprawowe;
• zwiększenie bioróżnorodności agroekosystemów, gleby i lądowych;
• kształtowanie kulturowego krajobrazu rolniczego.

Praktyki rolnicze w rolnictwie regeneratywnym

Korzystając dalej z opracowania Świętokrzyskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Modliszewicach, przedstawiamy w punktach najważniejsze praktyki rolnicze w rolnictwie regeneratywnym:

• bezorkowa uprawa gleby,
• uprawa roślin okrywowych,
• uprawa roślin na zielony nawóz,
• zwiększenie bioróżnorodności uprawianych roślin - więcej gatunków w płodozmianie,
• zwiększenie retencji wody w glebie,
• połączenie produkcji roślinnej ze zwierzęcą,
• dbałość o dobrostan zwierząt,
• stosowanie nawozów naturalnych,
• ograniczenie zużycia nawozów - zrównoważone nawożenie i ograniczenie ilości środków ochrony roślin - integrowana ochrona roślin,

Masz pytania lub wątpliwości dotyczące tego artykułu?

Napisz wiadomość: [email protected]

Czekamy na kontakt z Tobą, Twój głos jest dla nas ważny.

Czas na nowe technologie w rolnictwie - przeczytaj, o czym informuje minister rolnictwa

W artykule wykorzystano fragmenty tekstu "Ślad węglowy w rolnictwie" autora Wiesława Mąki, Delegata Rady Powiatowej DIR w Wałbrzychu z dnia 04.07.2022r. Cały tekst możesz przeczytac tutaj